YAPMA DESTAN NEDİR?

Belirli kültür döneminde bulunan milletlerin sözlü olarak yarattıkları destanları inceledik. Asıl destan budur. Edebî bir eserde samimilik, meydana geldiği çağın fikir, duygu ve ülkülerini yansıtması demektir. Bu da asıl destanlarda bulunur. Sonradan bazı şair ve yazarlar, kendi milletlerinin tarihinden çıkarılmış heyecanlı ve büyük vakaları birtakım hayal unsurları ile karıştırarak hikâye eden "destan"lar yazmışlardır.

Asıl destanlar, halkın toplu vicdanından fışkırmış ortaklaşa eserler oldukları halde bunlar ferdî eserlerdir. Bir kimsenin hayal gücü ne kadar geniş olursa olsun, şüphesiz bir milletinki ile yanşamaz. Sonra asıl destanlar, şairlerin bütün halkla birlikte "harika, efsane ve mucizeye" inandıkları bir zamanda meydana geldikleri halde bu sonuncular akıl ve mantık devrinde yetişen şairlerin verimidir. Bu yüzden, sonuncu eserlere YAPMA DESTAN denilmiştir.
Yapma destanların en kuvvetli iki örneği

Haçlı seferlerini destanlı bir dille anlatan İtalyan şairi Torquato Tasso'nun (1544-1595) Kurtarılmış Kudüs'ü ( Gerusalemme Liberata) ile Fransız şair ve düşünürü Voltaire'in (1694-1778) XVI. yüzyıl din ve mezhep savaşlarını konu edinen Helîn'ade'ıdır.

Türk edebiyatında Yazıcıoğlu'nun (15. yüzyıla ait) Selçukname'si, yapma destanlara örnek olabilir. Şair Fazıl Hüsnü Dağlarca da, Kurtuluş Savaşı'ndan aldığı bazı "harikalı" motifleri Üç Şehitler Destanı, Yedi Mehmetler gibi kitaplarında işlemiştir.

TÜRK EDEBİYATI TARİHİ, AHMET KABAKLI CİLT 1