İSLAMİYET ÖNCESİ ve İSLAMİYET'İN ETKİSİYLE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI
LYS - SORULARI
I. Kahramanlık ve yiğitlik konularının işlenmesi
II. Söyleyeninin belli olmaması
III. 100 dörtlükten fazla olması
IV. Toplumu derinden etkileyen bir olayı ele alması
V. Doğuş, yayılma, derleme safhalarından oluşma-
1.Yukarıdakilerden hangisi ikisi halk edebiyatındaki destanların İslamiyet öncesi Türk edebiyatındaki destanlara (epope) benzetilmesinin nedeni değildir?
A) I ve III B) II ve III C) II ve IV D) IV ve V E) II ve V
(2015-LYS)
2.Yazarı tarafından, yazılış amacı “Adım Edip Ahmet’tir. Sözüm edep ve öğüttür. Bu kitabı, kendim gidersem sözüm kalsın diye yazdım. Ey benden sonra gelen! Bunu okursan beni duada unutma!” sözleriyle dile getirilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divânü Lügâti’t-Türk
B) Divan-ı Hikmet
C) Kutadgu Bilig
D) Atebetü’l-Hakâyık
E) Risâletü’n-Nushiyye
(2014-LYS)
I. Karahanlı Dönemi’nden bize kalan ikinci önemli eserdir.
II. Türkçenin bilinen ilk sözcüğüdür.
III. Asıl adı “Hazı Kitabu Divani Lugati’t-Türk”tür.
IV. Elimizde birkaç yazma nüshası vardır.
V. İçindeki dörtlükler hece vezniyle, beyitlerin çoğu aruz vezniyle yazılmıştır.
3.Yukarıdakilerden hangisi Divânü Lügâti’t-Türk ile ilgili olarak söylenemez?
A)I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2014-LYS)
4.Aşağıdakilerin hangisinde “Kutadgu Bilig”le ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) İslâmi Dönem’de oluşturulan ilk eserdir.
B) Karahanlılar Dönemi’nde oluşturulmuştur.
C) Nazım birimi dörtlük olup hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Yusuf Has Hâcip tarafından kaleme alınmıştır.
E) Didaktik unsurlar yoğun biçimde kullanılmıştır.
(2014-LYS)
5.İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Sürgün avlarına sığır, kurban törenlerine şölen, yas törenlerine yuğ denirdi.
B) İlk ürünleri arasında koşuk ve sagu ile atasözü özelliği taşıyan savlar yer alıyordu.
C) Şiirler hece ölçüsüyle yazılır, nazım birimi beyittir; uyak düzeni bakımından ise halk edebiyatındaki koşmaya benzer.
D) Koşuklarda doğa güzellikleri, günlük yaşam, av eğlenceleri anlatılır; ölen bir kişinin arkasından söylenen yas şiirlerine ise sagu denirdi.
E) Ozanlar şiirlerinde, içinde yaşadıkları toplumun çeşitli gerçeklerini, inançlarını, görüşlerini değişik biçimlerde dile getirirlerdi.
(2012-LYS)
6.Aşağıdakilerden hangisi, Kutadgu Bilig’de yer alan kişi ve onun temsil ettiği kavramlar arasında değildir?
A) Alp Er Tunga - Doğruluk
B) Ay Toldı - Saadet
C) Kün Togdı - Kanun
D) Ögdülmiş - Akıl
E) Odgurmış - Akıbet
(2012-LYS)
7.Aşağıdaki yapıtlardan hangisinde “Tağ tağka kavuşmas, kişi kişige kavuşur." sözü ve açıklaması bulunabilir?
A) Divan-ı Hikmet B) Atebetü'l Hakayık C) Kutadgu Bilig D) Divânü Lügâti’t-Türk
E) Risaletü’n-Nushiyye
(2011-LYS)
ÖSS - SORULARI
8. XV. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen......, adını yaratıcısı olduğuna inanılan kişiden alır. Türklerin yaşamını tarihsel, kültürel ve toplumsal bakımdan çok iyi anlatan bu yaratılar,...... ürünleridir. İslamiyet öncesi dönemde oluşturulan bu ürünlere, bu dinin kabulünden sonra İslami söyleyiş özellikleri de eklenmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Dede Korkut Hikâyeleri - sözlü edebiyat
B) Destanlar - anonim halk edebiyatı
C) Göktürk Yazıtları - ilk yazılı edebiyat
D) Tasavvufi şiirler - divan edebiyatı
E) Seyahatnameler - halk edebiyatı
(2008-ÖSS)
ÖYS - SORULARI
9.Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisine ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir?
