NİNNİ NEDİR?
- Çocuğun uyumasının sağlanması ya da ağlamasının durması için, sade bir dille ve hece ölçüsüne göre ezgili olarak söylenen ezgili şiirlerdir.
- Söyleyeni belli olmayan bu ürünler dörtlüklerden ve nakarat bölümlerinden oluşur.
- Özel bir beste ile söylenir. Bu sözler annenin o andaki ruh durumunu yansıtır. Ninnilerde, anne çocuğuna ilişkin isteklerini, iyi dileklerini, kendi sevinç ve üzüntülerini yanık bir hava içinde anlatır.
- Ninniler genellikle mani türünde bir dörtlükten meydana gelen bir çeşit türküdür.
- Ninni, Divanü Lügati’t Türk'de "balubalu" diye adlandırılır. Öteki Türk boylarında değişik isimler verilmiştir
- Bazı aydın şairlerimiz de ninni türü iden faydalanmak suretiyle içli şiirler yazmışlardır, örneğin Ziya Gökalp, vatan temi üzerinde Şehit Haremi adında bir ninni yazmıştır. Ortak halk ninnisi ile Gökalp'in ninnisinden birer dörtlüğü örnek olarak veriyoruz:
Ortak halk ninnisi
Ninni diyem uykun gelsin
Uzak yoldan baban gelsin
Allah uzun ömür versin
Ninni nazlı yavrum ninni
Dandini dandini danalı bebek
Elleri kolları kınalı bebek
Benim oğlum nazlı bebek
Uyusun yavrum ninni
(Manisa yöresinden)
Çaya vardım çay susuz
Çadır kurdum yaylasız
Benim yavrum pek huysuz
Ninni yavrum ninni
(Denizli yöresinden)
"Hayhayısı var bunun
Mısır'a kılıç sultanı
Bir emmisi var bunun
Fidan boylar keleşi
Bir babası var bunun
Bir teyzesi var bunun
Değirmende dev kocası
Bir dedesi var bunun
Hasıraltı akrebi
Anneannesi var bunun
Küllü ağı bardağı
Bir anası var bunun
İnci mercan kol bağı
Bir halası var bunun
Yurtta kalmış kör kedi
Beyti şerif bekçisi
Bir dedesi var bunun
Döşek minder kadını
Babaannesi var bunun
NİNNİ ÖRNEĞİ
Bahçelerden su gelir
Tekkelerden hu gelir
Yavrum yattı beşiğe
Şimdi uykusu gelir
Uyusun da büyüsün ninni
Koşa koşa yürüsün ninni
Kocaman olsun ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni
Yazarı belli ninni
Uyu yavrum uyanacak günler var
Yarınlar gözetleyen dünler var
Baban şehit, izlerinde ünler var
O izlerde sen de dolaş ninni
Öç gününe tezce ulaş ninni.
ZİYA GÖKALP
NİNNİ
Hu Hu Hu Allah
Eylik sağlık ver Allah
Kızım büyür inşallah
Kurban keserim vallah.
Bahçaya kurdum salıncak
Eline verdim oyuncak
Güççük yavrum uyuyacak
Uyuyacak büyüyecek
Nenni... nenni...
NİNNİLERDEN SEÇMELER
Huu huu Dervişler
Hak yoluna gitmişler
Hak yolunda bir pınar
Ne soğulur ne diner.
Bunu içen dervişler
Murada ermişler.
Uyusunda büyüsün ninni
Mini mini yavruma ninni
Huu huu Dervişler
Bir gelini almışlar,
Kürklerine sarmışlar,
Öpüyüp kokuyum derken
Devrik dingile kalmışlar.
Ninni benim yavruma ninni
Küçücük yavruma ninni
Hu hu hu kuşu
Derenin, tepenin baykuşu
Enginlerde yuvası,
Mamalar getirir babası.
Yavrum yesin büyüsün
Hem büyüsün hem yürüsün.
Mini mini yavruma ninni
Küçücük yavruma ninni
Hu hu hu kuşu
Ben çıkmadım yokuşu
Yokuş bülbül yuvası
Mamalar pişirir hanım ninesi.
Yavrum yesin büyüsün
Hem büyüsün hem yürüsün.
Mini mini yavruma
Küçücük yavruma hu ninni
**
Dandini dandini danalı bebek,
Elleri kolları kınalı bebek,
Benim de yavrum cicili bebek,
Uyusun da buyusun ninni...
Dandini dandini dastana,
Danalar girmiş bostana,
Kov bostancı danayı,
Yemesin lahanayı.
Lahanayı yemez kokunu yer
Benim de kuzum lokum yer
Uyusun da büyüsün ninni
Tıpış tıpış yürüsün ninni...
Canım bebeğim uyusun,
Uyusun da büyüsün,
Kötülüklerden korunsun,
Sağlıklarla büyüsün...
**
Yaylaların yoğurdu
Bu güzeli hangi ana doğurdu
Bu güzeli doğuran ana
Baldan mı yoğurdu
Hu, huu, huuu kuşu
Ben çıkamam yokuşu
Çalılıklar yuvası
Mama getirir bebeğimin babası/anası
E, e, eeeeeeeeeeeeeeee, e
Ninni benim yavruma ninni
Dandini dandini dastana
Danalar girdi bostana
Kov bostancı danaları
Yemesin mamaları
E, e, eeeeeeeeeeeeeeee, e
Ninni benim yavruma ninni
Uyusun da büyüsün niiiiiiiinnniii
Tıpış tıpış yürüsün niiiiiiiinnniii
Petekten akan ballar
Kızım kendini sallar
Ninni sesi duymazsa
Durur durur da ağlar
Yavrum diye ağlamadım
Kurdeleler bağlamadım
Yavruma ninni söyleyip
Bir gün gönül eylemedim