BİLMEZİZ RAST REVİŞ CÜNBİŞ-İ AKLAM GİBİ - NABİ
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ
Bilmeziz râst reviş cünbiş-i aklam gibi
Satra düşmez yolumuz nokta vü i’cam gibi.
Beyit, birinci mısraının okunuşuna göre iki şekilde anlaşılmaya müsaittir.
a- Hâlimiz, gidişatımız, kalemin yazış tarzı gibi eğri büğrü. Nokta ve hareke gibi bizim yolumuz da bir türlü satıra düşmüyor.
b- Kalemin yürüdüğü gibi dümdüz yürümeyi bilmeyiz. Nokta ve hareke gibiyiz; satıra dürmeyiz.
Germ ü serdine bu mihnetgede-i devranın
Görmedim karşı durur revzene-i cam gibi.
Bu beyti de tamamen birbirine zıt iki şekilde tercüme etmek mümkündür.
a- Bu dünya çilehanesinin soğuğuna sıcağına dayanmak herkesin kârı değildir. Bu çileler karcısında herkes cam kadar dayanıksızdır.
b- Bu dünya çilehanesinin soğuğuna, sıcağına karşı durma hususunda ben pencere camı gibi kabiliyetlisini görmedim.
Çirk-i dünyayı suhuletle ne mümkün tahsil
Rû dürüşt olmayıcak kîse-i hammam gibi.
Tahsil kelimesine giydirilen anlamlara göre beyti iki şekilde anlayabiliriz.
a- Hamam kesesi gibi sert yüzlü olmadıkça bu dünya kırım kolaylıkla kazanmak ne mümkün.
b- Hamam kesesi gibi sert yüzlü olmadıkça bu dünya kirini kolaylıkla kazımak ne mümkün.
Kimsenin hâline hiç olmayanı harf-endaz
Leb-i mihr ile öper subh leb-i bam gibi.
Diğer beyitler gibi bu beyit de okuma biçimine göre şu iki şekilde anlaşılabilir.
a. Sabah, kimse hakkında ileri geri konulmayan kişiyi, güneşin dudağıyla öper. Tıpkı çatı dudağını öper gibi.
b. Çatı dudağı gibi sabah da kimse hakkında ilen geri konuşmayan kişiyi, güneşin dudağıyla öper.
Dem gelir kim dübüründen çıkarırlar nefesin
Olma leb-teşne-i hun şişe-i haccam gibi.
Ey zalimi Hacamat şişesi gibi kan içmeye o kadar meraklı olma. Gün gelir -hacamat şişesinin havasını aldıkları gibi- senin de arkandan havanı çıkarırlar.
Çeşm-i halka görünür danesi yok dam gibi.
Ey Nabi! Elinde para olmayan insanın pençesi halkın gözüne içine tane konmam iç bir tuzak gibi gelir.
Manzum söyleyiş
Eğrilikte kaleme benziyor gidişimiz
Hareke gibiyiz biz satırda yok işimiz
Mihnet yurdu cihanın çevrini çilesini
Göremedim çekmekte cam kadar iyisini
Hamam kesesi gibi sert olmayı iyi bil
Yoksa dünya kirini kazımak kolay değil
Kim ayıbı gölgeler gizler çatı altına
Sabah öper alnını güneşten dudağıyla
Ey hacamat şişesi gibi kana doymayan
Çıkar senin de bir gün dübüründen kızıl kan
Nabi eğer avcunda yoksa paradan eser
Halkın gözünde elin yemsiz tuzağa benzer
CİHAN OKUYUCU, GAZEL BAHÇESİ
İLGİLİ İÇERİK
NABİ - BİLMEZİZ RAST REVİŞ CÜNBİŞ-İ AKLAM GİBİ İNCELEMESİ
