Refik Halit Karay (1888 -1965)
1888'de İstanbul'da doğan Refik Halit Karay, yine bu şehirde 1965'te vefat etti. Sanatçı, maliye başveznedarı Mehmet Halit Bey'in oğludur. Galatasaray Lisesini bitirdikten sonra bir yıl Hukuk Fakültesine devam etti. Fakat bir süre sonra hukuk öğrenimini ve çalıştığı kalemdeki görevini bırakarak gazetecilik hayatına atıldı. Servet-i Fünûn dergisine çeviriler yaptı, "Tercüman-ı Hakikat" gazetesinde çalıştı. 1909'da Fecr-i Âti topluluğuna katıldı. On beş sayılık bir ömür süren "Son Havadis" gazetesini kurdu, ardından "Sadayı Millet" gazetesine geçti. "Cem" ve "Kalem" adlı mizah dergilerinde "Kirpi" takma adıyla yazdığı yazılarla ünü daha da arttı. İttihat ve Terakki hükümetince Sinop'a sürgün edildi. Çorum, Ankara, Bilecik bölgelerindeki sürgün hayatın-dan sonra İstanbul'a döndü. Millî Mücadeleye karşı çıkmasından dolayı 1922'de yurt dışına sürgün edilen sanatçı, 1938'de affedilerek yurda döndü.
Türk edebiyatının en ünlü hikâye ve roman yazarlarından biri olan Refik Halit Karay; hikâye, roman, mensur şiir, makale, anı, sohbet, tiyatro türlerinde eserler vermiştir. Yeni Lisan hareketinin tutunmasında önemli katkıları olmuş; bunun yanında sanatçı konuşma dilini, yazdığı eserlerinde büyük bir ustalıkla kullanmıştır.
Sanatçı, hikâye ve romanlarında renkli gözlem tekniğiyle dikkati çeker. Olayları hiçbir teze bağlı kalmadan, sağlam bir teknik ve başarılı çevre betimlemeleri ile birlikte anlatmaya özen gösterir. Eserlerini derin çözümlemelere, tezli saplantılara girmeden belirgin bir realist tutumla yazar. Eserlerinde ne çok iyimser ne de çok karamsardır. İç gözlemde zayıf olan yazar, dış gözlemde bir ressam-yazar özelliği ile dikkati çeker. Olayları sürükleyicidir. Seçtiği tipler ilgi çekici olup bunları geniş bir coğrafya içinde renkli, çeşitli zekâ oyunlarıyla verir.
Eserleri
Roman: Çete, Sürgün, Anahtar, İstanbul'un içyüzü, Yezidin Kızı, Bu Bizim Hayatımız, Nilgün, Yeraltında Dünya Var, 2000 Yılının Sevgilisi, İki Cisimli Kadın, Kadınlar Tekkesi, Dişi Örümcek, Bugünün Saraylısı, Karlı Dağdaki Ateş, Dört Yapraklı Yonca, Sonuncu Kadeh, Yerini Seven Fidan, Ayın On Dördü, Yüzen Bahçe, Ekmek Elden Su Gölden.
Hikâye: Memleket Hikâyeleri, Gurbet Hikâyeleri.
Mizah: Kirpinin Dedikleri, Ago Paşa'nın Hatıratı, Sakın Aldanma İnanma Kanma, Guguklu Saat, Ay Peşinde, Tanıdıklarım.
Tiyatro: Kanije Müdafaası, Deli.
