MANİ ÖRNEKLERİ

HECE SAYISINA GÖRE MANİLER

4 HECELİ MANİLER

Gelince yaz

Olmaz ayaz

Ne olursun

Bir mektup yaz.

Ah ey felek

Yandı yürek

Çare nedir?

Çekmek gerek.

Nar tanesi

Nur tanesi

Sen gönlümün

Bir tanesi.

Sevil sevil

Sonra atıl

Altın olup

Pula satıl.

***

5 HECELİ MANİLER

Aman desinler

Şeker yesinler

Üç kız bir oğlana

Yanmış desinler.

Elinde mercan

Çivide fincan

Üzmesen beni

Olalım bir can.

Elinde makas

Kırparım kırpmaz

Şu gâvurun kızı

Benden de korkmaz.

Çaldığı sazdır

Ettiği azdır

Ne kadar sevsem

Yine de azdır.

***

Bahçede iğde

Dalları yerde

Sevdiğim oğlan

Kim bilir nerde?

***

Giydiğin sarı

Sen kimin yârı

Akşam olanda

Ağlatma beni.

***

Burası Muş'tur

Yolu yokuştur

Giden gelmiyor

Acep ne iştir?

***

0 yanı keçe

Bu yanı keçe

Helâl süt emmiş

Elime geçe.

***

Bahçede iğde

Dalları yerde

Sevdiğim oğlan

Kim bilir nerde?

***

Çaldığı sazdır

Ettiği nazdır

Ne kadar sevsen

Gene de azdır.

8 HECELİ MANİLER

Sarı çiğdem yaz getirir

Mor menekşe güz getirir

Gurbet elde ölüm yitim

İhtiyarlık tez getirir.

Dağlar başı duman olmuş

Sensiz halim yaman olmuş

Yârim senden ayrılalı

İşim gücüm figan olmuş.

Ezme ile ezme ile

Yâr bulunmaz gezme ile

Kızlar kazsın mezarımı

Altın saplı kazma ile.

Bir anadan olmayaydım

Bu günleri görmeyeydim

Zulüm ettin kahpe felek

Şu dünyaya gelmeyeydim.

***

Öküz aldım koşamadım

Yiğit oldum yaşamadım

Çok düşmanlar kasteyledi

Ben Ayşe'yi boşamadım.

***

Rüzgâr eser dal sallanır

Güzeli seven ballanır

Benim yârim orta karar

Ne allanır, ne pullanır.

***

Evlerinin önü kaya

Kayadan bakarlar aya

Yârim binmiş de geliyor

Kuyruğu kınalı taya.

* **

Sarı çiğdem yaz getirir

Mor menekşe güz getirir

Gurbet elde ölüm yitim

İhtiyarlık tez getirir.

***

Çadırıma dolu düştü

Çok ağladım gözüm şişti

Kınamasın eşler dostlar

Güzel idi, gönlüm düştü.

* * *

Bu dağlar mavili kaldı

Kuş uçtu yavrulu kaldı

Anahtarı yâr koynunda

Bu gönlüm kilitli kaldı.

***

Duvarda kalburum olur

Bir seviye sabrım olur

Bu seviyeler bizdeyken

Bu dualar kabul olur.

* * *

Arıktan atladım geçtim

Cebini yokladım geçtim

Efkârım evlenmek değil

Adını yokladım geçtim.

***

Şu gelen tiren olsaydım

Yârimi gören olsaydım

Çifte mektuplar gönderdim

Eline veren olsaydım.

* * *

Karanfil verdim kok diye

Al ceketine sok diye

Hiç uykularım gelmiyor

Sevgili beyim yok diye.

***

11 HECELİ MANİLER

Aşağıdan gelir benim şişmanım

Ne çok imiş yârla benim düşmanım

Ben seni saralı düşmandır köylü

Sevdim ama sevdiğime pişmanım.

***

Çıktım da talime kar diyemedim

Yakasız gömleğe dar diyemedim.

