CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİR VE YAZARLARI
AHMET MUHİP DIRANAS (1909-1980)
1. Fransız sembolistlerinin ve yeni izlenimcilerinin sanat anlayışını benimsemiştir.
2. Vezin ve kafiyeye büyük önem veren bu anlayış, tabiattaki bir anlık görünüşten yola çıkarak onun gerisindeki saf düşünceye yönelir.
3. Şiirlerinde biçim ve ahenge önem verir.
4. Şiirlerinde ruhun dalgalanışlarını dile getirmiştir.
5. Şiirlerinde konu olarak Anadolu’yu, memleket manzaralarını, tabiat ve tarih sevgisini işlemiştir.
6. Destanımsı şiirleri de vardır.
7.Ölçü ve kafiyeye sıkı sıkıya bağlıdır.
8. Sese ve ahenge önem verir.
9. Fransız şair Baudelaire’in etkisindedir.
10. Ağrı Dağı, Olvido, Dağlara, Fahriye Abla en önemli şiirleridir.
OYUN: Gölgeler, O Böyle İstemezdi
CAHİT SITKI TARANCI
1. “Şiir sözcüklerle güzel şekiller kurma sanatıdır.” görüşünü savunmuştur.
2. Şiirde ses, anlam ve biçim bütünlüğü arar.
3. Vezin ve kafiyeden kopmamış ama ölçülü veya serbest, her türlü şiirin güzel olabileceği inancını taşımıştır.
4. Açık Ve sade bir üslubu vardır.
5. Şiirlerinde en çok yaşam sevinci ve ölüm temalarına yer vermiş ama hep ölümün üstüne gitmiştir.
6. “Sanat için Sanat” ilkesine bağlı kalmıştır.
ŞİİR: Ömrümde Sükût, Otuz Beş Yaş, Düşten Güzel, Sonrası
NESİR: Ziya’ya Mektuplar
BEDRİ RAHMİ EYÜPOĞLU
1. 1911’de Trabzon Görele’de doğdu.
2. Türkiye’nin usta ressamlarındandır.
3. Şiire lise yıllarında başladı. İlk şiirleri 1932’den sonra Varlık, Yeditepe, Ses, İnsan gibi dergilerde yayınlandı.
4. İlk şiir kitabı “Yaradana Mektuplar” 1941’de basıldı.
5. Şiirlerinde de resimlerinde olduğu gibi halk edebiyatının zengin motiflerinden esinlendi, yararlandı. Yalın bir dille, içten lirik şiirler yazdı.
ŞİİR: Karadut, Tuz, Üçü Birden, Dördü Birden, Dol Karabakır Dol
GEZİ: Canım Anadolu, Tezek, Delifişek
ASAF HALET ÇELEBİ
1. 29 Aralık 1907’de İstanbul’da doğdu.
2. Gençlik yıllarında divan edebiyatından etkilendi. Gazeller ve rubailer yazdı.
3. 1937’den sonra serbest ölçüyü kullanmaya ve Batı şiirinin tekniklerine yönelmeye başladı.
4. şiirlerinde dinlerden, uzanan bir yaşamın görünümlerinden sesler aracılığıyla dile getirdi.
ŞİİR: He, Lâmelif, Om Mani Padme Hum
BEKİR SITKI ERDOĞAN
1. 1926’da doğdu. Kuleli Askeri Lisesi ve 1948’De Kara Harp Okulu’Nnu bitirdi.
2. Halk şiiri geleneğini gönünün koşullarıyla bağdaştırarak hece ölçüsüyle, bazen de aruz vezniyle şiirler yazdı.
3. Türkçenin inceliklerini yansıtan, duygulu şiirlerden bazıları bestelendi. Rubai türündeki şiirleri Hisar Dergisi’nde yayınlandı.
ŞİİR: Bir Yağmur Başladı, Dostlar Başıma
CAHİT ZARİFOĞLU
1. 1940’TA Ankara’da doğdu.
2. İlk şiir ve öyküleri lise öğrenciliği yıllarında Kahramanmaraş’taki yerel gazetelerde yayınlandı.
3. İstanbul ve Ankara’daki dergilerde çıkan şiirleriyle tanındı.
4. ilk şiirlerinde İkinci yeni akımının etkileri görülür. Madde-ruh çatışması, “Batı diktasına karşı Doğu protestosu” temalarını işledi.
5. İlk şiir kitabı ”İşaret Çocukları” 1967’de yayınlandı.
6. Şiirlerinde dinsel inançları çerçevesinde ele aldığı Anadolu insanını acı, umut ve sevgilerini yansıttı. Son şiirlerinde ise İslâmcı düşüncedeki insan sevgisi, toplumsal mutluluk anlayışını işledi. Yer yer gerçeküstü öğeler ve eski şiir kalıplarını uyguladı.
