LÜGAZ
Allah’ın isimlerin ile insan isimlerinden başka bütün varlıklar için düzenlenmiş bilmecelere denir.
Muammalardan iki yönden farklıdır:
1.Muamma, Allah’ın isimleri ile insan isimleri için düzenlenir.
2.Muamma da çözüme yarayacak açıklama pek belli değildir. Lügaz da ise açıklama daima bulunur.
“Bir acayip nesne gördüm
Etrafında sûr u var
Kendin yer bitirir
Acayip huyu var
(Mum)
Nedir kim ol iki yüzlü münâfık
Nümâyan çihresinde levn-i âşık
Gezer dünyayı hem bî-dest ü pâdır
Mukim-i hâne-i ehl-i gınâdır
Teâl-Allah nedir anda bu kudret
Yemez içmez virir dünyaya nî’met
Gehi Müslim kıyâfetle be-didâr
Gehi şekl-i firengide nümûdâr
Kırılsa pâre pâre olsa amma
Zarar gelmez ana bir türlü kat’â
Yatar zir-i zemînde hâke yek-sân
Semâda adıdır mihr-i dirahşân
Eğer kim olmasaydı kalbi fasîd
Cihânda olmaz idi kadri kâsid
Yeter vasf eyledin ol bî-vefâyı
Yanından gitmese virmez safâyı
Sünbülzade Vehbî
(Şair bu lügazda "altın"ı anlatıyor)
Tren gelir IS diye
Makinist vurur TAN diye,
Kömürcü anahtarı kaybetmiş,
Kondüktör bağırır BUL diye.
(İstanbul)
OL NEDÜR KİM ÜÇ BİRADER HER ZAMAN - FITNAT HANIM
Lügaz
Ol nedür kim üç birâder her zamân
Birbiri ardınca olmışlar revân
Yılda bir kerre gelürler âleme
Makdemiyle kesb-i feyz eyler cihân
Kimseler görmiş degüldür yüzlerin
İsmi vardur cismi ammâ kim nihân
Birisi oldı havâya münkalib
Birisi âb içre tutdı âşiyân
Gördi bulmış her birisi yerlerin
Biri dahı eyledi hâki mekân
Serleri üç pâları beş anlarun
Kıl tefekkür eyledüm sana beyân
(Çeçen, Halil (1996). Fıtnat Hanım Hayatı, Sanatı ve Divanı [İnceleme Metin]. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi. 317. )
Cevap: "Cemre" âb: Su- hâk: Toprak
Lügâz -NEYLİ
Ol nedür kim çârdür harfi anun
Bir ʿazîmü’ş-şânun ismi bî-gümân
Tarh idersen birisini bir kalur
Müstakîmü’t-tabʿ olan bilsün hemân
(Uzun, Adnan (1991). Neylî, Divan (Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi. 201).
EDEBİ SANATLAR 1 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
EDEBİ SANATLAR 2 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
