20. Aşağıdaki açıklamalar hangi yazara ve esere aittir? Belirtiniz
a. Namık Kemal'le tanışmasının ardından edebiyat çevresine girmiş ve onun Fransa'ya gitmesi üzerine, 1867'de Tasvir-i Efkâr gazetesinin yönetimine geçmiştir. Sanatçı, üç oğlunun, özellikle de çok sevdiği Nejad'ın ölümünden duyduğu acıyı dile getirdiği şiirleriyle daha çok karamsar duygular işledi. Eski edebiyatı savunan Muallim Naci ve çevresiyle girdiği edebiyat tartışmalarıyla Edebiyat-ı Cedide akımının doğmasına zemin hazırladı. Başta Tevfik Fikret olmak üzere döneminin genç şair ve edebiyatçılarını çevresinde topladı. Tanzimat ve Batı düşüncesinin yeni kuşağa benimsetilmesinde önemli rol oynadı.
………R.M.EKREM…..
b. Tanzimat Dönemi'nin en önemli sanatçılarından olup dille ilgili çalışmalarıyla tanınmıştır. Sözlük, ansiklopedi ve yaptığı çeviri roman çalışmaları önemlidir. Kamus-ı Türki adlı sözlük, yazarın dilimize kazandırdığı en önemli eseridir. Ayrıca Kamus-ı Fransevi, Kamus-ı Arabi gibi sözlüklerle, ilk ansiklopedi sayılabilecek Kamusu'l-A'lam adlı altı ciltlik büyük yapıtı oluşturmuştur.
……………ŞEMSETTİN SAMİ…..
c. Realizmin edebiyatımızdaki ilk önemli temsilcilerinden biri olarak köye yönelik ilk romanımız olan Karabibik'in yazarıdır. Kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinilen bu roman; bazı eleştirmenlerce uzun hikâye olarak kabul edilir. Sanatçının diğer önemli eseri Zehra'dır. Zehra'da İstanbul'daki bir Türk ailesinin yaşamı anlatılır.
……………NABİZADE NAZIM..
d. Yaşamı boyunca Türkçe, Fransızca şiir, anı, öykü kitapları yayımladı. Tek romanı “Küçük Paşa” (1910) Türk yazınında önemli bir yer edindi. Konusu Orta Anadolu'da bir köyde geçen bu roman, Nabizade Nazım'ın Karabibik romanından sonra köyü ve köylüyü yazınımıza sokan ikinci romandır. Servet-i Fünûn etkisinde hikâyeler kaleme alan yazar, anılarını da kitaplaştırmıştır.
………EBUBEKİR HAZIM TEPEYRAN………….
e. İlk romanı olan ve kendisine büyük ün sağlayan "Sergüzeşt" Türk edebiyatında romantizmden gerçekçiliğe geçişin başarılı örneklerinden biri sayılır. Romanın başarısında sosyal yaşamdan aldığı izlenimleri, o yıllarda Batıda yaygınlaşmaya başlayan realist bir tavırla değerlendirmesinin payı büyüktür. Hikâye yazarlığı, romancılığından daha üstündür. Kısa hikâye türünün kurucusu sayılır. Onun kısa hikâyelerinde realist Fransız yazarlarının açık etkisi vardır.
…SAMİPAŞAZADE SEZAİ………….
f. Tanzimat Dönemi edebiyatındaki "toplum için sanat" düşüncesini gerçekleştiren kişidir. Yazdıkları ile toplum üzerinde çok etkili olmuş, halk için temel bilgileri veren bir ilk mektep hocası (hace-i evvel) olmuştur. Ona göre, edebiyat bilimin ortaya çıkardığı icatları, sonuçları halka yaymakta kullanılabilecek bir araçtır. Kendi kendisini yetiştiren bir sanatçıdır; yetişme çağında büyük zorluklar çekmiştir. Roman ve hikâye türlerindeki eserleri önemlidir. Makale, anı, tiyatro, gezi, tarih türlerindeki eserleri ve gazeteciliği ile tanınır. Çok sayıda eseri olan sanatçı “yazı makinesi” olarak tanınır.
……………………A.M.EFENDİ
g. Kavgacı ve ihtilalci olmaktan ziyade halk ve hizmet adamıdır. Tanzimat Döneminde, yenileşme hareketini en geniş anlamda gerçekleştiren sanatçıdır. Eserlerini halkın eğitimi, bilgilenmesi için yazmıştır. Bu amaçla roman, hikâye, oyun, coğrafya, tarih, felsefe, fizik, biyoloji gibi çok farklı türlerde eserler vermiştir. Özellikle romanlarında, olayların akışını keserek okuyucuya didaktik bilgiler vermiştir. Hiçbir sanat endişesi gütmeden yazmıştır. Halkı bilgilendirmeyi amaç edindiğinden dönemine göre sade bir dil kullanmıştır. Bu nedenle kitaplarında ve gazete yazılarında çok büyük okuyucu kitlesine ulaşmıştır. Çok sayıda ve türde eser vermesi (İki yüz kadar eser vermiştir.), eserlerinin sanat yanını olumsuz yönde etkilemiştir. Bu nedenle eserleri teknik bakımdan çok da yeterli değildir.
