CÜMLE TÜRLERİ
UYGULAMA : 1
A. Aşağıdaki cümleleri yükleminin sözcük türü yönünden (isim cümlesi, fiil cümlesi) inceleyiniz. İsim cümlelerinin sonuna (I), fiil cümlelerinin sonuna (F) yazınız.
1. Çocuk, özel bir okulda öğrenciydi ( ).
2. Kardeşim, dün yine hastalandı ( ).
3. Kar, bütün gün yağdı ( ).
4. Amacımız, yurt dışında okumaktı ( ).
5. Evin her yanını güzelce temizlemiş ( ).
6. En sonunda varmışsın bir Erzincanlıya ( ).
7. O yıllar, Çehov, tanınmamış bir yazardı.
8. Yüreğimin yaktığı ateşle hava ılık ( ).
9. Büyülenmiş bir ceylan gibi bakıyor zaman ( ).
10. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık ()
B. Aşağıdaki cümleleri yapı bakımından (basit, bileşik, sıralı) inceleyiniz. Her cümlenin sonundaki parantez içine yapı özelliğini yazınız.
1. Televizyonun etkisini küçümsemek yanlıştır.
(....................................................................)
2. Bu sözcük dilimize Fransızcadan geçmiş.
(....................................................................)
3. Üç bilet aldım, birini ona verdim.
(....................................................................)
4. öğretmen, soruları çabucak cevaplayıp gitmişti.
(....................................................................)
5. Kır saçlı komiser, hepimize ters ters baktı.
(....................................................................)
6. Hava kararmış, her yana gecenin karanlığı çökmüştü.
(....................................................................)
7. Kitabı okuyunca fikrim değişti.
(....................................................................)
8. öğretmen: “Soruları sessizce okuyun. ” dedi.
(...................................................................
9. Yolcu vapurunun güvertesi, iyice dolmuştu.
(...................................................................)
10. Bu öyküyü okurken eski günleri anımsadım.
(....................................................................)
C. Aşağıdaki cümleleri yüklemine, yapısına, öğe dizilişine ve anlamına göre nitelendiriniz. Her cümlenin niteliğini parantez içi boşluklara yazınız.
1. Bizi yalan söylemeye zorluyorsunuz.
(....................................................................)
2. Sophokles, ünlü bir tragedya şairidir.
(...................................................................)
3. Tarancı'nın şiirlerinde kişisel duygular ağır basar.
(....................................................................)
4. Bahar, çiçek çiçek gelince güzel!
(..................................................................)
5. Eşeğini sağlam bağla, sonra Allah 'a ısmarla.
(..................................................................)
6. Yok bizi arayan, soran kimsemiz.
(...................................................................)
7. Nasıl hatırlamazsın o türküyü?
(....................................................................)
8. Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır.
(....................................................................)
D. Aşağıdaki bileşik cümlelerde yan ve temel cümlecikleri gösteriniz; yan cümleciğin hangi öğeyi oluşturduğunu belirleyiniz.
Ör.: Sizi okulda bulamayınca / buraya geldim.
YC (zarf tümleci) TC.
1. Ardımızdan yükselen güneş, gölgemizi uzaklara kadar götürüyordu.
2. Hiçbir şey konuşmadan bir saat kadar yürüdük.
3. Az sonra, bizi bekleyen otomobile bineceğiz.
4. Suyun kenarındaki dar yolda taştan taşa atlayarak ilerliyoruz.
5. Hiçbirimiz istemiyorduk onun geri dönmesini.
6. Okul kitaplarında el kadar küçük görünen Anadolu nice uygarlığın beşiğidir.
7. Çocuklar babalarını uğurladıktan sonra yanıma gelmişti.
8. Uzun süre açıklamayacağız burada alınan kararları.
9. Bu yaz, tatilimizi Edremit'te geçirmeyi düşünüyoruz.
10. Gazetecilikte başarılı olmak, tempolu çalışmaya bağlıdır.
E. İlkbaharın tatlı rüzgârlarıyla sarhoş olan martılar, Akdeniz ufuklarında uçuşuyordu.
Aşağıda verilenler bu cümle için doğru ise parantez içine (D), yanlışsa (Y) yazınız.
1. Yüklemi bakımından fiil cümlesidir ( ).
2. Yapısı bakımından bileşik cümledir ( ).
3. Birden çok bileşik sözcük vardır ( ).
4. İyelik eki almış sözcük yoktur ( ).
5. Yan cümleciği özne görevindedir ( ).
6. Temel cümleciğindeki dolaylı tümleç sıfat tamlamasıdır ( ).
7. Öznesi bir sıfat grubuyla nitelenmiştir ( ).
8. Özne, dolaylı tümleç ve yüklemden oluşmuştur( ).
9. Anlam bakımından olumludur ( ).
10. “Uçuşuyordu" yüklemi geçişli bir fiildir ( ).
İLGİLİ İÇERİK:
CÜMLE ÇEŞİTLERİ - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ)
YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ)
YÜKLEMİN YERİNE VE ANLAMINA GÖRE CÜMLELER - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ)
YAPILARINA GÖRE CÜMLELER - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ)