Azrail gelmiş ki canım ala

Sılada sevdiğim var diyemedim.

***

Yeşil bülbül dal üstünde ötmesin

Sılayı görmeden vâdem yetmesin

Anamı görmeden eğer ölürsem

Dalda yaprak yolda çimen bitmesin.

* * *

Mektup yolla mektuplara inanam

Sen uykuda ben uykudan uyanam

Bir yanım ayrılık bir yanım ölüm

Demir miyim bu dertlere dayanam?

* **

Bir elinde divit bir elde kalan

Yazarım o yâre bir inci selâm

Kömür gözlerini sevdiğim güzel

İster selâmım al, ister ben gelem.

***

Evini yaptırmış gediğe yakın

Bakin eller bakın, güzele bakın

O güzelin gönlü bende yok ise

Dökün gaz yağını evini yakın.

* * *

İnci midir, sedef midir dişlerin

Kalemle mi çekilmiştir kaşların

Sallandıkça ince bele değer yâr

Her tarafta ondört belik saçların.

* * *

Kayadan kayaya atlayamadım

Kırıldı kantarım tartılamadım

Kederli söyleme çok sevdiceğim

İnatçı babandan kurtulamadım.

***

Kapıya oturmuş önlük dikiyor

Söyledim söyledim boyun büküyor

Dedim güzel sen kimlerin yârisin

Söylemeden ala gözden döküyor.

***

Enginden engine yağan kar m'ola?

Salını salını gelen yâr m'ola?

Kaldırsam yorganı girsem koynuna

Sefa geldim yârim der m'ola?

***

İğdenin dibinde ne salınırsın?

Altın pas tutmaz ki ne silinirsin?

Kömür gözlerine kurban olayım.

Sen benim sözüme ne alınırsın?

Ne kadar kuş olsan uçsan havadan

Şahin yavrusunu atmaz yuvadan

Sen beni yakandan atar olmuşsun

Ben seni unutmam hayır duadan.

Eğin’de, gurbete gönderdiği kocasının ardından en içten duygularını dile getiren kadınların söylediği maniler de onbir heceli olanlardandır:

İstanbul içinde öter bir keklik

Sana vatan oldu bize gurbetlik

Ala gözlerini sevdiğim ağam

Gel bir sıla eyle olam cennetlik.

Yüce dağ başında seni beklerim

Yüküm yıkılınca gene yüklerim

Kömür gözlerini sevdiğim yârım

Senden ayrılalı arttı dertlerim.

İLGİLİ İÇERİK

YER ADLARI iLE İLGİLİ MANİLER

Antep'in baklavası

Gümüşten oklavası

Gaziantep şehrimiz

Fedakârlar yuvası.

Aman aman Yozgatlı

Şeftalisi pek tatlı

İstedim de vermedi

Ne de malı kıymetli.

Gürün'ün kahve şalı

Ucuz değil pahalı

Sevdiğimden uzağım

Aramızda var çalı.

Isparta’nın gül yağı

Dolaştım koca dağı

Bilsen ne yakışacak

Sana gelin duvağı.

Yozgat'ın küheylânı

Sanki bir dağ alanı

Kozalılar sevmezler

Hile ile yalanı.

Kandıra 'nın ormanı

Savruluyor harmanı

Aşkından sararıp soldum

Bulamadım dermanı.

Göynük"ten aldım balı

Petekleri düz sıralı

Benim bir sevdiğim var

Dünya güzeller kralı.

Urfa'dan aldım yağı

Dolandım durdum dağı

Urfa güzellerinin

Çabucak geçer çağı.

Su aktı deniz bulandı

Buranın adı Polatlı

Gel sevdiğim yatalım

Yaşım tamam on altı.

Balıkesir'in yolları

Yine giymiş alları

Sarılsaydı boynuma

0 yârimin kolları.

Çorum'un dilberleri

Yüksektedir evleri

Kızları naz etse de

Gönülde kalır yerleri,

Malatya'nın bal eriği

Gittim gezdim Divriği

Çiçeklerden en güzel

Karabük'ün çileği.

