EDİP CANSEVER HAYATI ve ESERLERİ
Edip Cansever (1928-1986), ikinci Yeni'nin kuyumcu şairidir. Bu kuyumculuğunu şiir sanatındaki dil hassasiyeti bakımından da sürdürür. Birinci dönem şiirlerinde, folklor unsurları ağırlıklı bir yer tutar. Toplumsal aksaklıkların eleştirisini yaptığı ilk şiirlerinde, Garipçilerin "Yaprak" evresindeki toplumcu çizgilerinin etkisindedir.
Yerçekimli Karanfil adlı özgün yapıtıyla İkinci Yeni çizgisine kayan şair, Umutsuzlar Parkı, Petrol ve Nerde Antigone adlı yapıtlarıyla bu yönelişini sığlaştırır. Divan şiirinden etkiler taşıyan şiirlerini resim sanatıyla uzlaştırarak anlatım olanağını zenginleştirir. Daha çok yaşamı önceleyen şiir anlayışı yoğun dil mimarisiyle genel dilden kotarılmış ve/ya kendisine mal edilmiş bir özgünlüğü yaşar. "Şiirin dar ve çizilmiş sınırlarını zorlayıp ilk okuyuşta şiirle bağdaştırılmayacağını sandığımız konuları geniş açılı bir yazılış biçimiyle dile getirir." (Yatkın 2000: 7) Yaşama tedirginliğinin getirdiği bilinçaltı birikimlerini şiir diliyle başarılı bir biçimde ifade eder. Uzun soluklu bir şiir serüvenine sahip olan Edip Cansever, bu tür şiirlerinde güzel sanatların diğer şubelerinden faydalanır. Ancak bütün sanatların merkezine şiiri koymadan yapamaz. Döneminde her türlü siyasal yönelimlerden uzak durarak bu tutkusunu şiirin esenliğine dönüştürmüştür. Şiirde her türlü yeniliğe açık olan Cansever, eklektik bir zevke sahiptir.
'Yalnızlık" onun şiirlerinin en önemli izleğidir. Şiirlerinde yaşadığı dünyanın geçiciliğini gören tedirgin bir ruhun ürperişleri vardır.
Şiirlerinde çağına yabancılaşan insanın kökten sıkıntılarını, bunalımını ve gelecekten duyduğu endişeyi anlatan Edip Cansever, Batı edebiyatından -"Nerde Antigone", "Meduza", "Phoneix" adlı şiirlerinde de görüldüğü gibi-Yunan mitolojisinden sıkça imge ödünçlemesi yapar.
Şiirlerini, İkindi Üstü (1947), Dirlik Düzenlik (1954,), Yerçekimli Karanfil (1957), Umutsuzlar Parkı (1958), Petrol (1959), Nerde Antigone (1961), Tragedyalar (1964), Çağrılmayan Yakup (1966), Kirli Ağustos (1970), Oyun Oynayanlar (1971) Sonrası Kalır (1974), Ben Ruhi Bey Nasılım (1976), Sevda ile Sevgi (1977), Şairin Seyir Defteri (1980), Eylülün Sesiyle (i98o-i98ı)( seçilmiş şiirleridir), Bezik Oynayan Kadınlar (1983), İlkyaz Şikâyetleri (1984), Oteller Kenti (1985) kitaplarında toplamıştır.
EDİP CANSEVER -2
Şair, 8 Ağustos 1928 İstanbul'da Beyazıt'ta doğdu. Çocukluk yıllan Saraçhanebaşı'nda geçti; 56. İlkokul, Kumkapı Ortaokulu öğrenimlerinden sonra (1942); İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirdi (1943-1946); bir süre Yüksek Ticaret Okulu'na devam etti. 1946'da evlendi 1948'de bir kızı 1953te bir oğlu oldu. Kapalıçarşı'da, bir ortağı ile açtıkları, bir antikacı dükkânı işletmekte (1950), Edip Cansever; bilimsel toplumculuğa varan dünya görüşünün potasına ustalıkla pirlerini dökmesini bilen ironili bir şair, ünlemlerden, soru işaretlerinden, noktalı virgüllerden noktalamalardan kaçan, alışılmamış, söylenmemişi arayan imajist bir şiir yapısı var. İlerileri ararken, gerilerden gelen değerleri bir bir yoklayıp yaşayan, İstanbul Türkçesi'nin olanaklarını dizelerine içtenlikle sindirebilen usta bir şiir işçisi. İlk "İstanbul" dergisiyle (1944) okuyucu karşısına çıkan Cansever; sırası ile "Yücel" "Fikirler" "Edebiyat Dünyası", "Kaynak", "Nokta", "Yenilik", "Yeditepe", "Dost", "Yeni Dergi", "Türk Dili" dergilerinde şiir ve yazılarıyla devamlı olarak görünür. Şiir kitapları, İkindi Üstü (1947), Dirlik-Düzenlik (1954), Yerçekimli Karanfil (1957), Yeditepe (1958), Şiir Armağanı'nı kazandı); Umutsuzlar Parkı (1958); Petrol (1959); Nerde Antigone (1961); Tragedyalar (1964); Çağrılmayan Yakup (1966), Kirli Ağustos (1970); Ben Ruhi Bey Nasılım? (1976); Şairin Seyir Defteri (1980); Yeniden (1981).
