KARACAOĞLAN - VARA VARA VARDIM OL KARA TAŞA
KOŞMA
Vara vara vardım ol kara taşa
Hasret kodun beni kavim kardaşa
Sebep gözden akan bu kanlı yaşa
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm
Nice sultanları tahttan indirdi
Nicesinin gül benzini soldurdu
Nicelerin gelmez yola gönderdi
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm
Karac'oğlan der ki kondum göçülmez
Acıdır ecel şerbeti içilmez
Üç derdim var birbirinden seçilmez
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm
Metin İncelemesi:
Biçim Yönünden:
Nazım biçimi : Koşma.
Nazım birimi : Kıta.
Ölçüsü : 6+5 = 11’li ve 4 + 4 + 3 = 11'li hece.
Türü: Lirik şiir.
Konusu: Şiirde, ayrılık, yoksulluk ve ölümle ilgili duygu ve düşünceler anlatılıyor.
Temi: Ayrılık, yoksulluk ve ölümden yakınma duygusu.
Kafiye şeması: aaab/cccb/dddb.
Kafiyeli olan 'Taş-a/kardaş-a/yaş-a" sözcüklerindeki ismin "-e" hal ekleri rediftir; kalan bölümlerde ortak kafiye sesi "AŞ" olduğundan tam kafiyedir. "Göç-ül-mez/iç-il-mez/seç-il-mez" sözcüklerinde yer alan "-ül/-il" ekleri fiil çatısı kurduğundan ve "-mez' geniş zamanın olumsuz çekim ekleri aynı görevde olduğundan rediftir. Geriye kalan bölümlerde ortak kafiye sesi "Ç" olduğundan yarım kafiyedir.
Dil özellikleri :
a)Dil sade, anlatım açık ve liriktir.
b)Bazı sözcüklerde ismin "-i" hal eki kullanılmamıştır: Nicelerin (nicelerini).
c) Anadolu halk ağzı söyleyişlerine yer verilmiştir : Nice (nasıl), kodun (bıraktın), kavim kardaş (eş, dost, yakınlar), vara vara (gide gide).
Deyimler-Söz Grupları:
Kara taşa varmak: Yolu mezarlığa düşmek; mezar taşını görmek.
Kavim kardaşa hasret koymak: Ölümle sevdiklerinden ayrı kalmak.
Sultanları tahttan indirmek: En güçlüleri bile güçsüz bırakmak.
Gülbenzini soldurmak: Beslenememekten sararmak, sağlığı yitirip güçsüz kalmak ve başkalarının önünde boynu bükük hale gelmek.
Gelmez yola göndermek: Ölümle karşı karşıya bırakmak.
Kodum göçülmez: Başka yere gidilmez.
Ecel şerbeti içilmez: Acı, kötü olduğundan ölmek istenmez.
Ecel şerbeti içmek: Ölmek.
Birbirinden seçilmez: Dertler arasında tercih yapılmaz.
İçerik Yönünden:
Araştırmalar:
1. Ozan, "kara taşa varmak" sözüyle, gurbeti, ayrılığı, insanı acılar içinde bırakan ölümü anlatmak istiyor. Buna göre, kendisini "kavim kardaşa hasret koyan" olguların "ayrılık, yoksulluk, ölüm" olduğunu belirtiyor.
2. İkinci dörtlükteki "sultanlar tahttan indirdi" sözü, yalnız sultanlarla ilgili olarak söylenmiyor. Ozan, "ayrılık, yoksulluk ve ölümün" sultanları bile tahttan indirdiğini söylerken, aslında tüm insanları düşünüyor. "Ayrılık, yoksulluk ve ölümün" insan yaşamındaki karşı konulmaz gücünü belirtmek amacını güdüyor.
3. Şiirde geçen; "Kondum göçülmez", "ecel şerbeti içilmez", "birbirinden seçilmez" sözleri, ozanın yaşadığı yöreye özgü deyişlerdir. Bunlardan ilki insan için ölümün güçlüğünü, ikincisi hayatın güzelliği ile yaşamanın anlamını, üçüncüsü de birbirine benzer şeyleri ayırt etmekte çekilen zorluğu anlatır.
Sözcükleri, başka bir deyişle şöyle söyleyebiliriz
Kondum göçülmez: Başka yere gidilmez, ya da hayattan vazgeçilmez.
Ecel şerbeti içilmez: Ölmek istenmez.
Birbirinden geçilmez: Birbirinden ayır edilmez.
4. Karacaoğlan'ın dil ve söyleyişindeki özellikleri, her üç şiirin "Dil özellikleri" bölümlerinde açıklanmıştır.
İLGİLİ İÇERİK
KARACAOĞLAN HAYATI ve ŞİİRLERİ
ÖLÜM ARDIMA DÜŞÜP YORULMA - KARACAOĞLAN
KARACAOĞLAN - ŞU YALAN DÜNYAYA GELDİM...
KARACAOĞLAN - İNDİM SEYRAN EYLEDİM FRENGİSTANI İNCELEMESİ
KARACAOĞLAN - ÇUKUROVA BAYRAMLIĞINI GİYERKEN AÇIKLAMASI
KARACAOĞLAN - İLK AKŞAMDAN VARDIM KAVİL YERİNE İNCELEMESİ