İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI TEST-3
İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait birçok destan vardır. Bunlardan ……… Sakalar’a; ……..Hunlar’a; …….. Göktürkler’e ve …….. Uygur Türklerine ait destanlardır.
1.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Alp Er Tunga – Oğuz Kağan – Ergenekon – Göç
B) Manas – Oğuz Kağan – Köroğlu – Şu
C) Alp Er Tunga – Ergenekon – Türeyiş – Şu
D) Şu – Bozkurt – Oğuz Kağan – Türeyiş
E) Satuk Buğra Han – Köroğlu – Manas – Türeyiş
2. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi döneme ait bir destan değildir?
A) Ergenekon Destanı
B) Şu Destanı
C) Manas Destanı
D) Bozkurt Destanı
E) Türeyiş Destanı
Toplumun ortak malı olan, sözlü gelenekle günümüze gelen ve söyleyeni belli olmayan destanlara “doğal destan” denir.
3.Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğal destan değildir?
A) İlyada ve Odessia
B) Kalevela
C) Ramayana ve Mahabbarata
D) Oğuz Kağan
E) Çanakkale Şehitlerine
4. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının “yazılı edebiyat” dönemine ait bir özellik değildir?
A) Bu dönemin en önemli ürünü Göktürk Kitabeleri’dir.
B) Bu dönemde koşuk, sagu, sav gibi türlerde ürünler verilmiştir.
C) Göktürk ve Uygur olmak üzere iki tür alfabe kullanılmıştır
D) Bu dönemdeki Uygur yazıtlarının birçoğu Budizm ile ilgili dinsel metinlerdir.
E) Yenisey Kitabeleri de bu dönemin yazılı ürünlerindendir.
5. Aşağıdakilerin hangisinde İslamiyet öncesi döneme ait türler bir arada verilmiştir?
A) Koşma – Varsağı – Ağıt – Destan
B) Koşuk – Sagu – Destan – Sav
C) Koşuk – Ağıt – Sav – Destan
D) Koşma- Semai – Sagu – Sav
E) Koşuk – Semai – Varsağı – Ağıt
Tarih öncesi devirlerden günümüze önce sözlü sonra da yazılı gelenekle gelen, bir milleti derinden etkileyen olayları anlatan ve ilk söyleyeni belli olmayan türe —- denir. Türk ve Dünya edebiyatında birçok örneği vardır. Bunlara Türklere ait —- ve yabancılara ait —- örnek verilebilir.
6.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) yapma destan – Gılgamış – Şehname
B) doğal destan – Genç Osman – Igor
C) yapma destan – Çanakkale Şehitlerine – Kaybolmuş Cennet
D) doğal destan – Oğuz Kağan – Kalevela
E) doğal destan – Şehname – Gılgamış
7. Aşağıdakilerden hangisi, İslam öncesi Türk edebiyatı nazım türlerinin ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Dini ve tasavvufi konuları işlemek
B) Arı bir Türkçeyle söylenmiş olmak
C) Genellikle yarım kafiyeli olmak
D) Dörtlükler halinde söylenmiş olmak
E) Hece ölçüsüyle söylenmiş olmak
I. Ergenekon Destanı
II. Kalevela Destanı
III. Şu (Saka) Destanı
IV. Bozkurt Destanı
V. Şehnâme Destanı
8. Yukarıdaki numaralanmış destanlardan hangileri Türklere ait değildir?
A) I. ve II.
C) II. ve V.
B) II. ve III.
D) III. ve IV.
E) IV. ve V.
(I)İslamiyet öncesi saz şairlerinin (II)sığır denilen sürek avlarında (III)kopuz eşliğinde okunan, (IV)aruz ölçüsüyle söylenen ve (V)aşk, tabiat, yiğitlik gibi konuları işleyen nazım türü koşuktur.
9.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Milletlerin hayatını derinden etkileyen olaylar anlatılır.