(S. Kemal Karaalioğlu, Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü, İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul 1983)
EDİP CANSEVER -3
8 Ağustos 1928'de İstanbul'da doğdu. İstanbul Erkek Lisesi'ni bitirdi. Kapalıçarşı'da turistik eşya ve halı ticareti yapmaya başladı. 1976'dan sonra yalnızca şiirle uğraştı. Bodrum'da tatildeyken beyin kanaması geçirdi, tedavi için getirildiği İstanbul’da 28 Mayıs 1986'da yaşamını yitirdi.
İlk şiiri 1944'te İstanbul dergisinde yayınlandı. Yücel, Fikirler, Edebiyat Dünyası, Kaynak dergilerinde çıkan ilk gençlik şiirlerini "İkindi Üstü" kitabında topladı. Bu şiirlerde varlıklı, her şeye yaşama sevinciyle bakan bir gencin avarelikleri, duyguları ön plandaydı. 1951'de "Nokta" dergisini çıkardı. Bu dergi genç şairlerle ve yazarlarla tanışmasını sağladı. İlk kitabından 7 yıl sonra yayınladığı "Dirlik Düzenlik" bu dönemin ürünüdür. Bu kitaptaki şiirlerde düşünceyi dil içinde eritmeye yönelen, özlü bir söyleyiş ve çarpıcı biçim arayan, toplumsal eleştiri için mizah aracını kullanan bir tutum görüldü. 1957'de yayınlanan "Yerçekimli Karanfil" ile kendisine özgü bir şiir evreni kurdu. İkinci Yeni akımının özgün örneklerini verdi. Yenilik, Pazar Postası, Yeni Dergi gibi dönemin sanat yayınlarında şiirsel canlılığı besleyen şairlerden biri oldu. Şirinde zamanla sevinç yerini bunalıma, toplumsal dengesizlikleri eleştirme kaygısı yerini yıkıcı bir umutsuzluğa bıraktı. "Dize işlevini yitirdi" gerekçesiyle yeni arayışlara yöneldi. Şiirde tiyatrodan esinlenen diyaloglar kullandı. "Nerde Antigone", "Tragedyalar", "Çağrılmayan Yakup" bu dönemin ürünleri. Yine de İkinci Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savunmadı. Kapalı, anlaşılması güç, yine de anlamdan ayrılmayan bir şiire yöneldi. Çok farklı imgeler kullanırken bile düşünce öğesini gözardı etmedi. Yapıtlarına tutarlı bir bütünlük kazandırdı. Şiirinde düzyazı olanaklarını kullanmaktan da çekinmedi. Yalnız şiirleriyle değil tepkileri ve yaşama biçimiyle de kendisinden söz ettirdi. Sürekli yazan, yayınlayan bir şair olarak ilgileri hep üstünde tuttu.
• Dirlik Düzenlik (1954)
• İkindi Üstü (1947)
• Yerçekimli Karanfil (1957)
• Umutsuzlar Parkı (1958)
. Petrol (1959)
• Nerde Antigone (1961)
• Tragedyalar (1964)
• Çağrılmayan Yakup (1966)
• Kirli Ağustos (1970)
• Sonrası Kalır (1974)
• .Ben Ruhi Bey Nasılım (1976)
• Sevda ile Sevgi (1977)
• Şairin Seyir Defteri (1980)
• Yeniden (1981)
• Bezik Oynayan Kadınlar (1982)
• İlkyaz Şikâyetçileri (1984)
• Oteller Kenti (1985)
BELİRSİZLİKLER
Bahçeme gelip bahçemi büyütüyor
Uzanıyor gölgesine ağaçlarımın
Görüyorum onu geceyle gündüzün ötesinde
Kuşkum yok Pan değil bu.
Bateri çalıyor havuzun dibindeki kadın
Belirsiz bir güne yaslanmış
Mağaralarından geçiyor balık sürüleri
Yetmiyor mu ki
Düşlerine ödünç veriyor kendini üstelik.
Bir tabak buzlu çileği şiire yerleştiriyorum bense
Gizli kalmasın diye belirsizlik.
Edip Cansever