NEFES NEDİR?
Tekke edebiyatı nazım türlerinden biridir. Daha çok Bektaşî-Alevî halk şairlerinin inanış, duyuş ve dünya görüşlerini dile getirdikleri manzum eserlere nefes denir. Daha çok hece ölçüsüyle söylenir; aruzla söylenenleri de vardır. Şekil bakımından koşma'ya benzer. Bunların bir kısmı, Bektaşî tekkelerindeki törenlerde, ayinlerde ve toplantılarda, ilahî gibi saz eşliğinde, makam ile okunur.
Tanrı’nın varlığını, yapıp ettiklerini bir nevi sorgulama yolunda söylenen nefesler, coşkun bir eda; rindlik, kalenderlik ve istihza öğeleri taşır. Mustafa Nihat ÖZÖN "Nefes denilmesi, bunların sadece şiir olmayıp iç bilgisinden, gerçekten söz edilmiş ve kutsal bir ilham ile söylenmiş şeyler olduğunu anlatmak içindir." diyerek terimin mahiyetiyle ilgili farklı bir yorum getirir.
TURAN KARATAŞ, ANSİKLOPEDİK EDEBİYAT TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ, AKÇAĞ YAYINLARI, ANKARA 2004, s.350
NEFES ÖRNEĞİ
Güzel aşık çevrimizi
Çekemezsin demedim mi
Bu bir rıza lokmasıdır
Yiyemezsin demedim mi
Yimeyenler kalır nâ-çâr
Gözlerinden kanlar saçar
Bu bir demdir gelir geçer
Duyamazsın demedim mi
Bu dervişlik bir dilektir
Bilene büyük devlettir
Yensiz yakasız gömlektir
Giyemezsin demedim mi
Çıkalım meydan yerine
Girelim Ali sırrına
Can-u başı hak yoluna
Koyamazsın demedim mi
Aşıklar harabât olur
Hak katında kutlu olur
Mahabbet baldan tatlı olur
Doyamazsın demedim mi
Pir Sultan Abdal şahımız
Hakka ulaşır yolumuz
On iki imam katarımız
Uyamazsın demedim mi
PİR SULTAN ABDAL
