MUSTAFA AKDAĞ KİMDİR?
Yazar, tarihçi (1913 - 1972). Boğazlıyan'da doğdu. Yükseköğrenimini Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde tamamladı. Bir süre Kars Lisesi'nde tarih öğretmenliği yaptı. Bitirdiği fakültede «ilmî yardımcılık» görevinde bulunurken doktorasını vererek «Edebiyat doktoru» ünvanını aldı (1945). Fakülteden ayrılmak zorunda bırakılan Akdağ (1947) bir süre tarih öğretmenliği yaptı. Bir yandan öğretmenlik görevini sürdürürken, bir yandan da doçentlik sınavlarına hazırlanıyordu. Celâli Fetreti, (1597 - 1603) adlı tezi ile doçent olarak Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Yakınçağ Kürsüsüne atandı (1951). Aynı kürsüde profesör olarak görevini sürdürürken «12 Mart» döneminde tutuklandı. Serbest bırakıldığı evrede kalp krizi sonucu öldü.
YAPITLARI: Türkiye'nin iktisadi ve içtimai Tarihi (Cilt I, 1243-1453, Cilt II, 1453-1559, bas. 1959, 1974), Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası (ilkin Celâli isyanları adıyla çıkan bu yapıt genişletilerek öğrencisi Dr. Musa Çadırcı tarafından basıma hazırlandı, 1975).
KAYNAKLAR: Şükran KURDAKUL (Şairler ve Yazarlar Sözlüğü).
MUSTAFA AKDAĞ KİMDİR?
(1913-1972) Türk tarihçi. Osmanlı toplumunun iktisadi ve toplumsal yapısına ilişkin araştırmalar yapan ilk bilim adamlarındandır. Yozgat, Boğazlıyan’da doğdu. Ankara’da öldü. 1940’ta Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümünü bitirdi. Kars Lisesi tarih öğretmenliğine atandı. 1944’te Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne ilmi yardımcı oldu. 1945’te “Celali İsyanları’nın Başlaması” adlı teziyle doktor oldu. 1947’de üniversiteden ayrılarak Gazi Eğitim Enstitüsü’ne geçti. Bir yıl sonra da Diyarbakır Öğretmen Okulu tarih öğretmenliğine atandı. 1951’de “Celali Fetreti 1597-1603″adlı teziyle Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yakınçağ Tarihi Kürsüsü’nde doçent oldu. 1958’de aynı kürsüde profesör olan Akdağ, 1972’de üniversiteden uzaklaştırılana değin bu çalışmasını sürdürdü.
Mustafa Akdağ, 1959’da Türkiye’nin iktisadî ve içtimaî Tarihi adlı çalışmasının I. cildini yayımladı. Bu kitapta, Anadolu Selçukluları’nın Moğollar karşısında bozguna uğradığı 1243 Kösedağ Savaşı’yla Osmanlılar’ın İstanbul’u aldığı 1453 arası dönemin iktisadi ve toplumsal yapısı inceleniyordu. 1963’te doktora ve doçentlik tezlerini birleştirerek Celali İsyanları adıyla yayımladı. Akdağ bu kitabında 15501605 arasında Anadolu’da baş gösteren ayaklanmaları, Osmanlı Devleti’nin yönetim düzenini, toplumsal ve iktisadi durumunu incelemiştir. 1971’de yayımladığı Türkiye’nin iktisadî ve içtimaî Tarihinin II. cildinde ise 1453’ten, Kanunî Sultan Süleyman’ın oğlu Bayezid’in 1559’daki başkaldırısına değin uzanan dönemi incelemiştir. Akdağ’ın Celali İsyanları’nı genişleterek oluşturduğu Türk Halkının Dirlik ve Düzen Kavgası, ölümünden sonra basılmıştır. Ayrıca Dil ve Tarih Coğrafya Dergisi ve Belleten’de Osmanlı toprak mülkiyetini, para sistemini, halkla yöneticiler arasındaki ilişkileri, halkla aydınların kopukluğunu, dirlik ve düzenin bozulma nedenlerini inceleyen makaleleri yayımlanmıştır.
YAPITLAR:
Celali İsyanları, 1963;
Büyük Celali Karışıklıklarının Başlaması, 1963;
Türkiye’nin iktisadî ve İçtimai Tarihi, cilt, 1959,1971;
Türk Halkının Dirlik ve Düzen Kavgası, (ö.s.),
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 3. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983