ÖMER ASIM AKSOY KİMDİR?
Dilci, şair, halkbilimi araştırmacısı, hukukçu (D. 1898 Gaziantep, Ö. 30 Ekim 1993 Ankara). İlk (1908) ve ortaokulu (1911) Gaziantep’te tamamladı. Gaziantep Ticaret Lisesini bitirdikten (1916) sonra Halep ve Gaziantep’te PTT memurluğu (1917-19) ve bitirdiği lisede vekil öğretmenlik yaptı. 1919 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi, ancak 1920 yılı ilkbaharında öğrenimini yarım bırakarak Antep savunmasına katıldı, 1921’de Antep’in düşmesi üzerine Maraş’a geçti ve on ay kadar orada kaldı. Antep’in kurtuluşundan sonra tekrar bu kente döndü. Daha sonra Gaziantep Lisesinde (1921-25) Türkçe edebiyat öğretmenliği, Darü’l Hilafeti’l Aliye Medresesinde matematik öğretmenliği, Maarifi Mahalliye-i İslamiye Cemiyeti Yönetim Kurulu üyeliği ile bu cemiyetin yönettiği Halk Mektebi’nin müdürlüğü, Muallimler Cemiyeti başkanlığı, Amerikan Koleji Türkçe öğretmenliği, Gazisancak ve Halk Dili gazeteleri başyazarlığı, Türk Ocağı Vilayet umumi katipliği görevlerinde bulundu.
1925’te İstanbul Hukuk Fakültesine girdi. 1928’de bu fakülteden mezun olduktan sonra Nizip Cumhuriyet savcılığı (1928-31) görevinde bulundu. 1931-35 yılları arasında Gaziantep’te hem avukatlık hem de Gaziantep Lisesi Türk dili ve edebiyatı öğretmenliği, 1931-36 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi il başkanlığı yaptı. 1932 yılında Halkevleri kurulunca, bu kuruluşun başkanlığına (1936) seçildi. 1935-50 yılları arasında dört dönem Gaziantep milletvekili seçildi. Milletvekili olarak Ankara’ya yerleşince Türk Dil Kurumunun çalışmalarıyla yakından ilgilendi. 1941 yılında kurumun Filoloji Kolu (Derleme ve Tarama Kolu) başkanlığına, 1963’te de genel yazmanlığına seçildi. 1976 yılına kadar bu görevleri birlikte yürüttü.
Aksoy yazı hayatına, Müslim ve Mehmet Akif adlı sınıf arkadaşlarının ölümleri üzerine yazdığı iki ağıtla başladı, bu ağıtlardan oluşan iki Damla Gözyaşı (1918) adlı şiir kitabı yayımlanan ilk eseridir. 1933’ten sonra çalışmalarını dil ve halkbilimi (folklor) alanında yoğunlaştırdı. 1950’den itibaren Türk Dili dergisinde yayımlanan dil yazılarıyla tanındı. Bu makalelerinde Türkçenin özleşmesini savundu. Türk Dil Kurumunda başkanı olduğu kol tarafından hazırlanan Derleme Sözlüğü ile Tarama Sözlüğü’ne önemli katkılarda bulundu. 1987 yılından ölümüne kadar Türk Dili dergisinde “öğrencemiz Türkçe” genel başlığı altında yazılar yazdı. 1991’de Gaziantep Üniversitesinden fahri doktorluk unvanı aldı. 1993 Edebiyatçılar Derneği Onur ödülü Altın Madalyasını, 1993 Kültür Bakanlığı Türk Kültürüne Üstün Hizmet ödülünü aldı. Aksoy’un dil, edebiyat üzerine yaptığı inceleme ve araştırmalardan oluşan çok sayıda değerli kitapları yanında özellikle gençlerin okuması gereken kitapları aşağıda gösterilmiştir.
Kaynak: Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, 2. Cilt, Hasan Latif SARIYÜCE, Nar yayınları, 2012
ÖMER ASIM AKSOY KİMDİR?-2
Yazar, dilci (1898 —»). Gaziantep'te doğdu. Ortaöğrenimini doğduğu şehirde, yükseköğrenimini -uzun süre öğretmenlikten sonra- İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamladı (1928). Bir süre savcılık yaptı, milletvekili seçildi. Avukatlığı ve öğretmenliğinin yanı sıra Türk Dili dergisinde yayımladığı yazılarla (1950-1971) tanındı. Dilimizin özleşme akımı içinde verimli kalemlerinden biri oldu.
BAŞLICA YAPITLARI: Tanıklarıyla Tarama Sözlüğü (C. Dilçin'le birlikte, 4 cilt, 1943-1957), Derleme sözlüğü (1952-1957), Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler (1965), Dil Üzerine Düşünceler, Düzeltmeler (1962-1964), Gelişen ve Özleşen Dilimiz (1968, 1970), özleştirme Durdurulamaz (1969), Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü (3 cilt, 1971-78), Dil Yanlışları (1980).
KAYNAKLAR: Şükran KURDAKUL (Şairler ve Yazarlar Sözlüğü).