II. Milli söyleyişten uzak, evrensel bir nitelik taşır.
III. Olağanüstü olay ve kişilere sıkça rastlanır.
IV. Nazım, nesir karışık olarak kaleme alınır.
V. Divan edebiyatındaki karşılığına mesnevi denir.
10. Yukarıda numaralı cümlelerden hangi ikisi doğal destanlar için söylenemez?
A) I. ve II.
C) II. ve IV.
B) I. ve III.
D) II. ve V.
E) IV. ve V.
…………….., Cehennem’e, Araf’a ve Cennet’e yaptığı düşsel bir geziyi destanlaştırdığı ……….. adlı yapıtı, dünya şiirinin başyapıtıdır. On dört bin dizenin üzerinde bir dize sayısı ile şiir tarihinin en uzun soluklu destanlarından biridir. Şaire göre, yer, evrenin merkezindedir ve hareketsizdir. Yerin etrafında sırasıyla, Ay, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn’ün küreleri bulunur. Satürn küresinden sonra, sabit, yıldızlar küresi ve ondan sonra da “İlk hareket ettirici küre” gelir.
11.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla doğru olarak aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Dante’nin - İlahi Komedya
B) Tasso’nun - Kürtarılmış Kudüs
C) Milton’un - Kaybolmuş Cennet
D) Altay Türklerinin-Yaratılış
E) Homeros’un – İlyada
I. Hun hakanı Mete’nin dünyaya gelişi, büyümesi, fethettiği yerler, boylara ad vermesi, yurdunu oğulları arasında paylaştırması anlatılmıştır.
II. Altay Türklerine ait olan bu destanda evrenin ve insanın Tanrı Kayra Han tarafından oluşturulması anlatılmıştır.
III. Homeros tarafından derlenmiş ve yazıya geçirilmiş destanda savaş sonrasında ülkesine dönmek isteyen kralın on yıl süren macerası ve ülkesine dönüşü anlatılmıştır.
IV. Dünyanın bilinen ilk destanı olarak kabul edilen bu destanda, Uruk kralının ölümsüzlüğü arayışının öyküsü anlatılır.
12.Aşağıda verilen destanlardan hangisinin açıklamasına numaralanmış cümlelerde ver verilmemiştir?
A) Yaratılış Destanı
B) Odysseia Destanı
C) Gılgamış Destanı
D) Oğuz Kağan Destanı
E) Manas Destanı
Destan Ulus Yazar
……. Fin Doğal
İlahi Komedya …….. Yapay
Şehname İran ....
13.Yukarıda destan, ulus ve özellikleri verilmiştir. Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Şinto - Fransız - Doğal
B) Kalevala - İtalyan - Doğal
C) Nibelungen - İngiliz - Yapay
D) Kalevela - Rus - Yapay
E) Şinto - İtalyan - Yapay
Kao-çı Kağan’ın çok güzel iki kızı vardı. Kağan, kızları ile ancak tanrıların evlenebileceğini düşünür. Bu nedenle ülkesinin kuzey tarafında yüksek bir kule yaptırarak iki güzel kızını tanrılarla evlendirmek üzere buraya yerleştirir. Bir süre sonra kuleye gelen bir kurdun tanrı olduğu düşüncesiyle kızlardan küçük olanı bu kurtla evlenir.
14.Yukarıdaki parçada sözü edilen destan ve bu destanın ulusu aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Türeyiş – Uygur