ŞİİR: İşaret Çocukları, Yedi Güzel Adam, Menziller
ÖYKÜ-ROMAN: İns, Savaş Ritmleri, Ağaçkakanlar, Serçekuş, Katıraslan, Yürek Dede ile Padişah
GÜNLÜK: Yaşamak
ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI
1. Uşak’ta doğdu. 23 Şubat 1946’da İstanbul’da öldü. İlk şiirlerini yükseköğrenimini sırasında Milli Mecmua’da yayımladı.
2. Doğayı, izlenimci bir gözle ülke gerçeklerini, bireysel duygulanışları içli bir duyarlığın sezgileriyle ve öznel bir bakışla şiirinde yansıtmıştır.
3. Anadolu’dan değişik, canlı görünümler çizmiştir. Kullandığı simgeler ve yaptığı betimlemelerle “hayal”i ön planda tutmuştur.
4. Doğa, gurbet, deniz, ölüm ve özlem, şiirlerinin başlıca temalarıdır. Hece ölçüsü geleneğine bağlı kalmıştır.
5. Giderek öz bakımdan bu geleneğin öncüleri olan Faruk Nafiz Çamlıbel ve Orhan Seyfi Orhon’un etkilerinden arınmıştır.
6. Çağdaş Fransız şiirinin yapı özelliklerinden yararlanmıştır.
ŞİİR: Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı
CAN YÜCEL
1. 21 Ağustos 1926’da doğdu.
2. Edebiyata şiirle başladı. Çeşitli dergilerde yayınlanan şiirlerini 1950’de basılan ilk şiir kitabı “Yazma”da topladı.
3. 1973’te basılan ikinci şiir kitabı “Sevgi Duvarı”nda imge-sözcük-anlam üçlüsünün birbiriyle dengelendiği insan-doğa ilişkilerini konu alan şiirleri dikkat çekti.
4. Hiciv gücü ve sözcük oyunlarıyla eriştiği dil ustalığı, geniş kültürüyle beslenen şiirini yeni boyutlara ulaştırdı.
5. Halk ağzı, Türkleri ve deyişlerinden de yararlandı. Şiirin yanı sıra tiyatro oyunları da çevirdi.
ŞİİR: Yazma, Sevgi Duvarı, Bir Siyasinin Şiirleri, Ölüm ve oğlum, Şiir Alayı, Rengahenk, Gökyokuşu, Beşibiryerde, Canfeda, Çok bi Çocuk, Kısa Devre, Kuzgunun Yavrusu, Gece Vardiyası, Güle Güle-Seslerin Sessizliği
ADALET AĞAOĞLU
1. Türk toplumunun 20. Yüzyılda geçirdiği çalkantılı dönemleri işleyen romanlar yazmıştır.
2. Romanlarında iç konuşma, geriye dönüş gibi yöntemlerle kişilerin karakter özelliklerini sergiler.
3. Ayrıntılara önem verir, olaylar arasında bir bütünlük sağlar.
OYUN: Bir Piyes Yazalım, Evcilik Oyunu, Çatıdaki Çatlak, Sınırlarda, Tombala, Fikrimin İnce Gülü
ROMAN: Ölmeye Yatmak, Fikrimin İnce Gülü, Bir Düğün Gecesi, Yaz Sonu, Üç Beş Kişi, Ruh üşümesi, Romantik Bir Viyana Yazı.
ÖYKÜ: Yüksek Gerilim, Sessizliğin İlk Sesi, Hadi Gidelim, Hayatı Savunma Biçimler
ANI: Göç Temizliği, Gece Hayatım
ORHAN PAMUK
1. Romanlarında geçmişi bugünle kaynaştıran yazardır.
2. Aydın kesime yönelik zor anlaşılan romanlar yazmıştır.
3. 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü almıştır.
ROMAN: Cevdet Bey ve Oğulları, Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap (En çok tartışılan kitabı), Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı, Kar, Masumiyet Müzesi
SABAHATTİN KUDRET AKSAL
1. 1940’lardaki yeni edebiyat hareketi içinde yer aldı.
2. Günlük yaşamın, küçük ayrıntıların avareliklerin şairi oldu.
3. Cahit Sıtkı Tarancı etkisiyle hece vezni ve uyak kullandığı ilk dönem şiirlerinden sonra Garip akımı ve Orhan Veli’ye yakınlaştı.
4. 1976 sonrasında ise yalınlığı elden bırakmadan dilde derinlik arayışına başladı
5. Uyak, tekrar şiirinin köşetaşı oldu Bu dönemde Garip’ten de uzaklaşıp İkinci Yeni havasına girdi.
6. Şiirlerinde kent insanlarının gündelik ilişkilerini, saçmalıklarını, çatışmaya varan tartışmalarını ele aldı.
7. Öykü ve oyunlarında ise psikolojik öğeleri ve biçim arayışını öne çıkardı.
