Üst geçitlerde, işlek caddelerde sere serpe korsan tezgâhları açılıyor! Korsan kitap alanların yüzde 85’i bunu ucuz olduğu için tercih ediyor. Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu Başkanı Bayram Murat “Korsanı tüketenler, hırsızın yelkenine rüzgâr veriyor.” diyor.
Aldığınız polisiye romanın en heyecanlı yerinde sayfayı çevirirsiniz ama o da ne! 110. sayfadan 140. sayfaya atlamış bulursunuz kendinizi. Merakınıza mı yanarsınız, korsan kitaba verdiğiniz paraya mı? Binbir pişmanlıkla en yakın kitapçıya gider, çaktırmadan aradaki 30 sayfayı okursunuz. Ya da korsana tövbe edip, “Orijinal kitabın gözünü seveyim.” der, korsandan uzak durursunuz.
Malumunuz korsan kitap piyasası, almış başını gidiyor. Üst geçitlerde, işlek caddelerde sere serpe korsan tezgâhları açılıyor. Örneğin geçen hafta İstanbul Emniyeti’nin üç ilçede düzenlediği korsan kitap operasyonunda 36 bin 601 kitap ele geçirildi. Bu piyasaya bakılırsa dünyada en çok kitap okuyan ülkeyiz! 30 liralık kitabı 5 liraya almak daha cazip gelebilir. Zira Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu’nun (YAYFED) yaptığı bir algı anketine göre korsan kitap alanların yüzde 85’i ucuz olduğu için tercih ediyor, yüzde 15’lik kısım ise ulaşımı daha kolay olduğu için... Korsan yayıncılığın ciddi bir vebal ve kul hakkı olduğunu dile getiren YAYFED Başkanı Bayram Murat’a göre korsanı tüketenler, hırsızın yelkenine rüzgâr veriyor.
Murat, korsanla mücadelenin etkinlik kazandığını ve üretimin yüzde 70 azaldığını kaydediyor. Milyon dolarlık cirolara ulaşan korsan kitap sektöründe bugüne kadar yakalanan korsanların -birkaç kişi dışında- hapse girmemiş olması, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun hâlâ Avrupa Birliği’ne uyumlu hale getirilememesi, korsanları daha da cesaretlendiriyor. Murat, hukuki boşluklar tamamlandığı takdirde korsan sektörünün bitirileceğini ifade ediyor. Nitekim hukukçular bile korsancılığı sempatik suç olarak görüyor ve cezai yaptırımlar güçlü değil. Bir yıl önce İstanbul’un en büyük korsancılarından Ali Y.’nin aldığı 1 yıl 8 aylık hapis cezası emsal karar oluşturuyor.
Murat’a, “Korsan kitaplar ülkemizin okuma oranına hiç mi katkı sağlamıyor?” diye soruyoruz. “Bütün kötü alışkanlıkların müspet etkileri olabilir ama o kötü alışkanlıkları da meşru hale getirmez. Su-i misal emsal olmaz.” diye cevap veriyor. Bu konuda çocukların bilinçlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Okuma alışkanlığını artırmayı proje haline getiren okulları takdir eden Murat, “Yılda 300 kitap bitiren çocuklar var. Bu çocuklara kitapsız yaşamayacakları bir hayat bahşetmiş oluyorsunuz. Okuma genleri ancak birinci kademedeki çocuklara okumayı sevdirmekle değişebilir. Bu çocuklara korsan kitap almanın hırsızlık olduğu da öğretilmelidir.” diyor.
Son dönemde okullarda öğretmenlerin öğrencilere yardımcı kitap tavsiye etmesinin yasaklanmasını eleştiren Murat, kitap önerilerinin eğitim seviyesini yükselteceğini kaydediyor: “Devlet asgarisini veriyor, tercihlere göre ürün sunuyoruz. Eğer siz bunun önüne geçerseniz, kişilerin bilgi edinme haklarını ellerinden alırsınız. Tabii ki, kanunsuz iş yapan yayınevleri varsa onlarla hukuk çerçevesinde mücadele edersiniz, bu gayet normal ama kara propaganda yapmak, korkutmak, iftira etmek son derece yanlış. Bu yaklaşım zamanla sektörü yok eder.”
Fuarlar, yayıncılığı geliştiriyor
YAYFED Başkanı Bayram Murat, son beş yılda bandrol adetlerinde sürekli artış olduğunu söylüyor. Ona göre, geçen yıl 315 milyon olan bandrol, bu yıl 340 milyonu bulacak. Ayrıca dünyadaki kitap tüketiminde gözle görülür bir durağanlık varken Türkiye’de ciddi bir artış söz konusu. Bunda korsan sektörünün reel sektöre kaymasının etkisi var. Fuarlar da yayıncılığa büyük katkı sağlıyor.
Dünyanın en büyük kitap fuarları arasında yer alan Uluslararası Frankfurt Kitap Fuarı’nda Türkiye sektörel büyüklük açısından 12. sırada. Murat’a göre Türkiye, fuarları yeni keşfediyor. Dünyanın neresinde fuar varsa Türkiye oradaki yerini alıyor. Ülke sınırları içinde de kitaba olan eğilim arttı. Hatta kitap konusunda açlık var ki, bu açlık tatmin seviyesine henüz ulaşmış değil. TÜYAP’ın yanı sıra CNR’da da kitap fuarı açıldı, bunun yanı sıra festivaller de düzenleniyor.
TÜYAP’ta geçen yıl 8 bin katılımcının olduğunu aktaran Murat, bu yıl katılımcı sayısının 6 bine düştüğünü söylüyor. Bu düşüşte dijitalleşme etkili. Zira dijitalleşme fuarları doğrudan etkileyecek. Murat, “Dijital hayatın etkin kullanılması herkesin masasını ve ofisini kitap fuarı haline getirebiliyor. Bu da fuarlara olan katılımı zamanla azaltacak. Çünkü insanlar para harcamadan da aynı etkin kullanımı yapabiliyor. Telif alabiliyor, verebiliyor. 365 gün bütün ülkelerle çok daha etkili bir şekilde görüşüyor. Kitap fuarları bir müddet daha stabil kalır ancak zamanla negatif bir pozisyona geçer.” diyor.
BAYRAM MURAT