B) Göç - Hun
C) Bozkurt – Ergenekon
D) Oğuz Kağan - Hun
E) Manas - Kırgız
15. Aşağıdakilerden hangisi Türk destanlarındaki motiflerden biri değildir?
A) Gül - bülbül
B) At
C) Altın yay
D) Gümüş ok
E) Yada Taşı
Ay Kağan’ın bir oğlu oldu. Bir defa süt içti, konuşmaya başladı, güçlü bir yiğit oldu. Bir ormanın içinde bir canavar var idi. Oğuz Kağan halkını canavardan kurtardı. Bir gün gökten bir ışık düştü. Işığın arasında bir kız vardı. Oğuz Kağan kızla evlendi; Gün, Ay ve Yıldız adında üç oğlu oldu. Oğuz Kağan bir gün ava gitti. Göl ortasında bir ağaç gördü. Ağacın kovuğunda bir kız vardı. Oğuz Kağan kızla evlendi, Gök, Dağ ve Deniz adında üç oğlu oldu. Ondan sonra Oğuz Kağan beyleri çağırıp kendisine boyun eğenleri dost, eğmeyenleri düşman ilan etti. Oğuz Kağan, baş eğmeyenlerle savaştı. Savaşlar sırasında bir bozkurt yol gösterdi. Oğuz Kağan’ın Uluğ Türk adında bir danışmanı vardı. Rüyasında bir altın yay ve üç gümüş ok gördü. Rüyasını Oğuz Kağan’a bildirdi. Oğuz Kağan, Gün, Ay ve Yıldız’ı doğuya; Gök, Dağ ve Deniz’i batıya gönderdi.
16.Yukarıdaki parçadan hareketle;
I. Olağanüstülüklere yer verilmiştir.
II. Kahramanlık konusu işlenmiştir.
III. Işık, ağaç gibi motiflere yer verilmiştir.
IV. Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir.
V. İslami gelenekten izler taşımaktadır.
Oğuz Kağan Destanı’yla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Chanson da Röland - Alman
II. Le Cid - Ispanyol
III. Mahabbarata - Hint
IV. Şinto- Japon
V. İgor-Rus
17.Yukarıdaki destan - ulus eşleştirmelerinden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlerden hangisine ayraç içerisinde verilen kavram getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar?
A) Kırgızların ulusal bağımsızlıklarını simgeleyen Manas destanı, ……….. oluşmuştur ve doğal destan özelliği gösterir. (İslamiyet öncesinde)
B) …………… Bozkurt Destanı, yok olmak felaketiyle karşı karşıya kalan Türk soyunun, dişi bir kurdun yardımıyla yeniden millet olmasını anlatır. (Göktürklerin)
C) Alp Er Tunga, Türk-İran savaşlarını ve Alp Er Tunga’nın yiğitliklerini anlatır; Alp Er Tunga, Iran destanı Şehname’de ……….. olarak geçer. (Afrasyab)
D) I. Haçlı Seferin’de Hristiyanlarla Müslümanlar arasında geçen savaşın anlatıldığı Kurtarılmış Kudüs destanı …………. destan özelliği gösterir, (yapay)
E) …………, 12. yüzyılda Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşları anlatır, (İgor Destanı)
Milattan önceki Türk - İran savaşlarını anlatan bu destanın zengin parçaları Firdevsi’nin Şehname adlı destanında bulunmaktadır. Şehname’de Afrasiyab adı ile geçen kahramanın “Turan Padişahı” sıfatını taşıdığı, çok iyi bir savaşçı ancak çok zalim olduğu belirtilir. Kaşgarlı Mahmut bu destandan kopmuş olduğu anlaşılan bir saguyu 11. yüzyıl Doğu Türkleri arasında söylenen şekli ile Divanü Lügati’t -Türk’e almıştır.
19.Bu parçada tanıtılan Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alp ErTunga Destanı
B) Oğuz Kağan Destanı
C) Şu Destanı
D) Ergenekon Destanı
E) Bozkurt Destanı
20. Aşağıdakilerden hangisi Türk destanlarından değildir?
A) Oğuz Kağan Destanı
B) Alp Er Tunga Destanı
C) Türeyiş Destanı
D) Ramayana
E) Ergenekon Destanı
Destanın aslı elimizde yoktur. Divanü Lügati-t Türk’te anlatıldığına göre İskender’in Batı Türkistan’a yürümesi üzerine Türk hükümdarı doğuya (Çin’e) çekilir ve İskender’in ayrılmasından sonra hükümdar Balasagun’a dönüp orada yeni bir şehir kurar.