A) Yusuf Has Hacib - Kutadgu Bilig
B) Kaşgarlı Mahmut - Divânü Lügati’t Türk
C) Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet
D) Ali Şir Nevaî - Muhakemetü’l Lügateyn
E) Kâtip Çelebi - Hüsn ü Aşk
(1998-ÖYS)
10.Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Uyak düzeni aaab’dir.
D) Yalnızlıktan söz edilmektedir.
E) Bir destandan alınmıştır.
(1998-ÖYS)
11. Aşağıdaki destanlardan hangisi, birlikte verildiği ulusa ait değildir?
A) Manas-İran B) Ramayana - Hint C) Nibelungen - Alman D) Kalevala- Fin E) Ergenekon - Türk
(1997-ÖYS)
12.(I) “Kitab-ı Dede Korkut”, sanatçısı belli olmayan, halkın ortak malı olan bir eserdir, (II) Nazım ve nesir karışımı on iki hikâyeden oluşur. (III) Hikâyelerde daha çok Oğuzların, düşmanları ve insanüstü güçlerle savaşımları anlatılmaktadır. (IV) Her hikâye bağımsız olmakla beraber, çoğunda ortak kahramanlar bulunur ve her hikâyenin sonunda Dede Korkut söz alır. (V) Hikâyelerde adı geçen Dede Korkut kahramanlığıyla ün kazanmış Oğuz beylerinden biridir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A)I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(1996-ÖYS)
13. Bir sözlü edebiyat ürünü olan Manas Destanı, Kırgızların ulusal destanıdır. Manas Destanı’nı bilim dünyasına ilk kez Çokan Velihanov duyurmuştur. Onu, bir bütünlük içinde ilk kez yayımlayan ise Türkolog W. Radlof’tur. Manas Destanı’ndaki yaşamın, 9. yüzyıl sonlarına ait olduğu görüşü yaygındır. Destan, öteki büyük destanlar gibi hem bir şiir hem de tarihsel ve toplumbilimsel bir belge olarak görülebilir. Destana adını veren Manas’ın yaşantısındaki değerler sistemi, Müslümanlıkla eski Türk inanışlarının bileşiminden oluşmaktadır.
Bu parçada Manas Destanı’yla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Belli bir dönemdeki Kırgız Türklerinin yaşayışının anlatıldığına
B) Yazıya geçirilip tanıtılmasında, birden çok kişinin emeğinin olduğuna
C) Birden çok inanç sistemini içeren bir yapıya sahip olduğuna
D) Bilinen öteki destanlardan farklı özellikler gösterdiğine
E) Değişik bilim dallarına göre incelenmeye elverişli bir içerik taşıdığına
(1995-ÖYS)
14. XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükleri açıklarken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.
Bu paragrafta sözü edilen eser ve yazarı aşağıda-kilerden hangisinde verilmiştir?
A) Divan-ı Hikmet; Ahmet Yesevi
B) Muhakemet-ül Lügateyn; Ali Şir Nevai
C) Divan-ı Lügat-it Türk; Kaşgarlı Mahmut
D) Kutadgu Bilig; Yusuf Has Hacip
E) Atabet-ül Hakayık; Edip Ahmet
(1988-ÖYS)
15. Aşağıdakilerin hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?
A) İlyada, Kalevala, Oğuz Kağan
B) İlyada, Kaybolmuş Cennet, Oğuz Kağan
C) Kaybolmuş Cennet, Kalevala, Şehname
D) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevala
E) Kurtarılmış Kudüs, Şehname, Odysseia
(1988-ÖYS)
16. Aşağıdakilerden hangisi, destan (epope) geleneğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür?
A) Kutadgu Bilig B) Divanü Lügati’t Türk C) Atabetü’l Hakayık D) Kitab-ı Dede Korkut E) İskendername
(1981-ÖYS)
CEVAPLAR
1.E 2.D 3.D 4.C 5.C 6.A 7.D 8.A 9.E 10.E 11.A 12.E 13.D 14.C 15.A 16.D
