Kullanıcı Oyu: 0 / 5

Yıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

AHMET KUTSİ TECER KİMDİR?

Ahmet Kutsi Tecer dikkatli bir araştırıcıydı. Başta Karacaoğlan gelmek üzere eski halk şairlerimiz hakkında önemli incelemeler yayınlamıştı. İslâm Ansiklopedisi'ne yaz­dığı makaleler halk edebiyatımız üzerindeki araştırmalarının belli başlı aşamalarındandır. Titizlikle taradığı eski kaynaklardan ilginç belgeler bulmuş ve tanıtmıştır. Verimli bir bibliyografyayı dolduran çalışmaları Nasreddin Hoca gibi halk sanatına ait tarihsel portrelerden ortaoyununa, köylü temsillerine, halk danslarına kadar uzanmıştır. Mer­hum hocamız bu sonuncu konu üzerinde uzun uzadıya durmuş, Halk Oyunları Yaşat­ma ve Yayma Tesisi'nin en çalışkan elemanlarından biri olmuştur. Sivas'ta çok genç bir öğretmenken düzenlediği Âşıklar Şenliği, Veysel gibi büyük bir sanatçının aydınlarca tanınmasına imkân hazırlamış ve halk şiirimizin yeni bir gözle değerlendirilmesini sağ­lamıştır. Folklor onun kendi sanatım da besleyen bir kaynak olmuştu.

Tecer'in Köşebaşı piyesi çok sevilmiş bir eser olarak tiyatro edebiyatımızda önemli bir yer tutar. Koçyiğit Köroğlu geleneğe dayanan ilginç bir çalışmadır. Bir Pazar Gü­nü'yle Satılık Ev'in de bizim insanımıza ait gözlemleri ustalıkla ortaya koyduğu belirtil­melidir. Fakat A.K.Tecer'in asıl yaratıcı sanat alanı şiirdir.

Ahmet Kutsi Tecer'in şiirleri anlatım, kelime hattâ duyuş bakımından hemen daima folklora bağlıdır. Şairaneye, teatrale, aşın duyarlığa dökülmediği zaman bu şiirlerde saf bir he­yecan göze çarpar. Bazı başarılı parçalara sembolistlerden gelen bir anlayış eşlik eder. Ünlü "Nerdesin" şiiri bu yoldaki örneklerdendir. Tecer, edebiyatımızın sayıları pek az olan ince estet şairlerindendir. Bugün yazık ki, en güvenilir antolojilerde dahi hepsinin bir arada bulunmasına imkân olmayan "Nerdesin, Besbelli, Halay Çeken Kızlar, Çıngı­rak, Rüzgâr, Anneler. Orda Bir Köy Var Uzakta" gibi şiirler onun yeni şiirimizde A.H.Tanpınar ve Ahmet Muhip Dranas'la birlikte seçkin bir yer almasını sağlamıştır.

Ahmet Kutsi'nin şiirinde en çok dikkati çeken yönlerden biri muhakkak ki memleket görüntüleridir. Bazen bunların kişiler haline döküldüğü görülür. Sözgelimi "Unutmam Sizi, Bağlamacıyla" adlı şiirleri, bir noktada derinleşerek değil, unsurları çoğaltılarak genişletilmiş tasvir şiirlerindendir. Fakat bu zaaftan kendisim kurtardığı parçalar ço­ğunluktadır. Onun en çok tekrarladığı tabiat ve mevsimler de ruh durumlarını anlatan semboller halinde yer alır. "Tükenmez Gündüz, Tabiat Odam, Toprak Cenneti, De­niz" gibi parçalarda bir sanatçımızı bir tabiat mistiği gibi görürüz. Bazen şiirin sadece tabiat unsurlarına dayandırıldığı olur. Ortaya konan insanî öz ya hafif kalır ya da çok tekrarlanan alışılmış bir tema etrafında döner. Bazı şiirleri kolay çağrışmalarla hazırla­nan birer kadro şiiri halindedir. Şair konunun hatırlanabileceği malzemeyi eksiksiz ola­rak sıralama merakına düşer. Bunlar organik bir yapıya yerleşmez, fihrist haline dökülür.

Kutsi Hoca'nın şiirinde halk sanatlarına, folklora sürekli bir ilgi vardır. "Bağlamacı­ya" şiirinde halk müziğinden gelen ses unsuru, "Halay"da Halk oyunları, "Cezve ve Fincan"da el sanatlarına ait görüntüler kullanılmıştır. Aşın duyarlılıktan gelen ince bir hüzün ve kötümserlik havası şiirlerinin pek çoğuna hâkimdir. Son devir şiirleri daha da karamsardır. Bunlarda ağır bir yükün muhasebesini yapar gibi bir tavır vardır. Eski ba­harların özlemi, eskiden tadılmış güzelliklerin anısı bu şiirlere sürekli bir kaygı havası verir.

