BETİMLEYİCİ ANLATIM NEDİR?
Betimleyici (tasvir edici) anlatım, okuyucunun düş gücünü kamçılama ve düşüncelere görünürlük kazandırmayı amaçlayan bir anlatımdır. Nesnelerin niteliklerini ve bu niteliklerin yarattığı izlenimleri okuyucunun belleğinde canlandıracak biçimde anlatmadır. Nesnenin gerçeğine, genel ve ayırıcı niteliklerine göre yapılan, açıklayıcı betimlemedir. Kişisel duygulanımların ve yorumlamaların ağırlıkta olduğu betimleme ise izlenimseldir. Betimleme duygulara yönelik bir anlatımdır. Her tür yazıda kullanılabilir. Betimleme bir resim karesi gibidir. Bir olay ya da sav içermez.
“Ankara Lisesi, şimdi Hacettepe Üniversitesinin bulunduğu Yayvan Tepe üzerinde, Abdülhamit Döneminde yapılmış bu tür yapıların ortak özelliğini taşıyordu. Yontma taştan meydana getirilmiş sağlam bir yapıydı. Zemin katta bir kısım sınıflar, üst katın bir kanadında yöneticilerin odaları ve öğretmenler odası, birkaç dershane, öteki kanadında ise yatakhaneler yer almıştı. Pencereleri, yapının genişliğine oranla küçük ve seyrek olduğundan, binanın içi, en güneşli günlerde bile biraz loş olurdu. Bahçesi, Ankara iklimine göre oldukça yeşildi. Pek çok akasya ağacının yanında tek tük meyve özellikle ayva ağacı vardı.”
***
Hakikaten bizim keçeydi Bir sedirin üzerinde duruyordu Tek başınaydı. Yukarıdan açık bir pencereden, yüzüne hafif bir gün ışığı vurmuştu Âdeta bacak bacak üstüne atmıştı, gururlu bir hâli vardı"
***
Koyun üzerini örten kara bulutlar, yerini masmavi gökyüzüne bırakmıştı. Yılan gibi kıvrıla kıvrıla akan derenin suları, coşkulu türküler söyleyerek akıyordu. Vadi rengârenk tomurcuk ve çiçeklere bürünmüştü. Arılar, türlü renklerdeki kelebekler çiçek çiçek dolaşıyordu. Kuşlar semada özgürce uçuyor, kuzular yemyeşil çimenler arasında oraya buraya koşuşuyordu.
Bu betimlemede yazar, sanat gücünü ortaya koymaya çalışmıştır. Öznel bir yaklaşımla bir doğa parçasını etkileyici tarzda anlatmıştır.
***
Gazetedeki ilan dikkatimi çekti: Bulgurlu Mahallesinde satılık ev. Ev tek katlı, iki dönümlük bir bahçenin içinde. Bahçede kiraz, erik, ceviz ağaçları ile küçük bir yüzme havuzu var Sarı boyalı, kırmızı çatılı evin dört odası ve bir mutfağı var. Odalar güneş görüyor.
Bu betimlemede yazar, anlatıma kendi duygularını katmamıştır. Amacı, bilgi vermektir.
