(1938-1983)
Divan edebiyatı üzerindeki araştırmalarıyla tanınan bilim adamı.
1 Mayıs 1938’de Seydişehir’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Seydişehir ve Konya’da tamamladı. Askerliğini yaptıktan sonra üniversite öğrenimine başladı; İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü ile İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu’nu bitirdi (1964). İki yıl Muğla’da Turgutreis Lisesi’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. Ardından Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Eski Türk Edebiyatı asistanı oldu. Ali Nihad Tarlan’ın gözetiminde yürüttüğü Ahmed Paşa Divanı’nın Tahlili ve Sistematik İndeksi adlı teziyle doktor unvanını aldı (1969). 1970’te iki yıl süreyle Amerika Birleşik Devletleri’ne gönderildi. Tolasa’nın burada edindiği bilgileri değerlendirerek hazırladığı Sehî, Latîfî, Âşık Çelebi Tezkirelerinde Şair Tedkik ve Tenkidi adlı doçentlik tezi (1975), eski Türk edebiyatı alanında bilimsel yöntem uygulaması açısından örnek kabul edilir. 1977’de Ege Üniversitesi’nin Sosyal Bilimler Fakültesi’nde (Edebiyat Fakültesi) Selahattin Olcay ile birlikte Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nün kuruluşunu gerçekleştirdi. Profesörlüğe yükseltilmesinden (1982) bir yıl sonra Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi dekanlığına tayin edildi. Ancak bu görevde çok kısa bir süre çalışabildi ve 31 Ocak 1983’te vefat etti.
Harun Tolasa, eski Türk edebiyatı sahasında doktora tezinden başlayarak alışılmış konuların dışında çalışmalar gerçekleştiren, metot ve usul yeniliklerine açık bir ilim adamı olarak dikkat çeker. Ahmed Paşa’nın Şiir Dünyası adıyla yayımlanan doktora çalışması (Ankara 1973, 2001) divan tahliliyle ilgili pek çok akademik çalışmanın öncüsüdür. Sehî, Latîfî, Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. Yüzyılda Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi adıyla basılan doçentlik tezi ise (İzmir 1983) yine orijinal çalışmalardan biridir. İlkinde Bursalı Ahmed Paşa’nın hayal dünyasını tesbit için ayrıntılı bir araştırma gerçekleştirilmiş, ikincisinde XVI. yüzyılın üç tezkirecisi, eserlerinde yer alan şairlere yönelik değerlendirmeler açısından incelenmiştir. Daha sonra bu iki çalışmadan hareketle yeni araştırmalar ortaya konmuştur. Günümüz Türkçesindeki Karşılıklarıyla Şeyhülislâm Bahâyi Efendi Divanı’n-dan Seçmeler (İstanbul 1979) ve Temeşvarlı Osman Ağa: Bir Osmanlı Türk Sipahisinin Hayatı ve Esirlik Hatıraları (İstanbul 1986) Tolasa’nın yayımlanmış diğer eserleridir. Harun Tolasa’nın bunların dışında dergilerde neşredilmiş çok sayıda makalesi ve ansiklopedilere yazdığı maddeler bulunmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA:
Fikret Türkmen, “Prof. Dr. Harun Tolasa”, TDEAD (1983), s. 2-4; Mustafa İsen, “Kayıplar/Harun Tolasa”, Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı (Ankara 1984), s. 597; Sabahattin Çağın, “Tolasa, Harun”, TDEA, VIII, 367-368.
Mustafa İsen, İslam Ans. TDV, cilt:41, s.: 233