Üsküdar'ın konağı

Üstü kiremit dağı

Çalı kiraza benzer

Yârimin al yanağı.

Eskişehir'i gezeli

Gördüm nice güzeli

Oranın güzelleri

Vefalıdır ezeli.

İzmir'in üzüm bağı

Bursa'm Ulu dağı

Yârini görmeyenin

Erir yürekte yağı.

Seviyor efendisi

Nazilli'nin kedisi

Bu yadigâr çevreyi

Bana verdi kendisi.

Aksaray konakları

Temizdir sokakları

Bal olmuş yârimin

0 güzel yanakları.

Bayındır'dan nar geldi

Kış bitti bahar geldi

Göz göze bakışmaktan

Sanki ne zarar geldi?

Erzurum'm suları

Serindir koruları

Ormanı servi dolu

Hoş öter kumruları

Mardin'in al bileziği

Oynar durur beziği

Başka ezik geçer de

Geçmez gönül eziği.

Çarşamba'yı sel aldı

Bir yâr sevdim el aldı

Keşke sevmez olaydım

Elim koynumda kaldı.

İzmir in Buca sına

Baygınım goncasına

İyi kadın naz eder

Şüphesiz kocasına.

Yavuz'un bacaları

Giyerler alacaları

Halkalı kızlarının

Ben olsam kocaları

Şu İstanbul illeri

Yazın öter bülbülleri

Yaktı kül etti beni

Safiye'nin dilleri.

Erciyes'in yaylası

Cebindedir aynası

Güzel kızın gerdanı

Bekâr oğlan yaylası

Aydın’ın çiçekleri

Namlıdır zeybekleri

Güzele dayanamaz

Çapkındır erkekleri.

Bitlis'e yolum düştü

Hayli zorlu bir kıştı

0 güzel kız bu gün

Yine yaramı deşti.

Adalı, Moda'lı geldi

Atlı arabalı geldi

Başına bu belâlar

Senin olalı geldi.

Şu İstanbul'un illeri

Beyaz giyer gelinleri

Yaktı kül etti bağrımı

Çakır Ayşe’min dilleri.

İstanbul'un kızları

Sürmelidir gözleri

Aldanmayın çocuklar

Pudralıdır yüzleri.

Çorlu bağlı bahçeli

Yolu çifte keçeli

Gözüme uyku girmez

Yârim benden geçeli.

Ay doğar sini gibi

Salınır selvi gibi

Yârin kokusu gelir

İzmir'in gülü gibi.

Tekirdağinın gülleri

Tatlı şakır bülbülleri

Yaktı, yandırdı beni

Huriye'min dilleri.

Kadıköy'ün dilberleri

Fettan olur esmerleri

Sarışınlar melek gibi

Sevimlidir penbeleri.

Çekmece'nin gölleri

Penbe açar gülleri

Yaktı kül etti beni

Nazlı yârin dilleri.

Sallanır kavak gibi

Sararmış yaprak gibi

Çamlıca'm kızları

Turfanda kabak gibi.

Ay değer elek gibi

Gün doğar melek gibi

Halkalı'nın kızları

Turfanda kabak gibi

Burdur da gül bahçesi

Bahçede gelir sesi

Ben yolumu şaşırdım

Bu kasaba neresi?

İzmir’den mal geldi

Bir gemi bal geldi

Ben yârimi öperken

Dudaklarıma bal geldi.

Nazilli’nin güzeli

Görünce oldum deli

Başka yere gidemem

Bu diyarı gezeli.

Gelibolu feneri

Kalbimde onun yeri

O yârin hasretinden

Kaldım kemikle deri.

Edirne penceresi

İçerden çerçevesi

Yeniköy çocukları

Demirci çingenesi.

Ordu'nun güzeline

Baktım ince beline

Bin güzel su dökemez

Sevgilimin eline.

Ada'nın güzeline

Yandım ince beline

Dünyanın güzelleri

Su dökemez eline.