8. Çeviriler ve sanat üzerine yazılar da yayınladı.
ŞİİR: Şarkılı Kahve, Gün Işığı, Duru Gök, Bir Sabah Uyanmak, Elinle, Eşik, Çizgi, Zamanlar Bir Zaman Düşü, Buluşma, Batık Kent
ÖYKÜ: Gazoz Ağacı, Yaralı Hayvan
OYUNLAR: Evin Sütündeki Bulut, Şakacı, Bir Odada Üç Ayna, Tersine Dönen Şemsiye, Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi, Bay Hiç-Sonsuzluk Kitabevi, Önemli Adam
KEMAL BİLBAŞAR
1. 1910-1983 yılları arasında yaşamıştır.
2. 1937’de ilk hikâyesini yazmıştır. Bilbaşar, eserlerinin konularını daha ziyade Batı Anadolu hayatında almaktadır.
3. Taşra hayatındaki gelenek ve görenekler, değerler, sosyal hayat yerel bir üslûpla eserlerinde kendini gösterir.
4. Refik Halit’le başlayan memleket hikâyeciliğini hicivci bir dille devam ettirmiştir.
ÖYKÜ: Anadolu’daki Hikâyeler, Cevizli Bahçe, Cemo, Irgatların Öfkesi, Ay Tutulduğu Gece, Yonca Kız, Yeşil Gölge.
TURGUR ÖZAKMAN
1. 1930’da Ankara’da doğdu.
2. Eserlerinin içeriğini genellikle yakın tarihten aldı.
3. Milli mücadele üzerine yazdığı incelme eserleriyle adını duyurdu.
ROMAN: Korkma İnsancık Korkma, Romantika, Şu Çılgın Türkler, Diriliş-Çanakkale, Cumhuriyet
BİLGE KARASU
1. 1930’da istanbul’da doğdu. 13 Temmuz 1995’te yaşamını yitirdi.
2. Öyküleriyle Türk öykücülüğüne yeni bir soluk getirdi.
3. Bireyin iç dünyasını ve korku, tutku, ölüm, baskı, inanç çatışması gibi konuları kendine özgü simgesel bir dille yansıttı.
4. Eserlerinde “ben”i öne çıkarır.
ÖYKÜ: Troya’da Ölüm Vardı, Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı, Göçmüş Kediler Bahçesi, Kısmet Büfesi, Kılavuz
ROMAN: Gece, Narla İncire Gazel
SAMİM KOCAGÖZ
1. 13 Şubat 1916’da Aydın’ın Söke ilçesinde doğdu.
2. İlk romanı İkinci Dünya 1938’de yayınladı.
3. Servet-i Fünûn, Uyanış, Ses, Hep, Bu Topraktan, Vatan, Fikirler, Yenilikler, Yeditepe gibi dergilerle Demokrat İzmir gazetesinde yayınlanan öyküleriyle ünlendi.
4. 1950’de eni İstanbul gazetesi ve New York Herald Tribune gazetesinin ortaklaşa düzenlediği Dünya Hikâye Yarışması’nda “Sam Amca” öyküsüyle birincilik kazandı.
5. Güçlü gözlemlerine dayanarak köy ve kasaba insanlarının sorunlarını, günlük yaşamlarını ve duygularını yalın bir dil ve gerçekçi tutumla yansıttı.
ROMAN: İkinci Dünya, Bir Şehrin İki Kapısı, Yılan Hikâyesi, Onbinlerin Dönüşü, Kalpaklılar, Doludizgin, Bir Karış Toprak, Bir Çift Öküz, İzmir‘in İçinde, tartışma, Eski Toprak
ÖYKÜ: Telli Kavak, Sığınak, Cihan Şoförü, Ahmet’in Kuzuları, Yolun Üstündeki Kaya, Yağmurdaki Kız, Alandaki Delikanlı
YUSUF ATILGAN
ROMAN: Aylak Adam, Anayurt Oteli, Canistan
ÖYKÜ: Bodur Minareden, Eylemci
ÇOCUK KİTABI: Ekmek Elden Süt Memeden
ABBAS SAYAR
1. 21 Mart 1923 tarihinde Yozgat’ta doğdu.
2. 1970’te Yılkı Atı romanıyla, ismini edebiyat dünyasına duyurdu.
3. Abbas Sayar’ın romanları ve hikâyeleri, Orta Anadolu insanının hayatını anlatır.
4. Yazarın sekizi roman, altısı şiir kitabı olmak üzere on dört eseri var.
ÖYKÜ: Yılkı Atı, Çelo, Can Şenliği, Dik Bayır, Yorganımı Sıkı Sar
ŞİİR: Tarlabaşı, Salkım Saçak, Anılarda Yumak Yumak, Boşluğa Takılan Ses
www.edebiyatogretmeni.net
- << Önceki
- Sonraki
