Kullanıcı Oyu: 5 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin
 

BURHAN-I KUDRET

Zerre-i nûrundan iken muktebes 

Mihr ü mehe etmek işaret abes

(Hasan Âsaf)

 

Günümüz Türkçesiyle 

GÜÇLÜ DELİL

Ortada görünen şey onun nurunun zerresi iken onun aydan ya da güneşten ortaya çıktığını söylemek abestir.

 

Bu dizeler, Servet-i Fünûn döneminde Hasan Âsaf adında bir genç şair tarafından kaleme alınmıştır. Bu şiir, Musavver Malûmat dergisinde yayımlanmıştır. Bu şiirin en önemli özelliği, kafiyenin “abes” ve “muktebes” sözcükleriyle yapılmış olmasıdır. Bu şiirin yayımlanması, “eski-yeni” tartışmasının en önemli konularından birini oluşturmuştur. Çünkü Divan edebiyatı geleneğinde yani eski şiir anlayışında “kafiye göz içindir.” Bu anlayışta, kafiyeyi oluşturan seslerin yazılışları ve okunuşları aynıdır. Ancak Hasan Asaf’ın yukarıdaki dizelerinde farklı bir durum söz konusudur. Şiirdeki “abes” sözcüğündeki “s” ünsüzünün yazılışı ile “muktebes” sözcüğündeki “s” ünsüzünün yazılışı Arap alfabesinde aynı değildir. Divan dilinde bu iki sesin boğumlama noktaları da ayrıdır. “Abes”, “se” ile “muktebes”, “sin” ile yazılır. Bu nedenle de Arap şiirinde bu iki sözcükle uyak kurulamaz. Oysa bu iki “s” ünsüzünün Türkçede boğumlama noktaları aynı yerdedir. Yani bu dizeler “kulak, için kafiye” anlayışını ortaya koymaktadır. Bu anlayışa göre, kafiyeyi oluşturan seslerin yazılışça aynı sesleri oluşması gerekmez, okunduklarında aynı esleri vermesi yeterlidir. Yani bu kafiye anlayışından kafiyeyi oluşturan seslerin müzikal açıdan kulağa aynı gelmesi koşulu aranır. Şairin bu şiirinin yayımlanmasından sonra, “Servet-i Fünûn” dergisi şairleri ile “Malûmat” dergisi şairleri arasında “kulak kafiyesi - göz kafiyesi” tartışması başlamıştır. Bu süreçte, Servet-i Fünûncular, Recaîzâde Mahmut Ekrem’in öncülüğünde şiirimizdeki uyak uygulamasını Türkçeleştirmiş; uyağın, Halk şiirindeki gibi, göze göre değil, kulağa göre olması gerektiği anlayışını benimsemişlerdir. Bu dizelerde bireysel bir konu, oldukça ağır bir dille, yeni bir kafiye anlayışıyla ele alınmıştır. Dolayısıyla bu dizeler “konu, tema, dil, üslup ve ahenk” unsurları bakımından Servet-i Fünûn şiirinin özelliklerini yansıtmaktadır.

zambak

SON EKLENENLER

Üye Girişi