İzmir'in Buca'sına

Yangınım goncasına

Ben milyonu değişmem

Yârin bir gecesine.

Hozat derler ilimize

Bülbül konmaz gülümüze

Anne sütün helâl eyle

Misafirim bu gün size.

Harput'un yollarında

Çimeydim göllerinde

Altın burma olaydım

0 yârin kollarında.

Diyarbakır düzüne

Eremedim izine

İyiliklerim dursun

Hep dizine gözüne.

Diyarbakır dört köşe

İçine güller düşe

Benim bir yârim var

Kokusu mor menekşe.

Banyo yaptım derede

Sordum yârim nerede

Dediler Tire 'dedir

Aklım kaldı Tire'de.

Bahçede olur iğde

Fırından gelmiş pide

Kasabalar içinde

Birinci gelir Niğde.

Tokat'ın ahbabına

Bayılırım kebabına

Kız bana bir buse ver

Ne olur sevabına.

Çamlıca’m suyuna

Çamlarının boyuna

Üsküdar daha yakın

İn tramvay yoluna.

İzmir'de Karşıyaka

Yüzümü verdim hakka

Sevdalı gönüllerle

Edilir mi böyle şaka?

Bergama'm dağına

İniverdim bağına

Altın yüzük yaptırdım

Yârimin parmağına.

Çarşamba yollarında

Kelepçe kollarında

Allah canımı alsın

0 yârin kollarında.

Arguvan'ın budama

Sefa geldin odama

Sen beni istersen

Görücü yolla anama.

Gökte yıldız bir sıra

Yârim gitti Mısır'a

Yâr keklik, ben şahin

Giderim adı sıra.

Kuyuya bakır salma

Tekirdağ'dan kız alma

Tekirdağı’nın kızları

Dokuz kocadan kalma.

0 güzelim Erbaa

Girdim bostana bağa

Sevdiğim çıkagelse

Herkes kalkar ayağa.

Erzurum bucağında

Ot yanar ocağında

Çocuk olup gezeydim

0 yârin kucağında.

İzmit'in kebabına

Bayıldım ahbabına

Kız ne olur bakıver

Sen bana sevabına.

Dün gitmiştik Ada'ya

Uzaklaştık Moda'ya

Ben bahtiyar olurum

Yârim gelse buraya.

Üsküdar'ın dağına

Mailim çardağına

Elmas küpe yaptırdım

Yârimin kulağına.

Kayseri'de pastırma

Yaramı pek bastırma

Orada bir yâr sevdim

Sakın derdimi azdırma.

Göründü güzel Havza

Kavuşmak kaldı yaza

Kaderin yazdığını

Mümkün mü kimse boza?

Darende'm yaylası

Kasabanın âlâsı

Benim bir sevdiğim var

Vallahi baş belâsı.

Çorlu'nun al gülleri

Hoş öter bülbülleri

Yaktı beni kül etti

Nuriye'nin dilleri.

Sevgilim aslın nereli

Derler Büyükdereli

Aklım başımda değil

Sana gönül vereli.

Bursa 'da Pazarcık

Sular akar azıcık

Müsaade edin hanımlar

Biz de söyleyelim azıcık.

Tabaka dolu tütün

Sevmişim sıtkı bütün

Ben sevdim ben aldım

Yansın Çankırı bütün.

Hey Trabzon Trabzon

Sılamın yolu uzun

Baharda ayrı düştük

Kavuşuruz biz güzün.

Bir ay doğdu Pasin' den

Pasin' in ovasından

Anlarım ki yâr gelir

Fark ederim sesinden.

Demirhisar'dan geldim ben

Çok ağladım güldüm ben

Gün oldu Ferhat gibi

Dağı taşı deldim ben.

Gündüzü var gecenin

Plajı Sütlüce'nin

Ömrü uzarmış derler

Yârdan rakı içenin.

Kırşehir'im hoş geldin

Azıcık sarhoş geldin

Tarhanan da mı yoktu

Neden böyle boş geldin?

