Ortaya atılan herhangi bir konu, düşünce, görüş veya yargının okuyucu veya dinleyiciye kanıtlama (ispatlama) yolu ile anlatılması için uygulanan bir anlatım türüdür. Genellikle makale, eleştiri, röportaj gibi yazılı; konferans, açık oturum, münazara gibi sözlü anlatımlarda kullanılır.
Bu tür anlatımda, önce ortaya atılmış ve kanıtlanması gereken bir konu bulunmalıdır. Bu konu bütün yönleriyle tanıtılır ve sonra konunun kanıtlanmasına geçilir. Bu safhada elde bulunan her türlü belge, başkalarının konu ile ilgili görüşleri, eğer yapıldıysa deney ve gözlem sonuçları birer kanıt olarak ortaya sürülür. Kısaca kanıtlayıcı anlatım inandırma, aydınlatma, bir başkasına kendi görüşünü kabul ettirmenin bir toplamıdır.
Konuşan ve yazan kişi, konuyu, sınırlandırarak ve bakış açısını belirleyerek ortaya koyar. Kanıtlayıcı metinlerde kavramların tanımlanması ve açıklanması önemlidir. Okuyucuyu veya dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve yazıda üzerinde durulmak istenen konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime öbeği veya cümleler aralıklarla tekrar edilir. Konuşmacı ve yazar, üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur; konuyu aydınlatmak maksadıyla farklı kişilerin düşüncelerine müracaat eder.
Kanıtlayıcı anlatım ile ilgili terim ve kavramlar: (Motifler)
a- İkna
b- Kabul
c- İnandırma
d- Benimsetme
Kanıtlayıcı anlatım nerelerde kullanılır?
Bu anlatım türü daha çok bilimselliğin ön planda olduğu makale türü yazılarda, siyasi ya da ideolojik yazılarda, fikir yazılarında, tartışmalarda kullanılır.
Metin Türleri:
a- Makale
b- Deneme
c- Eleştiri
d- Fıkra
e- Söylev
Not: tartışmalarda çoğunlukla kanıtlayıcı anlatım kullanılır.
a- Münazara
b- Forum
c- Panel
d- Açık Oturum
NOT
Kanıtlayıcı anlatımda inandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amacı varken tartışmacı anlatımda farklı bakış açılarını ver¬me, bu düşüncelerden yararlanma yoluyla okuyucuyu düşündürme amacı vardır.
Özellikleri:
• İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaç edinilir.
• Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir.
• Okuyucu ve dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek ve üzerinde durulan konudan uzaklaşmamak için bazı kelime, kelime grupları ve cümleler tekrar edilir.
• Konuşmacı ve yazar üzerinde durduğu konuyu aydınlatmak ve düşüncelerini kabul ettirmek için örneklere başvurur.
• Konuşmacı ve yazar konuyu aydınlatmak maksadıyla farklı kişilerin düşüncelerine müracaat eder.
• Kelimeler ve kelime grupları gerçek anlamında kullanılır.
• Dil daha çok göndergesel işlevde kullanılır.
• "Tanımlama, açıklayıcı betimleme, sınıflandırma örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma " gibi düşünceyi geliştirme yollarından faydalanılır.
• Kanıtlayıcı anlatımda hitap edilen toplumun kültür düzeyi ve beklentileri önemlidir
- Önceki
- Sonraki >>