GÜL YÜZÜNDE SÜNBÜL-İ ANBER FEŞÂNI BİLMEYEN - NECATİ BEY
GAZEL
Gül yüzünde sünbül-i anber feşânı bilmeyen
Oldur ol cennetde ömr-i câvidânı bilmeyen
Bilmedi hüsn âfitabından hilâl olduğumı
Yir yüzinde âsumândan rismânı bilmeyen
Bilmedüği şîve yokdur hep bilür bilmezlenür
Bana sorsun bana ol şûh-ı cihânı bilmeyen
Hâlini miskîn sanursız fitnede bir dânedür
Saçlan dâm-ı belâdur bilmez anı bilmeyen
Cân virür Îsâ suyı diyü leb-i handânuna
Ömri içinde şarâb-ı ergavânı bilmeyen
Nağmesinde bülbülün fehm-i maânî idemez
Gül yüzün vasfında bu hüsn-i beyânı bilmeyen
Ey Necâtî hatt u hâl-i hüsne eylesün nazar
Güzel olup fitne-i âhir zamânı bilmeyen
GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ
Senin gül yüzündeki amber kokusu saçan sümbül saçını bilmeyen, cennette ebedi ömür olduğundan haberi olmayandır.
Yeryüzünde asumandan rismanı bilmeyenler, benim o güzellik güneşinden dolayı hilâl gibi büküldüğümü bilmediler.
“Asumân”kelimesi “gökyüzü”, “rismân” da “ip” manasında ”Asumân u risman ” Farsça bir deyim olup, bir doğru dürüst soruya hiç ilgisi olmayan bir karşılık vermek,
“ âsmân ez rismân nedanistan ”, “göğü urgandan ayırt etmemek, ayırt etmek kabiliyetinden mahrum olmak “ manasında, ve “ bir şeyi seçmekten, ayırt etmekten tamamen yoksun “ olmak manasındadır ki, burada da bu sonuncu manada kullanılmıştır.
Dünyanın o en oynak ve işvelisi olanı bilmeyenler bana sorsunlar, bana; onun bilmediği işve ve eda yoktur fakat bilmezlenir.
Benini miskin sanırsınız, fakat fitnede bir tanedir; saçları da bela tuzağıdır, onu bilmeyen bilemez.
Ömrü içinde erguvan renkli şarabı bilmeyen, senin dudağına Hz. Isâ ’nın suyu diye can verir.
Senin gül yüzünün vasfındaki bu güzel ifâdeyi bilmeyen, bülbülün nağmesinden mânâlar çıkaramaz.
“Beyân ”ve “ mânâ ” kelimeleri edebi sanatlarla ilgili iki deyimdir. Beyan söylenecek bir şeyin birbirinden daha açık olarak çeşitli yollarla söylenmesidir ki “ mecazlar, teşbih, istiâre, kinâye” gibi anlatma yollarına “ilm-i beyân” adı verilirdi. Kelimelerin anlamlarıyla ilgili sanatlara da “mânâ sanatları ” adı verilir.
Ey Necâti, güzel olup da âhir zaman fitnesini bilmeyen, o güzelliği meydana getiren ayva tüylerine ve bene baksınlar.
İLGİLİ İÇERİK