Manisa'nın kavunu

Seçelim şunu bunu

Söyle niçin ettin

Bana sen bu oyunu?

Ürgüp'le geceledim

Yüzümü peçeledim

Sevdanın kitabından

Ben dersi heceledim.

Edirne’den tez geçtim.

Meriç suyundan içtim

Aramızda yemin var

Sanmayın ki vaz geçtim

İstanbul'da pazarım

Kendim okur yazarım

Senden başka seversem

Ateş olsun mezarım.

Şarköy'de kilim ördüm

Rüyada yârî gördüm

Uykuda baş başa

Öylece ömür sürdüm.

Menderes'ten geçerim

Soğuk sular içerim

Ya o kızı alırım

Ya bu candan geçerim.

Harput yolu bu mudur?

Testin dolu su mudur?

Tez gelirim diyordun

Tez gelişin bu mudur?

Ağrı dağı yücedir

Sordum yâre nicedir

Dedi bakma baş döner

Havası da sertçedir.

İzmir'in kalayı var

Güzeller alayı var

Merak etme ey gönül

Her şeyin kolayı var.

Uşak'ta halı dokur

Yaprağı dalı okur

Benim bir yârim var

Her gece masal okur.

Bursa'nın sarı ayvası

Yeşillikler yuvası

Hastalara dermandır

Uludağ'ın yaylası.

Antakya'da muz olur

Fabrikada buz olur

Peşim sıra dolaşma

Arkamızdan söz olur.

Konya'da meram vardır

Bekleyim sıram vardır

Yürekte durmaz işler

Büyük bir yaram vardır.

Gün olur zaman olur

Harmanda saman olur

Üsküp'ün güzelleri

Billahi yaman olur.

Bergama hep mildir

Beni söyleten dildir

İki elin kan olsa

Bana halini bildir.

Isparta’da gül olur

Güllerde bülbül olur

Güzellerin yamağı

Öptükçe pul pul olur.

Aslım Tekirdağ’lıdır

Başım yere bağlıdır

Çözme doktor yaramı

Yâr eliyle bağlıdır.

Kayseri'de Erciyaş

Tepesinde sivri taş

Ağladıkça gözümden

Dökülür hep kanlı yaş.

Dere kumsuz olur mu?

İbrik susuz olur mu

Üsküdar'ın kızları

Hiç kocasız olur mu?

Silivri'm yoğurdu

Gözlemeyi yuğurdu

Söyle cicim, şekerim

Seni kimler doğurdu?

Bursa'ya geldi kiraz

Güzele dayım olmaz

Kaplıcada yan gelip

Bekledim seni bu yaz.

Basamak pasak pasak

Çıkma yukarı yasak

İstanbul'dan tel gelmiş

Bartın'da duvak yasak.

Baklavanın sinisi

Kütahya'nın çinisi

Eskisi gitti gelsin

Sevgilimin yenisi.

Ankara'nın balına

Tutunmuşuz dalına

Dikmen'den mi gelirsin

Kız salına salına?

Alaşehir'den geldim

Ağladım yürek deldim

Şimdi duruldum ama

Ben de bir akar seldim.

Ceyhan'ın sıcağına

Gül taktım duvağına

Bir gece çağırmadın

Beni kendi bağına.

Çadır kurdum Bayburt'ta

Alış kızım bu yurda

Sevgili yanımda yok

Gayri kalamam burda.

Hey anam Anadolu

Her yanı güzel dolu

Bolu'ya düşen gençler

Şaşırır sağı solu.

İLGİLİ İÇERİK

SAYA MANİLERİ

Bu saya kimden kaldı

Âdem atadan kaldı

Âdem ata gelende

Kızıl öküz duranda

Kızıl buğday bitende

Dünya bünyad olanda

Musa çoban olanda

Şişliğiniz öyeşti.

*****

Saya gelir sakının

Demir tarak takının

Koyunun pisliğini

Kına diye yakının.

