Servet-i Fünûn döneminde şairler “parnasizm” ve “sembolizm” akımlarının etkisinde kalarak şiir yazmışlardır. Şimdi, Servet-i Fünûncuların etkisinde kaldığı bu akımları inceleyelim.
Parnasizm
“Parnasos”, Yunan mitolojisinde, esin perilerinin bulunduğuna inanılan bir dağın adıdır. Parnasizm, 1866’da “Çağdaş Parnas” adlı bir şiir dergisinde toplanan ve “parnasyen” denen topluluğun geliştirdiği bir şiir akımıdır. Fransa’da ortaya çıkmıştır. Kurucusu Gautier’dir. Bu akıma bağlı sanatçılar, romantizm akımının dışladığı Yunan-Latin kültürüne dönmüşlerdir. Bu akım, edebiyattaki realizm (gerçekçilik) akımının şiire yansıması olarak kabul edilir. Hatta parnasizmin, bir anlamda realizmle natüralizmin şiirdeki sentezinden oluştuğu söylenebilir.
- Bu akıma bağlı sanatçılar, “Sanat, sanat içindir.” görüşünü benimsemişlerdir. Şiirde yararlılık değil, güzellik aramışlardır. Estetiği ön plana çıkarmışlardır. Biçim, söyleyiş güzelliğine ve dilin kusursuzluğuna önem vermişlerdir.
- Parnasizm, romantizme tepki olarak doğduğu için, bu akımda duygunun yerini düşünceler almış, parnasyenler şiirde ayrıntılı ve nesnel betimlemelere yer vermişler, duygusallığı reddetmişlerdir.
- Şiirlerini bireycilikten ve coşkusallıktan uzak kalarak, yetkinliğe, salt güzele ulaşacak biçimde kaleme almışlardır.
- Parnasyenler şiiri salt biçim olarak görmüşlerdir. Bu nedenle biçim güzelliğini her şeyin üstünde tutmuşlardır. Yine aynı nedenlerle ölçü ve uyağa çok önem vermişler, ritmi ön plana çıkarmışlardır. Sözcüklerin bir arada kullanılmasından doğacak müziği de şiir için gerekli görmüşlerdir.
- Parnasyenler, şiirlerinde dış dünyayı yansıtmışlardır. Şiiri, ışık, gölge, renk ve çizgilerle sağlamayı düşünmüşlerdir.
- Felsefeyle ilgili düşünceler, bilimsel ve teknik konular bu akımla şiire girmiştir.
- Tarihteki mutlu dönemlere duyulan özlem, yabancı ülkelerin manzara ve gelenekleri işlenen konular arasındadır.
- Parnasyenler Yunan mitolojisine büyük hayranlık duyarlar Dolayısıyla ele alınan bazı konular klasisizmle benzerlikler taşır.
- Parnasyenler şiirlerinde daha çok “sone” nazım biçimini kullanmışlardır.
- Türk edebiyatında ise parnasizmin etkileri en çok, Tevfik Fikret’te görülmektedir.
Bu akımın Batıdaki başlıca temsilcileri
Theophile Gautier
Theodore de Banville
François Coppee
Jose-Maria de Heredia
Leconte de Lisle
Sully Prodhomme
- Önceki
- Sonraki >>