…………………………………………AHMET MİTHAT EFENDİ…………………………………………….
h. Namık Kemal’le tanışmasından sonra edebiyat çevresine girmiş ve onun Fransa’ya gitmesi üzerine, 1867’de Tasvir-i Efkâr gazetesinin yönetimine geçmiştir. Şiir, roman, hikâye, tiyatro ve eleştiri alanında otuza yakın eser vermiştir. “Sanat, sanat içindir.” anlayışına bağlı kalmış, Tanzimat ve Batı düşüncesinin yeni kuşağa benimsetilmesinde önemli rol oynamıştır. Öğretmen ve tenkitçi olarak ün kazanmıştır. Şiir ahlakla hizmet etmek zorunda değildir.” düşüncesinde olan sanatçı daha çok, “aşk” ve “doğa” temalarını işlemiştir. Doğaya dönük, insanı doğa içinde ele alan şiirler yazmıştır. Şiirde üç çocuğunun ölümü üzerine “ölüm” temasına da çok değinmiştir. Özellikle de çok sevdiği Nejad’ın ölümünden duyduğu acıyı dile getirdiği şiirleriyle daha çok, “karamsar" duyguları işlemiştir. Toplumsal konulardan uzak durmuştur. Şiirlerinde romantizmin etkisinde kalmıştır.
………………………………RECAİZADE MAHMUT EKREM………………………………………………………….
i. Sanatçı, Alphonse Daudet’ten esinlenerek yazdığı kısa öykülerle Batılı anlamda ilk gerçekçi ürünleri vermiştir. Alphonse Daudet’nin ’Jack” adlı romanı ile “Arlezyalı adlı hikâyesini Türkçeye çevirmiştir. Kamer gazetesinde yayınlanan söylev türündeki yazılarıyla adını duyurmuştur. Sonra, üç perdelik tiyatro oyunu olan “Şâr’i yayımlamıştır. İkdam ve Servet-i Fünun dergilerinde batı edebiyatı ve edebiyatın yenileşmesi üzerine yazılar yazmıştır.
………R.M.EKREM ??…..
j. İlk romanı olan ve kendisine büyük ün sağlayan “Sergüzeşt’ Türk edebiyatında romantizmden gerçekçiliğe geçişin başarılı örneklerinden biri sayılır. Romanın başarısında sosyal yaşamdan aldığı izlenimleri, o yıllarda Batıda yaygınlaşmaya başlayan realist bir tavırla değerlendirmesinin payı büyüktür.
……………………………SAMİPAŞAZADE SEZAİ………………………………………
k. Çok yönlü bir kişiliği olan sanatçı, yazı hayatına gazetecilikle başlamıştır. Mihran Efendi Nakkaşyan’la birlikte Sabah gazetesini çıkarmıştır. Bu gazete kısa zamanda büyük bir popülerlik kazanarak Türk basınında görülmemiş bir tiraja kavuşur. Kalitesi ve içeriğiyle diğer gazetelere örnek olur. Zamanının en büyük dil bilgini kabul edilen sanatçı, sözlük, ansiklopedi ve dil alanındaki çalışmalarıyla Türk kültürüne katkıda bulunmuştur. Türk harfleriyle yazılan ilk Türkçe roman kabul edilen “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ı yazmıştır. Batıdan yapılan ilk çevirilerde de onun imzası vardır. Fransızcadan çevirdiği “İhtiyar Onbaşı” adlı trajedisinin sahnede kazandığı başarı üzerine, Arnavut sorunlarını ele alan “Besa” adlı oyunu da Gedikpaşa Tiyatrosu’nda (Osmanlı Tiyatrosu) sahnelenmiştir. Daniel Defoe’dan “Robenson Kruzo” ve Victor Hugo’dan “Sefiller” romanlarını Türkçeye çevirmiştir.