Koyunun yüzü geldi

Gün çaldı buzu geldi

Çobana taze keçe

Ağaya kuzu geldi.

Ak sayanın uzunu

Çalar yerin yüzünü

Omuz omuza versem

Öpsem ala gözünü.

Nenem karabaş koyun

Karlı dağlar aş koyun

Ay karanlık gecede

Çobana yoldaş koyun.

Ak koyunun ağı var

Yüreğinin yağı var

Seni sağan ablanın

Çığıldaklı bağı var.

Koyunum Arap gibi

Sütü var şarap gibi

Koyun olmayan evin

Hâlleri harap gibi.

İLGİLİ İÇERİK

MANİ ÇEŞİTLERİNE ÖRNEKLER

TAM MANİ

(Birinci dizesi doldurma)

Kum birikmiş derede,

Vefâsız yâr nerede?

Geçersin belki dedim,

Bekledim pencerede.

Kadifeden kesesi

Kahveden gelir sesi

Benim sevdiğim yiğit

Bekârların efesi

Kaşların ok dedikçe

Kirpiğin çok dedikçe

Pek mi gönlün büyüdü

Senin gibi yok dedikçe

Ana baş taç imiş

Her derde ilaç imiş

Bir evlât pir olsa da

Anaya muhtaç imiş

Samanlık dolu saman.

Uyan nişanlım uyan.

Eller düğün yapıyor,

Bizim düğün ne zaman?

Suyu verdim soğana.

Gönlüm düştü oğlana.

Oğlan beni almazsa,

Bıçaklana doğrana.

ARTIK MANİ

Ağlarım çağlar gibi,

Derdim var dağ/ar gibi,

Ciğerden yaralıyım,

Gülerim sağlar gibi.

Her gelen bir gül ister,

Sahipsiz bağlar gibi.

***

Şu dağlar garip dağlar

İçinde garip ağlar

Kimse garip ölmesin

Garip için kim ağlar?

Ağlarsa anam ağlar

Küsuru yalan ağlar.

***

Ekin ektim bitmiyor

Boya vurdum tutmuyor

Aramızda dağlar var

Elim yâre yetmiyor

Şekerli yemek yaptım

Boğazımdan gitmiyor.

***

Kuzular meler gelir

Yiğit aşka düşende

Başına neler gelir

Yâri ellerle gördüm

Aklıma neler gelir

Hicran oku sevdiğim

Sinemi deler gelir.

KARŞI-BERİ

Erkek : Mâni mâni mesdi yâr,

Ben ne dedim mesdi yâr?

ikimiz arasında,

Serin yeller esdi yâr.

Kız : Mâniyi mâniciyim,

Beylere gemiciyim,

İster al ister alma,

Ben seni alıcıyım.

***

Erkek: Mani mani meseli yar

Ben ne dedim mesdi yar

İkimiz arasında

Serin yeller esti yar.

Kız: Maniyi maniciyim

Beylere gemiciyim ister al

İster alma

Ben seni alıcıyım.

Erkek: Başına Acem şalı

Kırılsın her bir dalı

Girsin yerin altına

İkimizin ikbali.

Kız: Otur sevdiğim otur

Rize iskemlesine

Yüreğimin derdini

Diyemem hepisine.

Karşı-beri” adını da söyleyenlerin durumunu gösterir biçimi şu örnekte buluyoruz:

Beriki: Kuşlardan hangi kuştur

Yavrusuna süt veren?

Karşıki: Selasettin kuşudur8

Kiremitlere giren.

Beriki: Kuşlardan hangi kuştur

Boynuna var yel bağı?

Karşıki: Ona atmaca derler

Aşar dumanlı dağı.

Halk şairi Celâl Yetimoğlu, Çimil yaylası yolunda karşılaştığı ve ot biçmekte olan bir genç kızla şu şekilde söyleşmiştir:

Celâl : Arkası Demir dağı

Çimil üç para köydür.

Kız : Giyemedim çuham

Herhalde kolu dardır.

