SEMBOLİZM
- 19.yüzyılın ikinci yansında Parnasizm ’e tepki olarak ortaya çıkmış bir akımdır.
- Parnasyenler insan duygularına, izlenimlere önem vermiyorlardı. Onlar için önemli olan gerçekti, düşüncelerdi.
- Sembolistler bu anlayışa karşı çıkmış, duygusallığa, insanın iç dünyasına yönelmişlerdir.
- Onlara göre somut varlıklar, dış dünya ile insanın duyuları arasında köprü kurmaya yarayan birer simgedir. Çünkü dış gerçek ancak insanın algılayış biçimiyle var olur. Yani insan onu nasıl algılıyorsa öyle değerlendirilir. Sembolistler, semboller aracılığıyla dış çevrenin insan üzerindeki etkilerini ve izlenimlerini anlatmışlardır.
- Şiiri sessiz bir şarkı olarak tanımlamışlar ve müziği şiirin amacı durumuna getirmişlerdir. Onlara göre şiir düşüncelere değil duygulara seslenmelidir; çünkü şiir bir şey anlatmak için yazılmaz.
- Şiirde anlam kapalı olmalıdır ve herkes kendince yorum getirebilmelidir.
- Sözcüğün anlam değerinden çok müzikal değeri önemlidir. Anlam kapanıklığı ve farklı çağrışımlar yaratabilme amacı, bol bol mecaz ve istiarelerin kullanılmasına yol açmış, dolayısıyla dil de ağırlaşmıştır.
- Gerçeklerden kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri hayal yardımıyla güzelleştirme, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık, Sembolizm’in en belirgin özelliklerindendir.
- Durgun sular, ay ışığı, alacakaranlık, tan ağartısı, perdede gezinen gölgeler ve ölüm başlıca temalarıdır.
- Lirizm, bu anlayışın en önemli öğesi durumundadır.
- Parnasyenlerin genellikle “sone” nazım biçimini kullanmalarına karşın, Sembolistler daha çok serbest nazım biçimlerine yönelmişlerdir.
- Başlıca temsilcileri; Baudelaire, Rimbaud, Mallarme, Verlaine, Puşkin’dir.
- Türk Edebiyatında bu akımın etkisinde kalan ilk sanatçımız Servet-i Fünun şairi Cenap Şahab ettin ’dir.
- En büyük Sembolistimiz Fecr-i Âti şairimiz Ahmet Haşim’dir. Ayrıca Ahmet Muhip Dıranas’ta, Ahmet Hamdi Tanpınar’da, Cahit Sıtkı Tarancı’da ve Yahya Kemal’de bu akımın etkileri görülür.
DENİZ MELTEMİ
Bütün hazlarımı tattım, kitapları okudum,
Ah, kandırmadı; kaçmak, kurtulmak istiyorum.
Bir başka köpükle gök arasındaki kuşlar
Orada şimdi kim bilir ne kadar sarhoşlar!
Deniz çekiyor, deniz, kim tutabilir beni;
Gözlerdeki aksi yanan o eski bahçeler mi?
Geceler! Mahzun ışığı mı yoksa lambamın,
Beyaz kâğıda vurur, korkar dokunamazsın;
Ne o, ne de çocuğuna meme veren taze;
Gideceğim, ey gemi, bilinmedik ellere.
Demir al, sallayarak direklerini.
Sızlar Yürek ümitle, ama sonra her şeyi anlar.
Belki de fırtınaları çağıran direkler,
Şu anda, rüzgârla gelecek ölümü bekler,
O zaman ne yelken, ne ümit.... ama sen yine
Kalbim, gemicilerin şarkılarını dinle
Stephane MALLARME (Stefan MALARME)
Çev: Orhan Veli KANIK
Çeviri Şiirler
İLGİLİ İÇERİK