21.Bu parçada özeti verilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Göç Destanı
B) Şu Destanı
C) Bozkurt Destanı
D) Ergenekon Destanı
E) Attila Destanı
Göktürklerin ölülerini törenle gömdükleri bilinmektedir. Ölüyü, silahları ve atıyla birlikte gömerlerdi. Böyle törenlerde okunan şiirlere …….. denirdi.
22.Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) koşuk B) kam C) yuğ D)sagu E)sav
23. Doğal destanlarla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Olağanüstü olay ve kişilere yer verilmesi
B) Ulusal bir dil ve nazım biçimiyle ortaya çıkması
C) Mitolojik öğelere yer vermesi
D) Destanı oluşturan ana olayın bu dönemde yaşanması
E) Destanların bu dönemde büyük ozanlar tarafından yazıya geçirilmesi
24.Aşağıdakilerden hangisi, İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı için doğru bir yargıdır?
A) Yazılı edebiyat ağırlıklıdır.
B) Destanların oluştuğu dönemdir.
C) Düzyazı ağırlıklıdır.
D) Şiirde zengin kafiye kullanılmıştır.
E) Yabancı dillerin etkisi altındadır.
Kırgız Türkleri arasında ortaya çıkan destan, Kazak-Kırgız Türk kültür dairesi içinde bugün de bütün canlılığı ile yaşamaktadır. Bu destanın XI. veya XII. yüzyıllarda meydana geldiği düşünülmektedir. Destanın kahramanı da Satuk Buğra Han gibi İslamiyet’i yaymak için mücadele eden bir kahramandır. Böyle olmakla beraber destanda İslamiyet öncesi Türk kültür, inanç ve kabullerinin tamamını görmek mümkündür. Bazı varyantları 400.000 mısra olan destan, Türk-Bozkır medeniyetinin Kazak-Kırgız dairesinin kültür belgeseli niteliğindedir. Dünyanın en uzun destanıdır.
25.Bu parçada sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cengiz Han Destanı
B) Ergenekon Destanı
C) Battal Gazi Destanı
D) Manas Destanı
E) Köroğlu Destanı
26. Aşağıdakilerden hangisinde verilenler “doğal destan” örneğidir?
A) Oğuz Kağan-Gılgamış-Şinto-Kalevela
B) Gılgamış-İgor-Kalevela-Kurtarılmış Kudüs
C) Oğuz Kağan-Şinto-Kaybolmuş Cennet-Şehname
D) Nibelungen-İlyada-Kaybolmuş Cennet-İgor
E) Çılgın Orlando-Oğuz Kağan-Nibelungen-Ramayana
27. Aşağıdakilerin hangisi Orhun (Göktürk) Yazıtları için söylenemez?
A) En önemli özelliği Türk edebiyatının ilk yazılı ürünleri sayılmasıdır.
B) Yazarları Vezir Tonyukuk ve Yollug Tigin’dir.
C) Göktürklerin Çinlilerle savaşları ve ülkelerini nasıl genişlettikleri anlatılır.
D) İlki MS 720 yılında Vezir Tonyukuk tarafından yazılmış ve diktirilmiştir.
E) Söylev, anı ve tarih türlerine özgü özellikler içerir.
28. Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet’ten önceki yazılı Türk edebiyatı için söylenemez?
A) 8. yüzyılla 10. yüzyıl arasındaki dönemi kapsar.
B) En eski yazılı ürünler Yenisey Yazıtları olmasına rağmen okunamadıklarından, Orhun Yazıtları ilk yazılı belge kabul edilir.
C) Bu dönem ürünleri Göktürkçe ve Uygurcayla oluşturulmuştur.
D) Göktürk Yazıtları’nın üç yüzü Çince, bir yüzü Türkçe yazılmıştır.
E) Göktürk Yazıtları’nda satırlar yukarıdan aşağıya ve sağdan sola doğrudur.
WORD DOSYASI OLARAK İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ...
CEVAPLAR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A C E B B D A C D D
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
A E B A A E A A A D
21 22 23 24 25 26 27 28
B D E B D A C D
