TARTIŞMACI ANLATIM-2
Tartışmacı anlatım, bir yargıyı, bir düşünceyi ya da öneriyi çürütme, değiştirme amacıyla yazılan yazılarda kullanılan anlatım biçimidir. Tartışmacı anlatım biçiminde, öncelikle üzerinde durulan düşünce, yargı ya da öneri ortaya konur. Sonra da düşüncenin neden doğru olduğu ya da olmadığı tartışılır. Tartışmacı anlatım doğruluğu herkesçe kabul edilen konularda değil de farklı anlayışların bulunduğu konularda olur: “Turizmin gelişmesinde doğal güzellikler mi önemlidir, tesisler mi önemlidir? Kitaplar, kişiyi hayata hazırlar mı, hazırlamaz mı? Ekonomik gelişmede tasarruf tedbirleri işe yarar mı, yaramaz mı?” gibi.
Sanatçılar arasında yıllardır "Sanatçı halkın seviyesine inmeli mi, inmemeli mi?" kavgası yaşanmaktadır. Resim olsun müzik olsun şiir olsun öykü ya da roman olsun kimi sanatçılar, okurların yazdıklarını anlayabilmek için çaba göstermesini ister. Ancak bu her zaman mümkün değildir. Bunun için yetişmiş, eğitimli, sanatsal yönden donanımlı bir okur ve izleyici kitlesine gerek vardır. Bunun olmadığı yerde sanatçı önce halkı yetiştirmeli, onları sanatı anlayabilecek seviyeye getirmelidir. Bu açıdan öncelikle sanatçılar, eserlerinde halkın seviyesini dikkate almalıdır. Halk sanatsal olgunluğa kavuştuktan sonra daha düzeyli, daha komplike ürünler verilebilir. Tanzimat Döneminde Ahmet Mithat, Namık Kemal; daha sonra Hüseyin Rahmi Gürpınar; Millî Edebiyat Döneminde Mehmet Emin Yurdakul toplum için sanat anlayışını benimsemiş, ortaya koydukları eserlerle halkın seviyesine inerek onları yetiştirmeye çalışmışlardır.
Bu metinde tez ve antitez olmak üzere iki düşünce vardır: “Sanatçı, halkın seviyesine inmeli” ve “Sanatçı, halkın seviyesine inmemeli.” düşünceleri. Yazar, bu iki düşünceden öncelikle birincisine inandığı için bu düşünce üzerine yoğunlaşmış, okuru bu düşünceye inandırmaya yönelik bir anlatıma başvurmuştur. Bu doğrultuda halkın düzeyine inerek eser veren Ahmet Mithat, Namık Kemal, Mehmet Emin Yurdakul gibi sanatçıları örnek göstermiştir.
Tartışmacı anlatımda yazarın amacı, ele alınan konuda okurun düşüncesini değiştirmek, onu kendisi gibi düşündürmeye çalışmaktır. Bu nedenle tartışmacı anlatımda en az iki görüş vardır. Bu görüşlerden birisi yazarın savunduğu, üzerinde yazı yazdığı, okuru ikna etmeye çalıştığı görüştür. Diğeri ise bu görüşe karşı olan, okurun ya da bir başkasının savunduğu görüştür. Yazar, kendi görüşünü inandırıcı hâle getirmek, karşı görüşü çürütmek için belgelerden, bilgilerden, tanıklıklardan, karşılaştırmalardan yararlanır. Yazının sonunda da kendi görüşünü her yönüyle ortaya koyar.
Tartışmacı anlatımda iki görüş olduğundan yazar, genellikle konuşma havası içinde “bence, bana göre, bana öyle geliyor ki” gibi ifadelerle kendi düşüncelerini ortaya koyar. Yazar düşüncelerini benimsetmeyi amaçladığı için karmaşık ve kapalı anlatımdan kaçınır, düşüncelerini yalın bir anlatımla verir.
Okullarda iyi bir eğitimde öğretmenin niteliği mi, derslik sayısı mı önemlidir? Derslik sayısı da önemli olmakla birlikte öğretmenin niteliği daha önemlidir. Çünkü dersin verilmesi ve öğrencinin yetiştirilmesinde öğretmen her zaman birinci sırada yer almaktadır. İyi bir öğretmen kalabalık sınıflarda da öğrencilere hedeflenen bilgi ve görgüleri verebilir. Onları eğitimin hedeflediği e noktaya taşıyabilir. Ama derslik sayısının çok, yetişmiş öğretmenin az olduğu bir ortamda istenen eğitim düzeyine ulaşmak çok zordur. Geleceğin nesillerinin ancak her yönüyle yetkin öğretmenlerle şekilleneceği unutulmamalıdır. Bu açıdan öncelikle alanında uzman, kendini öğrencilerine adamış, her türlü fedakârlığı yapabilecek öğretmenler yetiştirilmelidir.
Bu parçada önce iki görüş verilmiş, yazar bu iki görüşten kendi inandığı düşüncenin tarafını tutarak yazısını sürdürmüştür. Yazar, iyi bir eğitimde yetişmiş bir öğretmenin daha etkili olduğu düşüncesini benimsemiş ve bu düşüncenin doğruluğunu ortaya koyan bir anlatım sergilemiştir. Çünkü yazara göre, iyi bir öğretmen olmadan derslik sayısının fazla olması bir anlam ifade etmemektedir.
Tartışmacı anlatım “eleştiri, fıkra, deneme, makale, röportaj” gibi yazı türlerinde kullanılır.
Bu anlatım biçimini açıklamadan ayıran yön, okuyucunun ya da dinleyicinin yerleşmiş kanılarını, düşünce ve davranışlarını değiştirmeye yönelmesi, iki karşıt düşüncenin ele alınması ve bu düşüncelerden birinin savunulmasıdır.
ZAMBAK
İLGİLİ İÇERİK
- << Önceki
- Sonraki