ÖKSÜZ DEDE
Hayatı Hakkında pek az bilgimiz vardır. Evvelce, şiirleri Öksüz Âşık, Öksüz Ali, Öksüz gibi benzer mahlasları kullanan 17. yüzyılın tanınmış âşığının şiirleriyle birlikte düşünülüyor ve ikisi bir âşık olarak kabul ediliyordu. Günümüzde, Öksüz mahlasım kullanan iki âşığın var olduğu kabul edilmektedir.
III. Murad (1574-1595) zamanında hayatta olduğunu bir şiirinden çıkarabildiğimiz Öksüz Dede, mısralarındaki canlı ifadelerden anladığımız kadarıyla bir yeniçeri şairidir. Safevî Hükümdarı Şah İsmail’in torununun torunu olan Haydar Mirza’nın, görüşmeler yapmak üzere geldiği (14 Ekim 1589) Hasankalesi’nden Osmanlı heyeti tarafından alınıp İstanbul’a götürülüşünü, babasının ağzından anlattığı şiir, hakkındaki en güvenilir bilgidir.
Öksüz Dede’nin elimizde olan 8 ve 11 heceli iki şiirine bakarak canlı tasvirleri ve benzetmeleriyle devrinin önde gelen şairlerinden olduğunu söyleyebiliriz.
Sultan Murad'ın aslanı Acem seyrettin mi geldin Kestin dâvanın arasın Ahd emân ettin mi geldin
Sana olmuş Hak'tan nazar
Bahriler deryada yüzer
Şah evinde inleyüp gezer
Yavrusun kaptın mı geldin
Dün gün çağıram pirlere
Sığındım gerçek erlere
Adı bilinmez yerlere
Kaleler yapdın mı geldin
Be Hakk'ın sevgili kulu
Yardımcın Muhammed Ali
Kalelerin içi dolu
Leşkeri dökdün mü geldin
Ferhad Paşa da bir erdir
Onda hak nazarı vardır
Acem'in erleri kördür
Gülbangın çekdin mi geldin
Be görün serdârın hasın
Acem'e saçmış agusun
Be Şah oğlunun yavrusun
Yuvadan kapdın mı geldin
Çekilüp gelir kervanı
Padişahsın sür devrânı
Sultan Murad'ın evrânı
Acem’i yuttun mu geldin
Acem'i yutmakta kasdı
Abdalların giyer postu
Öksüz Dede der Hak dostu
Allah'tan korktun mu geldin
***
Be bu söyleyen kudret dilidir
Cümle yaradılmış Hakk'ın kuludur
Beylere armağan Şâh'ın gülüdür
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
İmirza'mı anan Şâh'ı sevendir
Meydanda oynanan toptur çöğendir
Üsküfü alnında yavru doğandır
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Değme baba kıyar mola oğluna
Saldı gariğliğe bakar yoluna
Bizden selâm olsun Osmanoğlu'na
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Alnıma yazılan kara yazıdır.
İmirza'mı babanın iki gözüdür
Sarayda beslenmiş körpe kuzudur
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Kanı benim şenlerim nökerim
Yedi yıldır ben bu derdi çekerim
Zebun oldum dört yanıma bakarım
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Ferhad Paşa elimize geldi hay
Yenemedim yavrucağım aldı hay
Hasretimiz kıyamete kaldı hay
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Akar gözlerimden kan ite yaşım
Dün ü gün hasretlik çekmedir
İşim Hem ehlim ayâlim oğlum yoldaşım
Şunları da hoşça tutun ağalar
Öksüz Dede durmaz söyler sözünü
Hakka doğru tutup gider özünü
Bizim için öpün iki gözünü
İmirza'mı hoşça tutun ağalar
Türk Şiiri Özel Sayısı III (Halk Şiiri), Türk Dili, sayı: 445-450/Ocak-Haziran 1989
- << Önceki
- Sonraki