DANİŞMEND GAZİ DESTANI / DANİŞMENTNÂME ÖZETİ
Türü: Destan
Yazarı: Anonim
Kişileri: Melik Danişmend Ahmet Gazi, Artuhi
ÖZET
Destanda, Battal Gazi'nin soyundan geldiğine inanılan Melik Danişmend Ahmet Gazi'nin Anadolu'da Müslüman olmayan topluluklarla yaptığı savaşlar ve fetihler, gösterdiği kerametler anlatılmıştır. Anadolu'nun Müslüman Türkler tarafından fethinin anlatıldığı destan, 13. yüzyılda yazıya geçirilmiştir. Destanın geçtiği yerler tarihle uyumluluk gösterir. Hz. Muhammed'in hicretinden 360 sene sonra, Battal Gazi'nin torunlarından Melik Ahmet Danişmend, halifeden izin alarak birçok beyle birlikte Anadolu'da fetihlere başlar. Uzun bir zamandır harap olan Sivas'ı mamur hâle getirerek buraya yerleşir. Burada mücahitleri ikiye ayırır. Turasan idaresindeki mücahitler İstanbul üzerine giderler. Fakat Alemdağ önlerinde şehit olurlar. Melik Danişmend Ahmet Gazi ise Sivas'tan Karadeniz'e kadar olan bölgeyi fethetmeyi kararlaştırır. Artuhi isminde bir Hristiyan'ın Müslüman olmasına vesile olur ve onu yanından ayırmaz. Tokat, Zile, Amasya, Çorum ve Niksar bölgelerini fethederek halkı Müslüman olmaya davet eder. Halkın büyük bir kısmı İslamiyet'i seve seve kabul eder. Ancak bir müddet sonra Niksarlılar dinden çıkarak bölgedeki birçok Müslüman'ı öldürürler. Danişmend Gazi, Niksar'ı tekrar alarak Canik'e doğru yola çıkar. Fakat yolda pusuya düşürülerek şehit edilir. Vasiyeti üzerine Niksar Kalesi karşısında bir yere defnedilir.
