FUZULİ - SABRUM ALUP FELEK MANA YÜZ MİN BELA VERÜR
GAZEL İNCELEMESİ
1) Sabrum alup felek mana yüz min belâ verür
Az olsa bir metâ' ana il çoh bahâ verür
Felek sabrımı alıp onun yerine bana yüz bin belâ verir. Bir metâ' az olsa halk ona çok bahâ “fiat” verir.
Sabrı az, belâsı çok. Felek o az olan sabrı da alıp çok belâ veriyor. Az olan metâ a çok bahâ verirler.
2) Düşdüm belâ-yı ışka hıred-mend-i asr iken
İl şimdi menden alduğı pendi mana verür
Asrın sayılı akıllılarından iken aşk (belâsına düştüm, Halk evvelce benden aldığı nasihati şimdi bana veriyor.
Aşk belâsına düşünce aklını kaybetti. Evvelce o halka nasihat verirken şimdi halk ona nasihat veriyor.
Aşk ile akıl karşılaşması. Nasihat almak, nasihat vermek. Aldığını vermek.
3) Sanman aceb rutab yerine verse lâ’l-i ter
Bir nahl kim yaşum ana neşv ü nemâ verür
Gözyaşımla sulanarak büyüyüp yetişen bir fidan, eğer taze hurma (yerine parlak lâ’l verse hayret etmeyin.
Kanlı gözyaşı döktüğünü söylüyor. Kanlı gözyaşı lâ'le benzer.
4) Hâk-i deründür ol ki dün ü gün sevâb içün
Hem aya sürme hem güneşe tûtiyâ verür
Senin kapının toprağı sevap için gece aya sürme, gündüz de güneşe tutiya verir.
Senin kapının toprağını ay gözüne sürme olarak çeker ve aydınlanır. Güneş de gözünü aydınlatmak için bir ilaç gibi onu sözüne çeker. Toprak, toz hâlinde göğe yükselir.
5) Kılmaz kabul suret-i ikbali munca kim
Âyîne-i vücûduma cevrün cila verür
Cevir ve cefan benim vücudumun aynasını o kadar cilalayıp parlattığı halde yine devlet ve saadetin aksini kabul etmez
Senin cevir ve cefan zaten bana dünya ikbal ve saadetin den istiğna verir. Ona değer vermiyorum. O sebepten vücudumun aynası masiva nimetlerinin ona aksetmesini istemez
Çevir ve cefâ âşıkı, kemâle ve fakra götürür.
6) Ney kimi cismüm oldu ohundan delük delük
Dem urduğumca yerlü yerinden sadâ verür
Cismim, oklarından ney gibi delik delik oldu. Her nefes vurduğum zaman yerli yerinden ses veriyor.
Her nefeste feryat ediyorum. Neye üflendikçe ses verir. Vücudunun her yerinden feryat yükseliyor. Çünkü delik deliktir. Bütün varlığımla feryat ediyorum demek istiyor.
7) Her derdsizden umma Fuzûlî devâ-yi derd
Sabr eyle kim ki derd verüpdür deva verür
Ey Fuzûlî, her dertsizden derdine deva umma. Sabret derdi veren devâsını da verir.
Burada her dertsiz, âşığının derdi ile alâkalanmayan, kendisi aşk derdine düşmemiş güzellerdir, Masiva güzelleri.. Onlar insanı derdin devâsı olan hakikî aşka götüremez. Onun devasını o derdi veren, aşk derdini veren hakikî sevgili verir.
FUZULİ DİVAN ŞERHİ, PROF.DR. ALİ NİHAT TARLAN, KÜLTÜR BAKANLIĞI
İLGİLİ İÇERİK
FUZULİ - EĞER ÇIKSA İDİ DERDÜN CİSMDEN DERDÜM Kİ CANDUR BU
FUZULİ - BUDUR FARKI GÖNÜL MAHŞER GÜNÜNÜN RUZ-I HİCRANDAN
FUZULİ - KEREM KIL KESME SAKİ İLTİFATUN Bİ-NEVALARDAN
FUZULİ - BENDE MECNUN'DA FÜZUN AŞIKLIK İSTİDADI VAR