Celâl : Sen biçersin inek yer

Sana ne kârı vardır?

Kız : Her halde ki sana da

Yürek efkârı vardır.

Celal: Gel götüreyim seni

İki de evde vardır.

Kız: Sen misin kocaları.

Yoksa ortağın vardır?

DEYİŞ

- Altınım alma beni,

Dillere salma beni,

Götür sarrafa göster,

Kalp isem alma beni.

- Altınsın aldım seni,

Dillere saldım seni,

Sarraf seni neylesin,

Beğendim aldım seni.

— Bahçalarda gül var mı?

Gül dibinde yol var mı?

Gece yanına gelsem

Bana bir yerin var mı?

— Bahçamızda gül de var

Gül dibinde yol da var

Hoş geldin safa geldin

Gönülde yerin de var.

***

— Altınım alma beni

Dillere salma beni

Götür sarrafa göster

Kalp isem alma beni.

— Altınsın aldım seni

Dillere saldım seni

Sarraf seni neylesin

Beğendim aldım seni.

***

— Oğlan heyben var mıdır?

İçi dolu nar mıdır?

Üç yüz altın isterler

Hiç haberin var mıdır?

— Havar kekliğim havar

Yaylaya doldu davar

Sen sağol ben sağolam

Üç yüz altında ne var?

— Şu derede buz musun?

Gelin misin kız mısın?

Akşama geleceğim

Evde yalınız mısın?

- Şu derede buzum ben

Gelin değil kızım ben

Geleceksen akşam gel

Evde yalınızım ben.

***

— Bayırda harmanım var

Sultandan fermanım var

Yiğit isen gel bana

Derdine dermanım var.

— Bayırda harman olmaz

Sultandan ferman olmaz

Ben her kıza gelemem

Her kızda derman olmaz.

***

Ağa: Âdilem sen nâçarsın

İnci mercan saçarsın

Dünya deniz olunca

Gülüm nere kaçarsın?

Âdile: Ağam derim nâçarım

İnci mercan saçarım

Dünya deniz olunca

Ben kuş olup uçarım.

Ağa: Âdilem sen nâçarsın

La'l ü gevher saçarsın

Ben bir şahin olsam

Yavrum nere kaçarsın?

Âdile: Ağam derim nâçarım

La'l ü gevher saçarım

Sen bir şahin olunca

Ben yerlere kaçarım.

Ağa: Âdilem sen nâçarsın

La'l ü gevher saçarsın

Ben Azrail olunca

Kuzum nere kaçarsın?

Âdile: Ağam derim nâçarım

La'l ü gevher saçarım

Sen Azrail olunca

Ben cennete kaçarım.

***

Yosma: Nergis açmış dallarım var

Baldan tatlı dillerim var

İlbeylim gel sarılalım

Seni bekler kollarım var.

İlbeyli: Kar çiçeği gibi akım

Başı boz dumanlı dağım

Sarılmanın zamanı var

Gelmedi görüşmek çağım.

Yosma: Nergis gibi gözüm kara

Benlerim var sıra sıra

Ölüm var hem ayrılık var

Kavuşsun bu can yâr yâra.

İlbeyli: Çiğdem gibi benzin sarı

Bal yapar beni gök arı

Ölüm Allah’ın emri

Ahrette bulur yâr yâri.

Yosma: Sümbül gibi boyum uzun

Gerdanda ben düzüm düzüm

Ele geçmez böyle fırsat

Gel sarılak iki gözüm.

İlbeyli: Seher vakti güllerimde

Bülbül öter dallarımda

Al da kokla sevdiğim yâr

Kırmızı gül ellerimde.

Yosma: Lâle gibi eğri boynum

Başım yeşil sarı donum

Yosma der ki İlbeyli, oğlum

Kurban olsun sana canım.

İlbeyli: Reyhandır İlbeylioğlu

Misk ü anber gül kokulu.

