ARMUTLU HAYATI VE ŞİİRLERİ
Yüzyılın ortalarında doğduğu tahmin edilmektedir; ölüm tarihi ise 17. yüzyılın başlarındadır. Bazı araştırıcıların, onun, Armut adlı bir köy veya kasabada doğup büyüdüğü şeklindeki görüşlerini ihtiyatta karşılamak gerekir.
17. yüzyılın başlarında, I. Ahmed’in (1603-1617) devrin ünlü denizcisi Murad Reis’i (? - 1609) Cezayir Beylerbeyinin emrinden alıp Mora Sancak Beyliğine getirdiği sırada, Armutlu da yanında bulunuyordu. O, elimizdeki çok az sayıdaki şiirlerinden birinde, bu olayı şöyle anlatmaktadır;
Padişah uğruna niyyet eyledi
Çıkub Cazâyir'den gittiği vaktin
Armutlu’nun Kayserili Kapdan-ı derya Halil Paşa’nın Hristiyan korsan gemilerini cezalandırmak için 1609’da çıktığı sefere katılan Mora Sancak Beyi Murat Reis’le birlikte olduğuna, meşhur Kara Cehennem Seferine katıldığına dair kaynaklarda yer atan bilgileri de ihtiyatta karşılamak zorundayız. Bir şiirindeki,
Bu imiş korsan gemisi Mısır'ın yolunu kesen
mısraı, bu sefere katılmış olma ihtimalini kuvvetlendirmektedir.
Diğer Garb Ocaktan şairleri gibi şiirleri gazaları konu almaktadır. Bestelenip musikî mecmualarına kadar girebilen bir türküsünün varlığına dikkat edilirse, Armutlu’nun zamanında sevilen ve ilgi duyulan bir şair olduğunu söyleyebiliriz. Mevcut iki şiirinde sade bir dil, duru bir söyleyiş hâkimdir. Şiirlerinde görülen hece düzensizlikleri, kendisine ait olabileceği gibi zamanla meydana gelmiş değişiklikler olarak da kabul edilebilir.
Şairnâmelerde kendisi ile ilgili her hangi bir bilgiye rastlanılamamıştır.
Murad Reis geldi gülbank çektirdi
Dîn-İslâm sancağın diktüği vaktin
Padişah uğruna niyyet eyledi Çıkup
Cezâyir'den gitdüği vaktin
Gâziler cenk içün gördü yarağı
Dayanmaz muhannedin buna yüreği
Hep kâfirler koyuverdi küreği
Yezidler gelüp kıçdan çatduğı vaktin
Murad Reis eydür zahir bâtında
Yâ Rab hâcetim kabul eyle katında
Gök duman içinde kalduk tütünde
Kâfir baş topun atduğı vaktin
Yiğit yengil hep küreğe yapışdı,
Kıçdan top otuna odlar erişti
Muhammed'in şefaati yetişti
Gemi yandı deyüp gördüği vaktin
Armutlu eydür: Be sultanım hakla
Hemen yezidlerin fendi top ile
Alarga ettirdik tüfek ok ile
Beş pâre kadırga çatduğı vaktin