TANZİMAT EDEBİYATI OLUŞUMU TEST-2
Dilde sadeleşme başlamalı, sanatta toplumsal yarar gözetilmelidir. Divan edebiyatı terk edilerek Batı edebiyatı ve estetiği esas alınmalı, edebiyatımız yenileştirilmelidir. Tiyatroya eğlenceli bir eğitim aracı olarak bakmak gerekir. Şiirde konu bütünlüğü sağlanmalı, düzyazı ve şiirde anlaşılırlık gözetilmelidir.
1.Bu parça savunulan görüşler bakımından aşağıdaki zaman dilimlerinden hangisindeki edebi anlayışı yansıtmaktadır?
A) 1839- 1860 B) 1860- 1895 C) 1896- 1901 D) 1908- 1923 E) 1940 - 1960
2. Özellikle 1839'dan sonra Osmanlı aydınları Batı ile daha sıkı ilişkiler içine girdiler. Yaşayış, bilim, sanat ve edebiyat alanlarında Batı ile bağlantılar kurdular. Bu etkileşim hiç kuşku yok ki edebiyatta da kendini gösterdi. 1860 yılında Şinasi ile Agâh Efendi’nin birlikte çıkardıkları Tercüman-ı Ahval gazetesiyle birlikte yeni bir edebiyat başlamış oldu.
Bu parçada sözü edilen edebiyat aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tanzimat edebiyatı
B) Edebiyat-ı Cedide
C) Fecr-i Âti
D) Milli Edebiyat
E) Cumhuriyet Dönemi edebiyatı
3. 1878’de Meclis-i Mebusan kapatılmış ve Meşrutiyet’e son verilmiştir. Hemen ardından Tanzimat Fermanı’yla toplumsal yaşamda sağlanan bazı özgürlükler kısıtlanmıştır. Böyle bir ortamda toplumsal sorunları dile getiremeyen sanatçılar bireysel konulara yönelmiş ve “Sanat sanat içindir.” anlayışını benimsemişlerdir.
Bu parçada sözü edilen dönem edebiyatımızda aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A) I. Dönem Tanzimat edebiyatı
B) II. Dönem Tanzimat edebiyatı
C) Servet-i Fünûn edebiyatı
D) Fecr-i Âti edebiyatı
E) Cumhuriyet Dönemi edebiyatı
4. ………. yılında Agâh Efendi ile ……. birlikte çıkardıkları adlı gazeteyle birlikte …….. edebiyatı başlamış oldu.
Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) 1860 - Şinasi’nin - Tercüman-ı Ahval - Tanzimat
B) 1860 - Namık Kemal’in - Hürriyet - Tanzimat
C) 1839 - Mustafa Reşit Paşa’nın - Ceride-i Havadis - Fecr-i Âti
D) 1895 - Recaizade M. Ekrem’in - Tasvir-i Efkâr - Servet-i Fünûn
E) 1901 - Tevfik Fikret’in - Servet-i Fünûn - Edebiyat-ı Cedîde
5. Tanzimat Dönemi edebiyatının oluşumu ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Yenilikçi ve Batılı düşünce tarzının yarattığı yeni bir edebiyat oluşumudur.
B) Aydınların yetişmesinde Tercüme Odası’nın etkisi büyük olmuştur.
C) Yenilik hareketlerini halka benimsetmede "gazete"nin çok önemli bir işlevi olmuştur.
D) Batı kültürüyle yetişen aydınlar edebiyatımızda yeni türlerde eserler vermeye başlamışlardır.
E) Avrupa'daki tüm yenilikler Almanya aracılığıyla ülkemize gelmiştir.
6. Aşağıdakilerden hangisi, Rönesans ile Tanzimat hareketinin ortak özellikleri arasında yer almaz?
A) Orta Çağ zihniyetine karşı yapılmış yenileşme hareketidir.
B) Yeni kavram ve düşüncelere yönelme başlamıştır.
C) İnsana değer veren bir gelişme gözlenir.
D) Dini, sosyal, külterel ve felsefi değerler ile bunları temsil eden kurum ve kuruluşlar sorgulanır.
E) Yenilikler aydın kesimi ve sanatçıları koruyan varlıklı kişilerin çabalarıyla başlamıştır.
7. Osmanlı Devleti'nde ilk gazete Tanzimat'tan önce çıkmıştır. 1831'de yayımlanmaya başlayan "……………" resmî gazetedir. Tanzimat’ın ilanından sonra yayına geçen ilk gazete 1840 yılında çıkmaya başlayan “……………” yarı resmî bir gazetedir. Şinasi’nin Agâh Efendi ile birlikte çıkardığı ilk özel gazete olan "………………….." 1860'ta yayımlanır. Ardından 1862'de Şinasi tek başına "…………." adlı gazeteyi çıkarır.
Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Tasvir-i Efkâr B) Tercüman-ı Hakikat
C) Tercüman-ı Ahvâl D) Ceride-i Havadis
E) Takvim-i Vekayi
8. I. Tanzimat edebiyatı 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle başlar.
II. 19. yüzyılın ilk çeyreğinde Batı'ya öğrenci gönderilmeye başlanır.
III. Batı edebiyatını ve yeni türleri gazeteler tefrika ederek geniş kitlelere ulaştırır.
IV. Ceride-i Havadis ülkemizde yayımlanan ilk özel gazetedir.
V. Tanzimat Dönemi aydın ve sanatçıları Batı edebiyatını örnek almışlardır.
Yukarıda numaralı cümlelerin hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) I. ve IV. D) II. ve V. E) III. ve V.
9. Aşağıda verilen şiirler biçim ve içerik olarak incelendiğinde hangisinin Tanzimat Dönemine ait olduğu söylenebilir?
A) Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esaretten
B) Heman yan ağla Mevlayı seversen
Koma feryadı leylayı seversen
C) An ol günü ki ahır olup nev-baharın ömr
Berg-i hazıra dönse gerek ruy-ı lale reng
D) Hayret ey büt suretin gördükte lal eyler meni
Suret halim gören suret hayal eyler meni
E) Saçma ey göz eşkden gönlümdeki odlare su
Kim bu denli tutuşan odlare kılmaz çare su
10. Bir eleştirmenin Recaizade Mahmut Ekrem’in edebiyatımızdaki yerini ve kişiliğini değerlendirirken verdiği aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Döneminde “üstat" olarak tanınmış, edebiyat kuramcısı “teorisyen” olarak yeniliklere öncülük etmiştir.
B) Roman ve öyküde realizm akımının etkisinde kalmış, Türk edebiyatında ilk realist roman olan Araba Sevdası’nı yazmıştır.
C) Fransız romantiklerinden Chateubiriand’ın Atala adlı romanını tiyatroya uyarlamış ve Türk edebiyatında romandan tiyatroya çevrilen ilk eseri oluşturmuştur
D) Şiirin konusunu genişletmiş “Her güzel şey şiirin konusu olabilir.” anlayışını savunmuştur.
E) Ölü, Hacle, Bunlar O’dur kitaplarındaki şiirlerinde bireysel ızdırabın yanında ölüm, hayat, Allah, kader gibi metafizik konuları felsefi bir bakış açısıyla sorgulamıştır.
11.Aşağıdakilerin hangisinde yanlış bir açıklama yapılmıştır?
A) Şemsettin Sami, Kutadgu Bilig ve Orhun Yazıtları’nı Türkiye Türkçesine çeviren ilk kişidir.
B) Ahmet Mithat Efendi edebiyatımızda Esrar-ı Cinayet adlı ilk polisiye romanı yazmıştır.
C) Yusuf Kamil Paşa Moliere’den tiyatro çevirileri ve adaptasyonlar yapmıştır.
D) Direktör Ali Bey ilk mizahi sözlüğümüz olan Lehçetü’l Hakayık’ı yazmıştır.
E) Sami Paşazade Sezai yeğeni İcla’lin ölümü üzerine yazdığı “İclal” adlı mensur mersiyede hikâye ve anılarını anlatır.
12. Aferin: Ucuz ihsan (iyilik) insan Ömrü: Dönüş bileti satılmayan yolculuk Mahkeme: Adalet pişirilen yer Vakit: Adamına göre en ucuz veya pahalı meta Lisan: Çok uzağı bile vuran silah
Yukarıda bazı sözcüklerin mizahi açıklamaları verilmiştir. Edebiyatımızda bu türde ilk defa eser veren sanatçı ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Muallim Naci, Lügat-i Naci
B) Şinasi, Durub-ı Emsal-i Osmaniye
C) Ziya Paşa, Defter-i Amal
D) Direktör Ali Bey, Lehçetü’l Hakayık
E) Ahmet Vefik Paşa, Şecere-i Türki
Osmanlıda gazeteciliğin asıl kurucusu Şinasi'dir. O, Batı'yı yerinde görmüş, Batı'nın düşünce yapısının özünü kavramış bir aydındır. Şinasi'nin asıl amacı halkın düşünce düzeyini yükseltmektir. Bunun için de en uygun araç olarak gazeteyi seçmiştir. Agâh Efendi ile Tercümanı Ahval'i çıkarırken amacı yalnızca gazete çıkarmak değil Batı kültürünü Osmanlı’ya tanıtmada bir başlangıç yapmaktı. Nitekim daha sonra Tasviri Efkâr’ı çıkararak gazeteciliğin kalıcı ve yaygın olması için elinden geleni yapmıştır.
13.Bu parçada Şinasi'nin hangi yönünden söz edilmemiştir?
A) Edebî yönünden
B) Yenilikçiliğinden
C) Gazetecilikteki öncülüğünden
D) Batılılaşmayı önemsediğinden
E) Batılılaşmadaki yerinden
Tanzimat edebiyatını hazırlayan çalışmalar iki bölümde incelenebilir: Birincisi Türk dili ve tarihi üzerine yapılan çalışmalar, İkincisi ise Batı'daki bazı edebî yapıtların çevrilmesi.
14.Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatını hazırlayan çalışmalar kapsamında değerlendirilemez?
