ANALOJİ

    Kıyas, örnekseme. Akıl yürütme metotlarından biri olan analoji, iki şey arasındaki benzerliği esas alarak, birisi hakkında verilmiş olan hükmü diğeri için de geçerli saymaktır. Başka bir tanımı da şöyle yapılır; analoji, kabul edilmiş örneklerden hareketle benzer olay ve olgular arasındaki sebep sonuç ilişkilerinden de yararlanarak zihnî sonuçlar elde etme yöntemidir.

   Analoji, modern edebiyatta metin tahlilinde; edebî eserlerin izahında, çözümlenmesinde hatta anlaşılmasında kullanılan bir yöntem olarak karşımıza çıkar. Eleştirinin de başvurduğu yöntemlerden biridir, iki edebiyat eseri arasındaki benzerliği dayanak alarak, daha önce ortaya konulan eser hakkında verilen hükmü, sonraki için de vermektir. Analoji yoluyla elde edilen neticeler sağlıklı olmayabilir. Zihinsel bir çıkarım olduğu için ihtimali ve özneldir.

   Öte yandan, sanatçılar, kullandıkları dilin çağrışım imkânlarını, nesneler arasındaki benzerlik ve andırıştan yararlanarak genişletebilirler. Bu bağlamda, söz ve anlam sanatlarının birçoğu da analoji yoluyla kurulmuştur denebilir.

Kaynak: Turhan KARAKAŞ, Edebiyat Terimleri Sözlüğü