AKROSTİŞ
Muvaşşah, istihraç, uçlama, abecedarius. Bir şiirin, mısralarının ilk harflerinin birleşmesi sonucu ortaya anlamlı bir kelime veya özel isim çıkacak şekilde tertip edilmesi; o tertipten çıkan anlamlı kelime. Bu sanat bir hüner gösterisidir ve şiirin / manzumenin anlamına, içsel zenginliğine bir katkıda bulunmaz. Şairin arzusu, küçük bir oyunla birlikte sevdiğine / sevgiliye bir “hoşluk” göstermek, bir çeşit vefa ve bağlılık duygusunu kalıcı kılmaktır.
Akrostiş, biçimsel bir dayatma arz ettiğinden, bu “oyun”a yer veren şiir örnekleri pek başarılı değildir, örnekleri de çok azdır. Ne var, Sezai Karakoç’un Mona Roza şiirinin “Aşk ve Çileler” adlı ilk bölümünde akrostiş yapılmasına rağmen, şiirin edasında hiçbir yapmacıklık hissedilmez. Bu yüzden, söz konusu eserin ilk bölümü, kanaatimizce edebiyatımızdaki en başarılı akrostiş örneğidir. Söz konusu şiirde, her dizenin ilk harfleriyle değil, beşli bölüklerin ilk dizelerindeki ille harflerle akrostiş yapılmıştır. Her bölüğün ilk dizesi beşinci dize olarak tekrar edildiği için, aynı akrostiş iki defa yapılmış olmaktadır. Böylesine ustaca bir kurgunun şiirimizde başkaca örneği yoktur.
Var olan bir sen, bir ben, bir de bu bahar.
Elden ne gelir ki? Güzelsin, gençliğin var.
Dünyada açkımız ölüm gibi mukaddes,
İnan ki bir daha geri gelmez bugünler,
Âlemde bir andır bize dost esen rüzgâr.
Cahit Sıtkı Tarancı
Kaynak: Turhan KARAKAŞ, Edebiyat Terimleri Sözlüğü
AKROSTİŞ -NECİP FAZIL KISAKÜREK
İhtilal acentası...
Solun tamda ortası.
Moskof ’un oltası..
Eli, zulüm muştası.
Tek ümidi, cuntası
İnkılap, avantası...
Nemrut, onun atası...
Ölüm yolu, rotası..
Namlı servet çantası..
Ünlü küfür softası..
