CEM VE CEMŞİD (CEMŞİT) NEDİR?

Eski İran tarihine göre, Pîşdâdyân sülâlesinin dördüncü ve meşhur hükümdarıdır.
Garpte Yunanlıların Bakü’sü gibi, Cemşit de şarkta şarabın mucidi olmakla tanılır. Rivayete göre, Cemşit zamanında üzüm çıkmış. O da halkın bu meyvadan istifade etmesini dilemiş ve birkaç kap içine üzüm koydurmuş. Her gün bir kaptaki üzümü alıp yerlermiş. En son kaptaki üzümü yemeğe sıra gelince bunun bozulup köprüdüğünü görmüşler. Bunun üzerine bu kabı kendi haline bırakmışlar. Fakat bir müddet sohra bunun durulduğunu görerek muayene için suyundan bir mikdar alıp içmişler; acılığından dolayı zehir sanmışlar ve zehir diye kullanmak üzere süzüp bir şişeye koymuşlar.
Cemşid’in gayet güzel bir cariyesi şiddetli ve devamlı bir baş agısına tutulmuş; bu ağrının ıstırabıyla canından bezmiş ve intihar maksadıyla, zehir sandıkları üzüm suyunu tamamen içmiş. Fakat bakmış ki, bunun kendisine zararı olmadıktan başka, garip bir neşe veren tesiri de olmuş; günlerce uyuyamadığı halde, bunu içtikten sonra güzelce uyumuş. Uyanınca da, ıstırabının tamamen geçmiş olduğunu görerek sevinç içinde Cemşid’in huzuruna koşmuş ve işi anlatmış. İşte şarap da bu suretle bulunarak şâhdârû (şah ilâcı) adını almış.
Can sohbetleri yapılan içki meclislerine bezm-i Cem, o âlemlere âyîn-i Cem denir.