………………………ŞEMŞETTİN SAMİ,…………
l. 1849'da İstanbul'da doğmuştur. Eğitim hayatına İstanbul'da başlamış, babasının ölümüyle Varna'ya taşınmışlar, eğitim hayatına orada devam etmiştir. Anadolu ve Rumeli'de çeşitli görevlerde bulunmuş, daha sonra İstanbul'a dönmüştür. İstanbul'da "Tercüman-ı Hakikat", "Vakit" ve "Saadet" gazetelerinde yazılar yayımlamıştır. Galatasaray Lisesi Hukuk Mektebi'nde edebiyat öğretmenliği yapmış, 1893'te İstanbul'da ölmüştür. Sanatçı, Varna'da Arapça ve Farsça öğrenmiş, aldığı derslerle divan edebiyatı geleneğini tam anlamıyla özümsemiştir. Bu nedenle de divan şiirini eleştiren yenilikçi yazarlara karşı "divan edebiyatı"nı savunmuş, Recâizâde Mahmut Ekrem'le "Kafiye göz için mi, kulak için mi" meselesinden başlayan "eski-yeni" tartışmasında eskilik taraftarı bir sanatçı olarak tanınmıştır.
…………………………………MUALLİM NACİ………………………………….
m. Tanzimatın ikinci kuşağında yetişen ve Batılı edebiyatı köklü bir şekilde tanımaya ve tanıtmaya çalışmış bir şair ve yazardır. Şiirlerinde romantizmin, romanında ise realizmin izleri görülür. Yenilikteki öncülüğü ile Servet-i Fünuncuların bir araya gelmesini sağlamıştır.
Yukarıda sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?
…………………………RECAİZADE MAHMUT EKREM………………………………………………
n. Yazdığı şiirlerle Tanzimat devri şiirine şekilsel yenilikler getiren şair, şiirlerinde daha çok bireysel konulara yer verir. Birtakım soyut kavramları dile getirir ve dili Arapça - Farsça kelime ve tamlamalarla yüklüdür. Şiirlerinin yanı sıra, daha çok okunması için yazdığı tiyatroları da vardır. Bunlardan bazıları, Duhter-i Hindu, Finten, Eşber'dir
…………………ABDÜLHAK HAMİT TARHAN……………………………
o. Tercüman-ı Hakikat ve Saadet gazetelerindeki yazılarıyla Divan şiirine yeniden hız vermiştir. Yeni anlayışın o günkü temsilcileri Recaizade ve Abdülhak Hamit'e karşı Demdeme adlı yapıtında eleştiri yazıları yazmıştır. Aldığı köklü medrese eğitimi ve kültürü etkisiyle Divan şiiri yazmakla birlikte kimi zaman Batı anlayışına uygun şiirler de yazmıştır. Bu iki çeşit şiirinde de sade denebilecek bir Türkçeyi aruza ustalıkla aktarmıştır.
………………………….MUALLİM NACİ……………..
______________________________________________________________________
Soru:21 Müşahadat romanı kime aittir? Bu romanın özelliklerini yazınız
1. Günlük yaşamın içinden seçtiği bir olaydan nasıl bir roman meydana geldiğini okuyucuya gösterir.
2. Müşahedat, masa başında yazılmış bir roman değildir. Roman, seçilen kahramanların hatıraları ve yazarın gördüklerinin bir araya getirilmesiyle, okuyucunun gözleri önünde yavaş yavaş meydana gelir.
3. Romanda yaşam öyküleri anlatılan kişiler (Siranuş, Agavni, Refet...) o dönemde yaşamış, günlük yaşamın içinden kişilerdir ve yazar bizzat bu kişilerle tanışmıştır.
4. Roman, tema ve kurgu olarak natüralist karakter göstermektedir.
5. Müşahedat, Ahmet Mithat'ın olayların akışını keserek bilgi vermemesi, kahramanların ve olayların gerçek olması ile yazarın diğer romanlarından ayrılır.
6. Ahmet Mithat Efendi, kendisini roman kahramanlarından birisi olarak eserine almasıyla ve romanın yazılma işine roman kahramanlarını da kalmasıyla roman tekniğinde önemli bir yenilik yapmıştır.
7. Ahmet Mithat Efendi'nin Müşahedât'la getirdiği asıl ve önemli yenilik, romanın yazılışını, romanın konusu haline getirmesidir.
________________________________________________________________________
Soru:22 Aşağıdaki eserlerin yazarlarını ve türlerini yazınız
Eser ismi Türü Yazarı
1 Karabibik Hikaye Nabizade Nazım
2 Takdir-i Elhan Eleştiri R.M.Ekrem
3 Çok Bilen Çok Yanılır Tiyatro R.M.Ekrem
4 Sahra Şiir A.H.Tarhan
5 Talim-i Edebiyat Edebiyat Ö.Ki R.M.Ekrem
6 Kamus-ı Türki Sözlük M.Naci
7 Letaif-i Rivayet Hikaye A.M.Efendi
8 Küçük Şeyler Hikaye Samipaşazade Sezai
9 Müşahadat Roman A.Mithat Efendi
10 Demdeme Şiir M.Naci
________________________________________________________________________
23. Realizm Ve Romantizm Arasındaki Farkları Yazınız
1.Romantizm realizmden daha önce ortaya çıkmış bir edebi akımdır.
