HALK EDEBİYATI
TEST 1
1.Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatının özelliklerinden değildir?
A) Nazım birimi dörtlük, ölçü ise hece ölçüsüdür.
E) Dil, Tekke edebiyatının bazı terimleri dışında halkın kullandığı sade Türkçedir.
C) Yarım uyak, redif ve cinas şiirin dış yapısını oluşturur.
D) Sözlü edebiyat geleneğine dayanır.
E) Şairler şiirlerinde isimlerini söylemediklerinden hangi şiirin kime ait olduğu belli değildir.
2. Dağlar başın kar aldı
Gül etrafın hâr aldı
Ecele borçlu kaldım
Bir canım var yar aldı
Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan B) Varsağı C) Mani D)Şarkı E)Koşma
3. Dede Korkut Hikâyeleri’yle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hikâyelerde olaylar dörtlükler halinde ve hece ölçüsüyle anlatılmıştır.
B) Destandan halk hikâyesine geçiş ürünüdür.
C) Eserde Türk boylarının kendi aralarında ve komşu milletlerle yaptığı savaşlar anlatılır.
D) Kitaba adını veren Dede Korkut her hikâyede adı geçen, hikayedeki herkes tarafından sözü dinlenen bilge bir zattır.
E) İçinde hem İslamiyet öncesine hem de İslami döneme ait motifler görülür.
4. Bre ağalar bre beyler
Ölmeden bir dem sürelim
Gözü müze kara toprak
Dolmadan bir dem sürelim
Bu dörtlük aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Koşma B) Semai C) Destan D) Mani E) Varsağı
5. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) İslamiyet’ten önceki Türk şiirinin biçimsel özellikleri kesintisiz olarak sürdürülmüştür.
B) Aruzla yazanlar olmakla birlikte asıl ölçü hecedir.
C) Şiir dışında başka bir halk edebiyatı ürünü yoktur.
D) Halk şiiri, aşk, ayrılık, doğa sevgisi konularında olabileceği gibi dini konularda da söylenebilir.
E) Halk edebiyatında şiirler cönk denen eserler- de toplanır.
6. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Hacı Bayram Veli aruzla da yazmakla birlikte daha çok heceyi kullanan tekke şairidir.
B) Köroğlu 16. yüzyılda yaşamış koçaklamalarıyla ünlü bir halk şairidir.
C) Karacaoğlan tüm şiirlerini heceyle yazmış, halk arasında koşmalarıyla tanınan bir aşık- tır.
D) Âşık Ömer diyen şairleriyle boy ölçüşen ve gazeller, murabbalar yazan halk şairidir.
E) Dadaloğlu 17. yüzyılda Toroslar’da yaşamış ve padişaha kafa tutan koçaklamalar yazmıştır.
7. Yaşamı, doğayı sevmiş bir şairdir. Şiirlerinde çoğunlukla, bağlandığı kömür gözlü kuğuya, suna- ya benzeyen güzelleri; onun verdiği sevinci, bazen de ayrılıktan duyduğu üzüntü ve yakarışı dile getirir. Daha çok semaileriyle ünlü olan ozanın dili sade; anlatımı da içtendir. Şiirlerinden birçok yeri dolaştığı Orta ve Güneydoğu Anadolu’yu, Mısır’ı, Rumeli’yi görmüş bir saz şairi olduğu anlaşılıyor.
Yukarıda sözü edilen Halk şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu B) Yunus Emre C) Dadaloğlu D) Karacaoğlan E) Âşık Veysel
8. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Bir kısmı gazel bir kısmı dörtlük şeklinde söylenmiş şiirlerden oluşan Atabet’ül Hakayık didaktik bir vaaz, nasihat kitabıdır.
B) Hoca Ahmet Yesevi Ortaasya’da ilk tarikatı kurmuş ve İslami düşüncelerini aruzla yazılmış dörtlükler halinde düzenlediği Divan-ı Hikmet’te anlatmıştır.
C) Türk edebiyatında fıkralarıyla tanınan Nasreddin Hoca 13. yüzyılda yaşamış bir alimdir.
D) Yunus Emre şiirlerinde hem aruzu hem heceyi kullanmış, Risalet’ün Nushiye adlı mesneviyi yazmış ve Tekke edebiyatının kurucusu sayılmıştır.
E) Tekke edebiyatının temsilcilerinden olan Pir Sultan Abdal nefeslerini saz eşliğinde söylemiştir.
9. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmamıştır?
A) Halk edebiyatına ait nesirlerde asıl amaç halkı aydınlatmak, bilgilendirmektir.
B) Anonim halk edebiyatının temelinde kasaba kasaba dolaşan âşıkların ürünleri vardır.
C) İslamiyet’ten önceki Türk destanlarının çoğu doğal olsa da şairi bilinmeyen birkaç yapay destan da vardır.
