MÜNAZARA HAKKINDA BİLGİ
Bir konunun olumlu ve olumsuz yönlerinin iki grup arasında karşılıklı olarak tartışılmasına münazara denir. Münazaraya tartışı veya aytışma gibi isimler de verilmektedir. Münazara bir anlamda konuşma yarışmasıdır. Münazarada önemli olan doğruyu ortaya çıkarmak değil, tezini en iyi şekilde savunmaktır.
Münazara özellikle okullarda öğrenciler arasında uygulanan bir sözlü kompozisyon türüdür. Münazara yolu ile öğrencilerin araştırma, konuşma ve eleştiri becerilerinin geliştirilmesine çalışılır.
Münazaranın Hazırlanması:
Münazara üçer veya dörder kişilik iki grup arasında yapılır. Önce münazara gruplarında yer alacak öğrenciler belirlenir. Gruplardan birine konunun olumlu yönü, birine de olumsuz yönü savunulması için verilir...
Gruplar, münazara konuları üzerinde araştırma ve inceleme yaparlar. Grup üyeleri konunun çeşitli yönlerini aralarında bölüşürler. Bu iş bölümünden sonra her biri, konularında yetkili kişilerle görüşürler, kitap, gazete ve dergileri okurlar, kendi bilgi, görgü ve düşüncelerini belirtirler. Bu çalışma sonucunda bir araya gelerek, elde ettikleri savunma malzemesini gözden geçirirler. Gereksiz olanları atarlar. Kalan malzemeyi bir sıraya koyarlar.
Münazara belirtilen günde yapılır. Münazara başlamadan önce, öğretmenlerden veya öğrencilerden üç veya beş kişilik bir jüri seçilir. Münazara, bu jürinin önünde yapılır. Konuşmaya önce hangi grubun başlayacağı, konuşmaların süresi, konuşmaların hangi yönlerden, nasıl değerlendirileceği, jüri tarafından belirlenir. Bu kuralların uygulanması ile ilgili denetimi jüri yapar.
Grup temsilcileri, karşılıklı olarak söz alıp tezlerini savunurlar. Konuşmalar konuşmacı sayısına göre, genellikle 5-7 dakika ile sınırlandırılır. Konuşmalar sırasında karşı taraf dikkatle dinlenmeli ve notlar alınmalıdır. Bir sonraki konuşmacı, kendinden önce konuşanların tezlerini çürütmeye çalışmalıdır. Konuşmaların tamamlanmasından sonra, grup başkanları, 10 dakika ile sınırlandırılan birer konuşma daha yaparak, karşıt grubun konuşmalarına cevap verirler. Münazara başlarken ilk sözü hangi grup almışsa, grup başkanlarının konuşmalarına geçilince, ilk sözü öteki grup başkanı alır. Böylece gruplar arasında konuşma eşitliği sağlanmış olur. Konuşmacılar birbirlerine, jüriye ve dinleyicilere saygılı olmalıdırlar.
Jüri, konuşmaları şu yönlerden değerlendirir:
a. Ses tonu ve vurgulamalar: Ses tonu ve vurgulamalara dikkat edilir. Mümkün olduğu kadar kâğıda bakmadan konuşmak lazımdır. Konuşmayı monoton bir tempoda sürdürmek dinleyicileri sıkar. Konunun gelişimine göre, ses tonunda değişmeler yapmak gerekir. Gereksiz yere bağıran, ses tonunu yükselten kişiler, jüriyi olumsuz etkiler.
b. Tezin savunulması: Konunun hazırlanmasına, inandırıcı bir biçimde ortaya konulmasına, savunulan orijinal düşünce ve görüşlere ve belirtilen örnek ve kanıtlara dikkat edilir. Bu bölümde, tezimizle ilgili ortaya konulan görüş ve kanıtlar kadar, karşı tarafın görüş ve kanıtlarının çürütülmesi de değerlendirilir
c. Konuşma becerisi: Kullanılan kelimelere, kelimelerin doğru veya yanlış kullanımına, cümle kuruluşuna, cümleler arasındaki bağlantıya dikkat edilir. Münazaralarda açık, sade bir anlatım kullanılmalıdır. Seviyeli ve ciddi olmaya dikkat edilmelidir. Argo ve müstehcen sözler kullanılmamalıdır. Düşünceleri kesin ve inandırıcı bir dille ortaya koymaya büyük özen gösterilmelidir.
d. Jest ve mimikler: Münazaralarda davranışların da önemli rolü vardır. Konuşmacı, konuya uygun biçimde el, kol ve yüz hareketleri yapabilir. Fakat gereksiz hareketler yapmak olumsuz etki yaratır.
Jüri, konuşmaları bu yönlerden genelde 100 puan üzerinden değerlendirir. Örneğin; tezin savunulması 40 puan, ses tonu ve vurgulamalar, konuşma becerisi ile jest ve mimikler 20'şer puan üzerinden değerlendirilir. Münazara sonunda grup temsilcilerinin konuşmalarını önce ayrı ayrı, sonra toplu olarak değerlendirir ve hangi grubun münazarayı kazandığını bildirir. Ayrıca en başarılı konuşmacıyı da seçebilir.