A) Fenelon'dan Telemak adlı eserin çevrilmesi
B) Abdülhak Hamit Tarhan'ın, tiyatrolarını aruz ölçüsü ve ağır bir dille, okunmak için kaleme alması
C) Şemsettin Sami'nin sözlük çalışmalarına ağırlık vererek "Türk" kelimesinin anlam derinliğine inme çabası
D) Ethem Pertev Paşa'nın J.J.Rousseau'dan çeviriler yaparak özgürlüğü öne çıkarması
E) Sadulllah Paşa'nın Fransız şairi Lamartine'den "Göl" adlı şiiri çevirmesi
Tanzimat edebiyatçıları nesirde büyük bir boşluk ve eksiklikle karşılaşmışlardır. Makale, eleştiri, roman gibi nesir türleri divan edebiyatında zaten yoktu. Tanzimat sanatçıları, öncelikle Şinasi; nesri, düşünceleri aktarmada kullandı. Oysa divan şiirinde nesir, daha çok dil kullanımındaki hüneri göstermede bir araçtır. Tanzimat sanatçıları özellikle nesirde yalın bir dil kullanmaya özen göstermiş, döneme göre de bunda başarılı olmuşlardır. Hatta Tanzimat Fermanı metni ile Şinasi'nin "Mukaddime"si dil bakımından karşılaştırıldığında Mukaddime'nin daha yalın olduğu görülecektir.
15.Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tanzimat sanatçılarının nesri, divan nesrinden farklı bir dil ve amaçla oluşturdukları
B) Divan edebiyatının ağır bir dile sahip olduğu
C) Tanzimat edebiyatında amacın halka ulaşmak olduğu
D) Tanzimat Dönemi'nde düz yazıda yeni örneklerin ortaya çıktığı
E) Edebî gelişmelerin toplumsal değişimlere paralel gerçekleştiği
16.Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat dönemi sanatçılarından biri değildir?
A) Muallim Naci
B) Ziya Paşa
C) Namık Kemal
D) Süleyman Nazif
E) Ahmet Mithat Efendi
17.Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde yayınlanan ilk gazetedir?
A) Ceride-i Havadis
B) Takvim-i Vekayi
C) Tercüman-ı Ahvâl
D) Tercüman-ı Hakikat
E) Vekayi-i Tıbbiye
18.Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat dönemi sanatçılarının edebiyatımıza kazandırdığı edebiyat türlerinden biridir?
A) Şiir B) Hatıra C) Roman D) Mektup E) Gezi yazısı
Tanzimat döneminde hak, adalet, kanun, eşitlik, anayasa, meclis, meşrutiyet gibi yeni siyasal kavramların kamuoyuna sunulduğu ve tartışılmaya açıldığı yer, ………..gazetesi olmuştur. Gazeteyi tek başına çıkaran……………, Fransa’daki öğreniminden sonra yurda dönmüş; toplum hayatı, insan ve insan hakları üzerinde ülkemiz için oldukça yeni birtakım düşünceleri gazete aracılığıyla halka duyurmuştur.
19.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tercüman-ı Ahval - Agâh Efendi
B) Vakit - Ahmet Mithat Efendi
C) Hürriyet - Namık Kemal
D) Tasvir-i Efkâr - Şinasi
E) Tercüman-ı Hakikat - Şemsettin Sami
20. Aşağıdakilerden hangisi Batılaşma çabaları sonucunda görülen değişikliklerden biri değildir?
A) Batılı anlamda kara ve deniz harp okullarının açılması
B) 1839’da çıkarılan Tanzimat Fermanı’yla halk içindeki farklı sınıfların eşit haklara sahip olması
C) Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılması ve düzenli ordunun kurulması
D) Batılı anlayışla eğitim veren okulların açılması
E) Aruz ölçüsüyle şiir yazanların çoğalması
21.Aşağıdaki Batılı sanatçılardan hangisinin Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın oluşumunda etkili olduğu söylenemez?
A) V. Hugo B) Voltaire C) Marinetti D) Montesgue E) J. J. Rousseau
22. Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat Dönemi sanatçılarının yetişmesiyle ilgili yanlış bir bilgi içermektedir?
A) Dönem sanatçılarının çoğunun varlıklı ailelerden gelmesi ve Avrupa’yı yakından görmesi dönem sanatçılarının yetişmesinde etkili olmuştur.
B) Romantik akımdan ve romantik sanatçılardan etkilenen sanatçıların kendini, halkını eğitmeye adaması sonucu halkçı sanatçılar yetişmiştir.
C) 1839-1860 yılları arasında tercüme yoluyla Batılı eserlerin edebiyatımıza girmesi sanata ilgi duyan gençlerin yetişmesini sağlamıştır.
D) Bazı sanatçıların devlet tarafından Avrupa’da görevlendirilmesi aydın bir kitlenin oluşmasını sağlamıştır.
E) Kütüphanelerdeki el yazması divanlar, Batı edebiyatının önünü açarak yeni türlerin edebiyatımıza girmesini sağlamıştır.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
B A B A E E B C A E C D A B A D B C D E C E