FİGANİ - CİHANA AŞK İLE GELDİM NE MALIM NE MENALİM VAR
GAZEL
1. Cihâna aşk ile geldim ne mâlım ne menâlim var
Kanâat gencine kâni olalı hoşça hâlim var
2. Gerekmez zerrece zâhid cihânın mihr ile mâhı
Benim bir yüzü gün alnı kamer kaşı hilâlim var
3. Dehânın sırrına yoktur sözüm kim zerrece cânâ
Miyânın vasfın etmekte velî ince hayâlim var
4. Efendim sana lâyık cândan özge nesne yok ammâ
Eşiğin itlerine kâse-i serden sifâlim var
5. Kabâ-yı atlas-ı çarha değişmem Tanrı hakkıyçün
Bu gün eğnimde rindâne Figânî köhne şâlım var.
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİYLE
1. Cihana aşk ile geldim, ne malım ne mülküm var. Kanaat hâzinesiyle yetineli beri hoşça, mutlu bir halim var.
İkinci mısrada Peygamberimiz Hz. Muhammed’in “Kanaat tükenmez bir hazinedir.” hadisine işaret (telmih) vardır.
2. Ey zâhid! Bu dünyanın ayı güneşi beni zerrece ilgilendirmez. Benim yüzü güneş, alnı ay, kaşı hilâl gibi olan bir sevgilim var.
3. Ey sevgili! (O küçücük) ağzının sırrına zerrece söyleyecek sözüm yok. (İncecik) belini övmek içinse ince, zarif hayallerim var..
Divan şiirinde sevgilinin ağzı çok küçük, nokta kadar, beli de çok ince hayal edilir.
4. Efendim, sana lâyık canımdan başka nesne yok ama, senin eşiğini bekleyen köpeklerine kafatasından çanağım var.
5. Ey Figanî! Tanrı hakkı için (yemin olsun ki), bugün şu sırtımda bulunan ancak rindlere yakışan eski şalımı felek atlasının kaftanına bile değişmem.
İkinci beyitte geçen zahid ile bu beyitte geçen rind, divan şiirinde sıkça geçen ve birbirine karşıt olarak sunulan iki tiptir. Rind dünyaya fazla önem vermeyen, üzüntü ve kederi aynı şekilde değerlendiren, hayata olumlu bakan insan tipidir. Zahid ise Divan şiirinde hem dini, hem dünyayı dar kalıplarla ele alan, meselelerin iç yüzünden çok dış görünüşleriyle ilgilenen kişi olarak düşünülür. Her iki tip de aslında bir hayat tarzı, hayatı ve dünyayı algılayış biçimi sunarlar. Dolayısıyla hayatında hiç içki içmeyen, bir kısmı dinle ilgili yüksek devlet görevlerinde bulunan şairlerin bile kendilerini rind olarak göstermeleri, rindliğin maddeye önem vermeyen, insanları özleri itibariyle olumlu değerlendiren, mutluluğu bulunduğu şartlarda arayan ve bulan yönleri dolayısıyladır.
Prof.Dr. M.A. Y. SARAÇ DİVAN EDEBİYATI ŞİİRİNDEN SEÇMELER