Münazaralarda esas; doğru olan tezi seçmek değil, tezini en iyi savunan, en güzel konuşan ekibi belirlemektir. Münazarayı kazanan ekibin tezinin doğru olduğu düşüncesi, yanlıştır. Yoğurdun renginin kara olduğunu savunan bir ekip, güzel ve inandırıcı konuşması ile münazarayı kazanabilir.
2.Münazara
Belirlenen bir konuda birbirine tezat gibi görünen yönleriyle esas alınan bir tez ile bir antitezi çeşitli açılardan değerlendirmeye münazara denir.
Üç veya beş kişilik iki grubun aynı konuda birbirlerine karşı yürüttükleri zıt fikirler münazaranın temelini teşkil eder.
Münazara bir jüri huzurunda ve dinleyiciler önünde yapılan bir çeşit tartışmaya benzer. Gruplar eşit zaman ve sayıda konuşma ile birbirlerinin tezlerini bir antitezle çürütmeye çalışırlar.
Münazarada öğrencilerin ders kitapları dışında kaynaklara ulaşması, onları, ele alınan konu doğrultusunda değişik yorumlarla kullanabilmeleri gerekmektedir.
Münazarada ekipler oluşturulduktan sonra iki taraf birer temsilci seçer. Temsilciler bir araya gelerek münazara konusunu, tarihini, nerede yapılacağını, jüri üyelerinin kimler olacağını kararlaştırırlar. Ayrıca, konuşma sürelerini belirlerler.
Münazara süresi bir saat ilâ bir saat 15 dakikayı aşmayacak şekilde belirlenir. Buna göre üçer kişilik iki ekibin her elemanı için ortalama 10’ar dakikalık konuşma süresi ayrılır. Sınıf münazaralarında ise süre, bir ders saatini geçmeyecek şekilde belirlenir.
Her ekip kendi arasında bir başkan seçer. Ekip başkanı, münazara konusu ile ilgili kaynakları tespit eder, diğer elemanların görevlerini tespit eder.
Münazarada ilk konuşmaya olumlu fikri savunan taraf başlar. Sonra olumsuz fikri tutan taraf savunmasını yapar.
Ret konuşmalarında olumsuz fikri savunanlar önce, olumlu fikri savunanlar sonra konuşur. Konuşma sırasını (Üçer kişilik ekipler için) şu şekilde belirtebiliriz:
Esas konuşmalar:
1. Birinci olumlu
2. Birinci olumsuz
3. İkinci olumlu
4. İkinci olumsuz
Ret konuşmaları:
1. Olumsuz
2. Olumlu
Münazarada jüri; 3-5 üyelerden oluşur. Jüri münazaradan önce kendi arasında toplanarak bir başkan seçer ve puanlamada nasıl yol izleneceğini kararlaştırır.
Jüri başkanı, münazaranın sağlıklı yürütülmesini sağlar. Gerekirse, konuşmacılara münazara kurallarını hatırlatıcı uyanlarda bulunabilir.
Jüri tarafından münazaracılara puan verilirken şu hususlara dikkat edilir:
- Konuşmacılar iyi hazırlanmış mı?
- Ellerindeki birikimlerle konuyu rahatça ortaya koyup, izah edebiliyorlar mı?
- Mantık yürütürken çelişkili ifadeler sarf ediyorlar mı?
- Zor sorular karşısında pratik cevaplarla karşı tezi çürütebiliyorlar mı?
- Kendi fikirlerini savunabiliyorlar mı?
- İkna kabiliyetleri gelişmiş mi?
- Cümle kuruluşları sağlam mı?
Telâffuzları iyi mi? Jest ve mimikleri ile konuşmalarını destekleyebiliyorlar mı?
Karşılıklı fikir alış verişi sırasında asıl davanın rakip tezi çürütüp tartışmanın galibi olmak olduğunu zannedenler, münazaradan yeterince faydalanamazlar. Münazarada temel mesele yenmek, yenilmek değil, yeni bilgiler ışığında bir fikri müdafaa edebilmek ve o konuda doğruya ulaşmaktır.
Münazara Konuları:
- Medeniyet kılıçla mı kurulur, kalemle mi?
- İnsanlar doğuştan gelen yetenekleriyle mi, yoksa sosyal hayattaki birikimleriyle mi başarıya ulaşırlar?
- Uygarlık mutluluk mu getirir, mutsuzluk mu?
- Mutlu ve başarılı olmak için çok çalışmak mı gerekir, yoksa çok şanslı olmak mı?
- Yaşamak için mi para kazanırız, yoksa para kazanmak için mi yaşarız?
- Çocukların eğitiminde anne mi, yoksa baba mı etkilidir?
- Öğrencilerin başarısını okul mu sağlar, aile mi?
- Bir ülkeyi halk mı yönetir, yoksa idareciler mi?
- Bilim ve teknoloji savaşta mı yoksa barışta mı daha fazla gelişme sağlar.
İLGİLİ İÇERİK