ERAY CANBERK (1940-...)
İstanbul'da doğdu. Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ile Yüksek Öğretmen Okulunun Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümlerinde gördüğü öğrenimini yarıda bıraktı. İlkokul öğretmenliği ve çevirmenlik yaptı, yayınevlerinde çalıştı.
Edebi Kişiliği
İlk şiiri 1963’te Yelken dergisinde yayımlandı. Sonraları Şiir Sanatı, Soyut, Yeni Gerçek, May, Yeni Edebiyat, Felsefe, Sanat Olayı, Milliyet Sanat, Broy, Yaşasın Edebiyat, Varlık'ta şiirlerinin yanı sıra yazıları ve çevirileri de yayımlandı.
Şiirde içedönük, bilge bir yol izledi. Çağrışımlara dayalı, bilinçaltını harekete geçirici dizelerle şiirini kurdu. Şiir antolojileri düzenledi.
Ernest Hemingway, Jack London, Robert Desnos, Gilbert Delahaye, Dick Matena, Morris ve Rene Goscinny’den çeviriler yaptı. Özellikle çocukların severek okuduğu Ayşegül dizis
ini, Red Kit, Asteriks ve Pıtırcık’ın Serüvenleri gibi öykü ve çizgi romanları uyarlayarak dilimize aktardı.Dünya şiirinden çevirileri de çeşitli kitaplarda yer aldı. Ataol Behramoğlu, Eray Canberk için, "Az yayınlayan, özenli, incelikli bir dil işçisi" değerlendirmesini yapıyor.
Eray Canberk'in Başlıca Eserleri:
- Şiirler (Mao Çe Tung, 1966),
- Çağdaş Vietnam Şiiri (1966),
- Kuytu Sular (şiirler 1969, yeni eklerle 1979),
- Yüreğin Burkulduğu Zaman (şiirler, 1983),
- Eskimiş Yalnızlığa (1962-1992 döneminin toplu şiirleri, 1992),
- Türk Yazınından Seçilmiş Yergi Şiirleri (antoloji, 1993),
- Aşk ve Sevda Şiirleri (antoloji, 1994),
- Ebrular (1996),
- Çağdaş Türk Edebiyatında 199 Şairden 199 Şiir (haz. Metin Celal’le 1998),
- Nobelli Şairler Antolojisi (2000),
- Dünya Aşk Şiirleri Antolojisi (2002).
ERAY CANBERK-TURGAY FİŞEKÇİ
Bu yıl 33. kez verilen Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü “Kent Kırgını” (Yapı Kredi Yayınları) adlı toplu şiirler kitabıyla Eray Canberk aldı. Sanırım kimsenin karşı çıkmayacağı bir ödül- yazar buluşması oldu.
Eray Canberk, 1960 kuşağının belki de en sessiz şairi. Sessizliği, şiire ve şaire böylesini yakıştırmasından olmalı. Yoksa şiirleri, çeviri şiirleri, emek verdiği nice kitapla durmadan konuşan, okurları türlü güzelliklerle buluşturan bir şair.
Eskiler, görgülü, terbiyeli, olgun kimselere “çelebi” derlerdi. Çağdaş şiirimizde çelebi tavırlı şairlerin başta gelenlerinden biri Behçet Necatigil’se, öteki de Eray Canberk’tir. Hayatları, şiirleri, tavırlarıyla birbiriyle çok uyuşan iki şairimizin adları bu ödülle bir kez daha buluştu.
Eray Canberk’in ilk kitabı “Kuytu Sular” 1969’da yayımlanmıştı. Daha ilk kitapla kişiliğini bulmuş bir şair olarak kabul görmüştü. Bu kitabın on yıl sonra yapılan yeni basımı için Yaşar Miraç şöyle yazmıştı: “Aradan on yıl geçmiş, Canberk’in şiirleri öylesine gösterişsiz, gürültü patırtısız, öylesine sevecenlik ve erinç taşıyan yüzüyle eskimeden, yadırgatmadan karşımızda.”
Bu sakin şiir çizgisini günümüze kadar taşıdı Eray Canberk. Bugün 1960-2010 arası elli yıllık şiir birikiminin bir arada sunulduğu “Kent Kırgını”, okurlara saf şiirden bir armağan. Ebrular’dan, eski yeni şairlerden, bestecilerden, ressamlardan söz eden bir sanat buluşması gibi bu şiirler. Bir yandan toplumun ve hayatın nabzı, öte yandan sanatın soluk alışverişi...
Rastlantı değildir bir kitabının adının “Ebrular” olması. Ebru sanatında boyaların ve biçimlerin sudan kâğıda geçişindeki mucize gibidir, şiirlere yansıtılan duygu ve hayat parçaları.
Ödül gerekçesinde ne güzel açıklanmış, “kendi köşesinde şiirinin kozasını ören” denilerek. Şiir başka türlü olabilir mi? En kitleselleşmiş şiirlerden en unutulmuşlara bütün şiirler, şairin sır vermez kozasında örülürler.
Eray Canberk’in, ülkemizin en saygın şiir ödüllerinden biriyle ödüllendirilmiş olması, şiir, şair, insan kavramları üstüne belki yeniden düşünmemizi sağlar. Şairler bütün insanlık tarihi boyunca en “fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür” insanlar olmuşlardır. Onlarla toplumun ve insanın bütün sorunları üstüne çekincesizce konuşulur, tartışılır. Şairler nesnel gerçeklik kadar vicdani gerçeği de görebilen, bu yönde düşünceler üreten, ürünler veren aydınlardır. Geçmiş şiirimiz bu tutumun seçkin örnekleriyle doludur.
Bu yüzden bir çağ, o çağın şairlerine bakılmadan tam anlaşılamaz. Eray Canberk, yalnızca iyi bir şair değil, iyi bir insan örneği olarak da günümüzün bulunmaz değerlerinden biridir.
*****
boğanak turnageçidi gündönümü
yele göre yön alır rüzgârgülü
sen yine bildiğince uç serçe
yele karşı uçman gerekse bile.
TURGAY FİŞEKÇİ
Cumhuriyet Gazetesi, 18 Nisan 2012
İLGİLİ İÇERİK