Kunur ERTOP

EDEBİ YÖNÜ VE ŞAİRLİĞİ

Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in başlattığı, Yeni Lisan ve Milli Edebiyat akımı, Beş Hececiler'den sonra, heceye yeni ses ve söyleyiş imkânları getiren Tecer, Cumhuriyet I. Dönem şairlerindendir. İlk şirlerinde ferdi konular ve aşk konuus işlemiş sonraki dönemlerinde folklorik özeüllikleri öne çıkan konularda halk şiiri özelliklerine uygun şiirler yazmıştır. Önceleri, Faruk Nafiz Çamlıbel'in yolundan yürümüş, Necip Fazıl Kısa kürek, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ahmet Mühip Dıranas kuşağında ve tarzında yazan bir şair olmuştur.

İlk şiirleri liirk konularda. Aşk, doğa, ölüm, özlem gibi  temalar içindedir. Sonraki şiirlerinde memleket sevgisi ağır basan foklar ve köycülük ruhunu dile getiren şiirlere yönelmiştir.   Millî Edebiyat akımınının Cumhuriyet Dönemindeki devamını aksettiren fikir ve edebi anlyışı içinde hareket ederek nesirlerinde de aynı konulara ağırlık veren bir yazar olmuştur.  

1933 - 1938 yılları arası Tecer, ilk şiirlerinde daha çok romantik âşıkları, ölüm, yalnızlık, hüzün gibi bireysel temaları işlerken daha sonraları, halk kültürünün zengin kaynaklarına yönelir. Hece ölçüsünde yeni olanaklar arayan şair, şiirlerini aşık edebiyatı tarzında değil, çağdaş şair bakış açısında yazmıştır. Şiirleri; anlatım, kelime, hatta duyuş bakımından folklora bağlıdır. Şiirlerinde saf bir heyecan, sade bir dil modern bir hece anlayışı tatlı bir lirizm göze çarpar.

İlk şiirleri 1921 yılında Dergah'ta;1921-25 yıllarında ise Milli Mecmua'da yayınlanmıştır.İlk eseri 1932 yılında bastırdığı Şiirler kitabıdır. Daha sonraki şiirleri Varlık, Oluş, Yücel, Ülkü, Türk Düşüncesi, Şadırvan, Türk Dili gibi dergilerde çıkar. 2002 yılında Kültür Bakanlığı tarafından Tecer'in Bütün Şiirleri yayınlanmıştır.

Sonradan başladığı oyun yazarlığında da aynı düşünceyi ve temaları işlemiştir. İlk ve en önemli oyunu Köşe başı adlı eserinden itibaren bilinçsizce Batıya özenenleri eleştirirken folklorik zenginliğimizi serilemeye çalışan halk tiyatrolarımızı çağdaş tiyatro ile bütünleştirmeye gayret eden bir çaba içinde olmuştur. Orta oyunu tekniklerini kullanarak yazdığı, ve Batı'ya özenenleri eleştirdiği, eski bir İstanbul mahallesini, bütün havası, kişileri, töreleri ile tanıttığı Köşebaşı ve Köroğlu Destanı'ndan esinlenerek, maceraları ve insanlığı içtenliğiyle anlattığı, 1949'da yazdığı Koçyiğit Köroğlu adlı manzum piyesi, Türk Edebiyatı'nın önemli örneklerindendir. Köşebaşı, Koçyiğit Köroğlu, Yazılan Bozulmaz:1946'da Ankara Devlet Konservatuarı Tatbikat sahnesinde oynanmıştır.

Yunus Emre ve Karaca oğlanın hayatına ışık tutmuştur. Eski Türk dansları, oyun kolları, Köylü Temsilleri, orta oyunu üzerinde çok önemli araştırmalar yapmıştır. Ayrıca Köylü Temsillerini ciddi manada ilk inceleyen isim olmuştur.

Ahmet Kutsi Tecer'in toplam on bir tiyatro eseri vardır. Her ne kadar tiyatro eserleri, tiyatro tekniği açısında çok başarılı olmasa bile, eserlerinde ele aldığı konuların özgünlüğü ve bu özgünlüğü yansıtmadaki cesareti, tiyatro yazarlığı alanında yol açıcı olmuştur.

Karacaoğlan başta olmak üzere, halk şairlerimiz hakkında önemli incelemeler yayımlamıştır. İslam Ansiklopdisi'nde halk edebiyatımız üzerindeki araştırmaları kaynaköça olarak yer almıştır.

SON EKLENENLER

Üye Girişi