CUMHURİYET DÖNEMİ ÖĞRETİCİ METİNLER
NURULLAH ATAÇ (1898-1957)
1. yazı hayatına şiir, makale ve tiyatro eleştirileriyle başladı.
2. Deneme ve eleştiri türlerinde başarılı eserler verdi.
3. Cumhuriyet sonrası edebiyatımızda yıl gösterici bir görev üstlenmiştir.
4. Türkçeyi özleştirmedeki yılmayan çabasıyla nesir anlatımında devrik cümlenin, konuşma dilinin gerekliliğini savunması ve uygulamasıdır.
5. Genç sanatçıları edebiyatımıza kazandırmıştır.
DENEME: Karalama Defteri, Günlerin Getirdiği, Sözden Söze, Ararken, Diyelim, Söz Arasında, Okuruma Mektuplar, Söyleyişler, Günce.
SUUT KEMAL YETKİN (1903-1980)
1. edebiyatımızda deneme ve eleştiri türleriyle tanınmıştır.
2. Sanat, estetik, resim, felsefe konularında eser verdi, Birçok dergide bu konularda yazılar yazdı.
3. Sanat ve edebiyat konuları üzerinde özel görüşleriyle düşüncelerini, kesin yargılara, kurallara bağlanmaksızın duygulu bir biçimde belirtir.
4. Açık ve özlü bir anlatımı vardır.
ÇEVİRİ: Dünya Edebiyatının Üç Tipi: Hamlet-Don Kişot-Faust (J. Calvet) Seçme Yazılar (Andre Gide)
DENEME: Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat Üzerine, Günlerin Götürdüğü, Şiir Üzerine Düşünceler, Düş’ün Payı, Yokuşa Doğru, Denemeler
FALİH RIFKI ATAY (1894-1971)
1. Fıkra, makale, anı, gezi ve sohbet türlerinde özlü yazılarıyla tanındı.
2. Birinci Dünya Savaşı’na katıldı ve yazılarıyla Kurtuluş Savaşı’nı destekledi.
3. Başlangıç’tan beri Türkiye’nin Batılılaşmasına, Atatürk devrimlerinin yayılıp korunmasına çalışmıştır.
4. Türkçeyi en mükemmel şekliyle kullanmış, sadece bir dille yazmıştır.
5. canlı, sağlam, kısa cümle yapısına dayalı bir anlatımı vardır.
6. Cumhuriyetten sonra oluşan Türk seyahat edebiyatının oluşmasında öneli bir rolü vardır.
7. Gezi edebiyatımızın en büyük yazarlarındandır.
8. Gazetecidir, birçok gazetede çalışmıştır.
Not: Politikayla ilgili makale, anılarını topladığı Niçin Kurtulmamak, Batış Yılları gibi eserlerin yanında “roman” adlı bir denemesi vardır.
GEZİ: Deniz Aşırı, Yeni Rusya, Bizim Akdeniz, Taymis Kıyıları, Tuna Kıyıları, Hind, Yolcu Defteri
ANI: Zeytindağı, Çankaya, Atatürk’ün Hatıraları, Babamız Atatürk, Ateş ve Güneş
FIKRA: Eski Saat, Akşam
CEMİL MERİÇ
1. 12 Aralık 1916 Hatay Reyhanlı’da doğdu.
2. Cemil Meriç’in ilk yazısı Hatay’da Yeni Gün Gazetesi’nde çıktı (1928) Sonra Yirminci Asır, Yeni İnsan, Türk Edebiyatı, Yeni Devir, Pınar, Doğuş ve Edebiyat dergilerinde yazılar yazdı. Hisar dergisinde “Fildişi Kuleden” başlığıyla sürekli denemeler yazdı.
3. Dil meseleleri üzerinde önemle durdu. Dilin bir milletin özü olduğunu savundu.
İNCELEME: Hind Edebiyatı, Saint Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, Bu Ülke; Umrândan Uygarlığa, Bir Dünyanın Eşiğinde, Işık Doğudan Gelir, Kültürden İrfana
DENEME. Mağaradakiler, Bu Ülke
GÜNLÜK: Jurnal
DİĞER KİTAPLARI: Kırk Ambar, Bir Facianın Hikâyesi
SALÂH BİRSEL
1. 1919’da Balıkesir’in Bandırma ilçesinde doğdu.
2. Garip ve İkinci Yeni akımlarını kendine göre yorumlayarak uzaktan izledi.
3. Şiirlerinde halk şiirine yaklaşan bir söyleyiş yöntemine ulaştı.
4. Yalın üslûbu, hoşgörülü konu seçimleri ve ince alaylı yaklaşımıyla, kendine özgü farklı bir yerde bulundu.
5. Asıl ününü 1970’lerde peş peşe yayınlanan “denemelerle” kazandı.
ŞİİR: Dünya İşleri, Hacivat’ın Karısı, Ases
DENEME, ELEŞTİRİ, GÜNLÜK: Şiirin İlkeleri, Günlük, Şiir ve Cinayet
ROMAN: Dört Köşeli İnsan
SELİM İLERİ
1. 30 Nisan 1949’da İstanbul’da doğdu.
2. ilk yazısı 1967’de Yeni ufuklar dergisinde yayınlandı. Papirüs, Yeni Edebiyat, Yeni Dergi, Türk Dili, Türkiye defteri, Milliyet Sanat, Gösteri gibi dergilerde yayınlanan yazılarıyla ünlendi.
3. İç Konuşma tekniğini kullandığı romanlarında toplumsal kargaşa içinde bunalıma düşen aydınların arayışlarını ve çıkmazlarını ele aldı. Roman ve öykülerinin yanı sıra senaryolar, denemler ve edebiyatla ilgili incelemeler de yazdı.
ÖYKÜ: Cumartesi Yalnızlığı, Pastırma Yazı, Dostların Son Günü, Bir Denizin Eteklerinde, Eski Defterlerde Solmuş Çiçekler, Son Yaz Akşamı
ROMAN: Destan Gönüller, Her Gece Bodrum, Ölüm İlişkileri, Cehennem Kraliçesi, Bir Akşam Alacası Yaşarken ve ölürken, Ölünceye Kadar Seninim, Yalancı Şafak, Saz Caz Düğün Varyete, Hayal ve Istırap
DENEME-İNCELEME: Çağdaşlık Sorunu
ANI: Annem için, Hatırlıyorum, Seni Çok Özledim
ŞİİR: Ay Işığı