Perçeminin her telinde

Elvan deste çiçek dolu.6

TAM MANİ

(İlk İki dizesi doldurma)

Elmayı bütün dildim,

Çamura düştü, sildim,

Ben yârimin kıymetin,

Gittikten sonra bildim.

***

Damda otlar bitmez mi?

Süpürseler gitmez mi?

Gel gurbetten güzelim.

Bu hasretlik yetmez mi?

***

Kaleden iniş olmaz,

Ham demir gümüş olmaz.

Güzele gönül verdim

Ölürüm dönüş olmaz.

***

Bu dağlar ulu dağlar,

Eteği sulu dağlar.

Herkes yar ile gezer,

Yüreğim kara bağlar.

KESİK (CİNASLI) MANI

Ayna güzel,

Yüz güzel, ayna güzel,

Güzel yâri görenler,

Dediler: Ay ne güzel!

Oturmuş zülfün tarar,

Dizinde ayna güzel.

Adam aman...

Bu dana

Vurdu dana sübyana

Boynuzları budana

Çıktı artık gözümden

Sizin olsun bu dana.

Almadan

Kokun aldım almadan

Bir de yüzün göreyim

Tanrı canım almadan.

Kararsın

Bulut gökte kararsın

Ne büyüksün ne küçük

Tamam bana kararsın

Gündüz gelme gece gel

Bekle sular kararsın

Sarılalım yatalım

Düşman bağrı kararsın

Atma kulun yabana

Bir gün olur ararsın.

Dağıdır

Çıktım dağlar başına

Sordum bu ne dağıdır

Felek bana ses verdi

Dedi sevda dağıdır

Çirkin otağın kurmuş

Gelir güzel dağıtır

Ellerle gönül oynar

Bana çene dağıtır

Gelse yârim yanıma

Cümle gamım dağıtır

Dilin bülbül yüzüm gül

Sinen cennet dağıdır

Bir kez yüzüme gülmez

Ettiği göz-dağıdır

Sensiz şeker yiyemem

Kuzum bana ağıdır.

Yaradan

Tabip bilir yaradan

Derdimi kimse bilmez

Ancak bilir yaradan

Çaresiz derde düştüm

Kurtar beni yaradan

Sevdiğime insaf ver

Yeri göğü yaradan

Yetiş tabibim yetiş

Ölüyorum yaradan.

İLGİLİ İÇERİK

ŞAİRİ BELLİ MANİLER

Bazı saz şairlerimizin de ilk dizede kendi mahlâslarını kullanarak mani söylemiş oldukları görülmüştür:

Hatâyi’m hâl çağında

Hak gönül alçağında

Bin Kâbe’den yeğrektir

Bir gönül al çağında.

***

Seydi'm eder taşlı dağlar

Çiçekli kuşlu dağlar

Sen de mi yârdan ayrıldın?

Gözlerin yaşlı dağlar.

---------------------------

ORHAN SEYFİ ORHON

Kalbimin külü kaldı,

Yere döküldü kaldı,

Yolları beklemekten.

Boynum bükülü kaldı.

***

Can işte, canan hani?

Dert işte, derman hani?

Gönül sarayı bomboş,

Beklenen sultan hani?

***

Yattı uykuya daldı,

Göğsü açılı kaldı,

Bir busesini çaldım,

Uyandı geri aldı.

----------------------------

YUSUF ZİYA ORTAÇ

Gözlerin mavi mine

Vuruldum perçemine,

Aşkın beni çevirdi,

Aslı'nın Kerem'ine.

***

Naz edip beni üzme

Öyle gözünü süzme

Gel öpeyim deyince

Dudaklarını büzme.

----------------------

FUAT KÖPRÜLÜ

Elinde altın tepsi.

Kız yolunu kim kesti?

Çiçekler takınsana,

Sevda yelleri esti.

***

Sürüye çoban nerde?

Yelden ses kapan nerde?

Şair dilden söylemiş

Yürekten kopan nerde?

TÜRK DİLİ, HALK EDEBİYATI ÖZEL SAYISI III

İLGİLİ İÇERİK