D) Süleyman Çelebi, ünü kendini aşan Mevlit şiirini hece ölçüsüyle dörtlükler halinde yazmıştır.
E) Halk şiirinde, söyleyişlerde doğayla iç içe olmaktan kaynaklanan bir somutluk görülür.
10. Halk şiiri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kimi ürünlerin söyleyeni belli değildir.
B) İslamiyet öncesinden gelen biçimsel özellikleri vardır.
C) Söyleyenler, halkın içinden çıktıkları için, dilleri halkın diline yakındır.
D) Daha çok saz eşliğinde söylenir ve çoğu türün kendine özgü ezgileri vardır.
E) Şair ilk dörtlüğün son dizesinde mahlasını kullanır.
11. Aşağıdakilerden hangisi Halk nesir örneklerinden değildir?
A) Masallar B) Halk hikâyeleri C) Atasözleri D) Halk tiyatrosu ürünleri E)Ninniler
12. Halk şiirinde nazım birimi olarak ----, vezin olarak ---- kullanılır. Şiirler hazırlıksız söylendiği için daha çok ---- kullanılır. Hafta bazen ses uyumu sadece redifle karşılanabilir.
Bu parçada boş bırakılan yere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) beyit - hece vezni - tam kafiye
B) dörtlük - aruz vezni - zengin kafiye
C) beyit - aruz vezni - çapraz kafiye
D) dörtlük - hece vezni - yarım kafiye
E) dize - serbest vezin - yarım kafiye
13. Aşağıdakilerden hangisi halk hikâyelerinden değildir?
A)Kerem ile Aslı
B)Leyle ile Mecnun
C)Tahir ile Zühre
D)Ferhat ile Şirin
E)Bostan ve Gülistan
14. Halk şairlerinin şiirlerinin toplandığı yapıtlar aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A) Masal B) Cönk C)Atasözleri D) Divan E) Kalenderi
15. Halk hikâyeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Nazımla nesir iç içedir.
B) Kimi yerlerinde kalıplaşmış ifadeler kullanılır.
C) Aynı hikâye, değişik ozanlar tarafından, aslını bozmayan ilavelerle tekrar tekrar anlatılır.
D) Farklı konularda da söylenmekle birlikte daha çok aşk konusu işlenir.
E) Hikâye içinde kullanılan şiirlerde her dörtlük kendi arasında kafiyelidir.
CEVAP ANAHTARI:
1.E 2.C 3.A 4.E 5.C 6.E 7.D 8.B 9.E 10.E 11.E 12.D 13.E 14.B 15.E
TEST 2
1.Bu kitaptaki tüm kahramanların aile, cemaat ve insan sevgisini ön planda tutması, millet olarak ahlak ve yaşam anlayışımızı göstermesi bakımından önemlidir. Kahramanların çoğu gençtir ve mutlaka bir yiğitlik gösterdikten sonra ad verilir kendilerine. Pek çoğumuz biliriz, Dirse Han oğlu bir boğayı öldürünce kitaptaki bilge kişi, o gencin adını “Boğaç” koyar ve onu şan, şeref, mal ve rütbe ile ödüllendirir.
Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Köroğlu Destanı B) Risalet’ün Nushiye
C) Dede Korkut Hikâyeleri D) Maarifetname E)Nasreddin Hoca Fıkraları
2. Köroğlu ile Dadaloğlu’nu karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Aynı yüzyılda yaşamışlardır.
B) Aynı yörede yetişmişlerdir.
C)Hem aruzu hem heceyi kullanmışlardır.
D)Koçaklama türü şiirleriyle tanınmışlardır.
E) Birbirlerinin şiirlerine nazireler söylemişlerdir.
3. Halk şairleri arasında en çok seyahat edenlerden sayılır. Güçlü bir medrese tahsili görmüştür. Aruzu da en az hece kadar iyi kullanır. Ayvansaraylı Hafız Hüseyin tarafından 1782de, bir araya getirilen şiirleri arasında; koşma, destan, semai ve varsağı şeklinde söylenen heceli örnekler daha azdır; onun en çok bilinen şiiri, 38 dörtlükten meydana gelen ve 105 şairin adının sayıldığı Şairnamesidir. Burada sadece 17 saz şairinin adının zikredilmesi, Arap ve Acem şairlerinin yanında klasik şiirimizle tekke şiirimizin ünlü adlarına daha fazla yer verilmesi düşündürücüdür.
Yukarıda sözü edilen halk şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karacaoğlan
B) Yunus Emre
C) Kayıkçı Kul Mustafa
D) Âşık Ömer
E) Erzurumlu Emrah
4. Onun şiirlerini okurken Anadolu’nun toplumsal tarihi üzerine bilgiler ediniriz. Devlet düzeninin bozukluğunu, mezhep ayrılığından doğan iç kavgalar buluruz. Tekke şairi olmasına rağmen şiirlerini sazla söylemesi onu diğer Tekke şairlerinden ayırır. Şiirlerinde coşkun bir lirizm görülür.
Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pir Sultan Abdal
B) Yunus Emre
C) Köroğlu
D) Kaygusuz Abdal
E) Kayıkçı Kul Mustafa
5. Dağlarda gezer oldum
Okuyup yazar oldum
Ben bir güzel uğruna
Kuruyup gazel oldum
Bu dörtlük aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A)Koşma B) Semai C)Destan D) Mani E) Varsağı
6 XIX. yüzyıl gizemci halk şiirinin büyük ustasıdır. Dahası, yergiciliği, taşlamacılığı, bir bakıma, gizemciliğini bastıran, haksızlığa, rüşvete, kıyıcılığa, toplumsal dengesizliklere, kaba sofuluğa, ahlaksızlığa karşı gözünü budaktan esirgemeden, korkmadan, çekinmeden savaşım veren, bu arada inancının gereklerini de bir yana itmeden, şiirsel yapıdan, söyleyişten uzaklaşmadan, etkin, kalıcı şiirlerini sazıyla halk içinde söyleyen güçlü bir ozandır. Şiirlerinin çoğunun bugün de güncelliğini yitirmemiş olması, halk katında büyük saygınlık kazanması, onun gücünü belirlemesi bakımından ilginçtir.
Yukarıda sözü edilen halk şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dadaloğlu
B) Kaygusuz Abdal
C) Köroğlu
D) Âşık Veysel
E) Seyrani
7. Seyrani’nin gözü gamla yaş imiş
Benim derdim her dertlere baş imiş
Ben bağrımı toprak sandım, taş imiş
Meğer taşa tohum ekilmez imiş
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Bir koşmanın son dörtlüğüdür.
C) ilk üç dize tam kafiyelidir.
D) Bütün dizeler 6+5 duraklı olarak yazılmıştır.
E) Koşma tipi kafiye örgüsü kullanılmıştır.
8. Üryan geldim gene üryan giderim
Ölmemeye elde fermanım mı var
Azrail gelmiş de can talep eyler
Benim can vermeye dermanım mı var
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Bir semaiden alınmıştır.
B) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
C) Koçaklama türüne örnek gösterilebilir.
D) Bir koşmanın ilk dörtlüğüdür.
E) Kafiye örgüsü “ a b a b” biçimindedir.
9. Aşağıdakilerden hangisinde âşık edebiyatına ait nazım biçimleri verilmiştir?
A) Koşma, mani, semai, ninni
B) Varsağı, destan, masal, koşma
C) Koşma, semai, varsağı, destan
D) Mani, ninni, kalenderi, satranç
E) Koşma, sagu, semai, varsağı
10. Bilmişim dünya halini
Terk ettim kıyl ü kalini
Baş açık ayak yalını
Çağırayım Mevlam seni
Bu dörtlük aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A)İlahi B) Semai C)Şathiye D) Nefes E) Taşlama
11. “Türkü” ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Düzenleyicisi pek bilinmez.
B) Kendine özgü bir ezgisi vardır.
C) Genellikle nakaratlı bölümleri vardır.
D) Son dörtlükte söyleyenin adı bulunur.
E) Çağdan çağa, yerden yere, değişiklikler görülür.
12. Aşkın derdine düşeli
Mecnunum dağlar gezerim
Katram kaynayıp coşalı
Sel oldum, Çağlar gezerim
Bu dörtlük aşağıdaki şiir türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A)Koşma B) Semai C)Destan D) Mani E) Varsağı
13. Aşağıdakilerden hangisinde konularına göre adlandırılan türler bir arada verilmiştir?
A) Güzelleme - koçaklama - varsağı
B) Koçaklama - koşma - semai
C) Güzelleme - koçaklama - taşlama
D) Destan - varsağı - koçaklama
E) Taşlama - mani - ninni
14. Hakkında farklı rivayetler olsa da o güçlü bir medrese tahsili görmüş, devrinin aydınlarından biridir. Risalet’ün Nushiye adlı yapıtı onun bu yönünü kanıtlamaya yeter. Ancak o bu yönünü hiç öne çıkarmamış, her zaman halktan biri olmuştur. Halkın sözlü kültürünün adamıdır, kendi çağının en ileri düşünüşünü halkına kendi öz diliyle ulaştırmıştır. O ayrıca çağın okuryazarlarına, mollalarına karşı savaş açmış gerçek bir kültür taşıyıcısıdır. Şiir ustasıdır, gönül adamıdır, sevgi denizidir.
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pir Sultan Abdal
B) Âşık Ömer
C) Yunus Emre
D) Hacı Bayram Veli
E) Kaygusuz Abdal
CEVAP ANAHTARI
1.C 2.D 3.D 4.A 5.D 6.E 7.D 8.D 9.C 10.A 11.D 12.B 13.C 14.C