İSTİDRAK
Birisini över görünerek yermek veya kötülüyor görünerek övme sanatıdır. Dolayısıyla bu sanat iki kısma ayrılır.
a) Över görünerek yermek: Derse çalışmayan bir öğrenci için söylenen “İntizama o kadar meraklı ki eskimesin diye kitaplarını açıp okumuyor.”
Ali Paşa’nın Girit’teki başarısızlığını dile getiren Ziya Paşa’nın Zafernâme’sinden alınan şu beyitler bu sanatın en güzel örneklerinden.
Bârek-Allah zehî kevkebe-i âlel’al
Levhaş-Allah, aceb nusret-i feyz ü ikbâl!
Hak bu kim görmedi ağaz edeli devre elek
Böyle bir tefh ü zafer böyle şükûh ü iclâl...
Lerze saldı feleğe nâre-i "Hayyâk Allah"
Râşe verdi küre’yi gulgule-i "Ya Müteâl"
Kimseler olmadı bu feth-i mübîne mazhar
Ne Skender ne Hülâgâ ne Sezar ü Anibal.
Âferin himmetine âsaf-ı âli-kadrin,
Oldu şâyeste-ı tevfik-i Cenâb-I Müteâl
Girid’i aldı geri himmet-i seyf ü kalemi
Hakkına gelmiş iken dâiye-i istiklâl
Devleti eyledi bir öyle belâdan âzâd
Yoksa pek müşkil olurdu şu zamânda ahvâl...
İhtiyar eyledi bu kışda şu müşkil seferi,
Yoksa kim etmiş idi kendisini istiskâl!
b) Kötülüyor görünerek övmek: Dürüst için birisi için” Canım o da hiç hile yapmasını bilmez.”
Tariz sanatı ile benzerlik gösteren bir sanattır.
“Öyle nâzik ki eğer şapkalı bir kunduracı
Evine gelse eder tâ kapudan istikbâl”
(Öyle nazik ki eğer şapkalı bir kunduracı evine gelse, onu tâ kapıdan karşılar.)
Şair burada sözünü ettiği kişiyi över gibi görünüyor, ancak onu yermektedir.
“Göz ucuyla ‘âşıka geh lutfeder gâhî ‘ itâb
Bir su’âle yer komaz ol gamze-i hâzır-cevâb”
Nef'i
“Dehrde anlamayup bilmediği varsa meğer
Tama’u buğz u nifak u hased u gadr u sitem”
Nabî
EDEBİ SANATLAR 1 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
EDEBİ SANATLAR 2 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
- Önceki
- Sonraki >>