2.Romantizmden ziyade realizmde sanat sanat içindir anlayışı hâkimdir.
3.Romantizmde yazar yazdığı eserde kendini gizleme gereği duymazken realizmde yazar yazdığı eserde kendini gizlemeyi tercih eder.
4.Romantizmde din duygusuna realizme göre daha çok ağırlık vermiştir.
5.Romantizmin doğuşunda mitolojiden sıkça faydalanılmışken realizmde gerçek hayattan olaylar daha ön plana çıkmıştır.
6.Realizmde kullanılan dil sade olmalıdır.
7.Romantizm duygulara dayalıyken realizm adından da anlaşılacağı üzere gerçeklere dayalıdır.
8.Romantik eserlerde iyi, güzel vb. kutup ifadeler ön plandadır.
9.Realizmde akıl ön plandayken romantizmde duygular ön plandadır.
10.Railizmin Türk edebiyatındaki temsilcileri: Recaizade Mahmut Ekrem (Araba Sevdası) Sami paşazade Sezai (Zehra) Nabizade Nazım (Karabibik) Halit Ziya Uşaklıgil (Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Kırık Hayatlar)
Romantizmin temsilcileri: Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi, Abdülhak Hamit Tarhan: şiir, tiyatro
________________________________________________________________________
23. Muallim Naci ile ilgili verilen bilgilerden hangilerinde yanlışlık vardır?
a. Yeni şiirin kuvvetli savunucularındandır.
b. Ömer’in Çocukluğu adlı anı kitabı vardır.
c. Ateşpare, Şerare, Füruzan adlı şiir kitapları vardır.
d. Fransız şairlerinden yaptığı çevirileri Tercüme-i Manzume adlı yapıtta bir araya getirmiştir.
________________________________________________________________________
24. Tanzimat tiyatrosuyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangileri yanlıştır?
a. Türk, Doğu ve İslam tarihinden alınan konular işlenmiştir.
b. Görücü usulü ile evlilik konusu, Afife Anjelik, Vatan yahut Silistre tiyatrolarında görülür.
c. Abdülhak Hamit Tarhan’ın tiyatrolarında bireysel ve tarihten alınan temalar ağır basmaktadır. d. Namık Kemal, tiyatro ile ilgili görüşlerini Vatan Yahut Silistre oyununun ön sözünde açıklamıştır. e. Şinasi’nin Şair Evlenmesi, tek perdelik bir tragedyadır.
________________________________________________________________________
25. “Ahmet Mithat Efendi roman ve hikayeleriyle büyük bir yazar değil halk için hikaye ve roman yazan büyük bir yazardır.” Sözünü yorumlayınız.
Ahmet Mithat Efendi’nin hikaye ve romanları, roman tekniği ve kurgusu bakımından kusurludur ve Batılı tarzdaki roman ve hikayelere uygun değildir. Fakat halkın eğitimi ve okuma alışkanlığı kazanması ve bir şeyler öğrenmesi için çokça eser yazan bir sanatçıdır.
______________________________________________________________________________________
26.Yanlış Batılılaşmayı işleyen romanlar hangileridir?
1. N. Kemal’in İntibah romanında ise batılılaşmayı yanlış yönde anlamamak gerektiği konusunda bir tez işlenmiştir.
2. Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı romanı yanlış batılılaşmanın ne olduğunu bariz bir şekilde ele alır.
3. Ahmet Mithat Efendi’nin Felatun Beyle Rakım Efendi romanı Falatun Beyle Batılılaşmayı yanlış anlayan bir tiptir.
4. Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt romanı hürriyet konusunu, insan hakları ve kölelik sorununu ele alır
________________________________________________________________________
27. Ahmet Mithat Efendi’nin Roman ve hikaylerinde meddahlık ve halk hikayeleri etkisini nasıl göstermiştir?
- Olay akışını kesip okuyucuya sorular sorup yine kendisinin cevap vermesi, okuru bilgilendirmesi halk edebiyatındaki meddahlıkla ilgilidir.
- İyilere ödül, kötülere ceza verilmesi halk edebiyatının masal ve hikâyelerinden alınmış uygulamadır.
________________________________________________________________________
28. Falatun Beyle Rakım Efendi ile Araba Sevdası romanlarında dilin kullanımı nasıldır? Niçin?
- Felatun Beyle Rakım Efendi romanının dili yazarının Tanzimat’ın I.dönem yazarı olması, toplum için sanat anlayışına sahip olması nedeniyle sadedir.
- Araba Sevdası romanı ise yazarının Tanzimat’ın ikinci döneminde yazılmış olması, yazarının “sanat için sanat” anlayışını benimsemesi nedeniyle ağırdır.
_________________________________________________________________________________