ALİ EKREM BOLAYIR (A, NADİR)
İşte mektep, işte asker, işte ashâb-ı hayât;
İşte millet, işte milyonlarca rûh-ı şûle-zâr...
Ali Ekrem Bolayır
HAYATI: 1867’de İstanbul’da doğdu. Namık Kemal’in oğludur. Bundan dolayı, soyadı kanununa kadar, imzasını çoğunlukla «Kemal-zade Ekrem» olarak atmıştır. Fatih Askerî Rüştiyesi’nde okurken özel dersler de gördü. Fransızca ve Farsça öğrendi. 1888’de, babasının ölümünden sonra, Mabeyn kâtipliğiyle, saraya alındı. Yirmi yıla yakın bir süre bu görevde kaldı. 1906 yılında Kudüs mutasarrıflığına atandı. Meşrutiyetten sonra On İki Adalar valisi oldu.
Bir ara İstanbul Erkek Lisesi’nde ve Darülfünun’da edebiyat okuttu. 1912 yılında yeniden Rodos valisi oldu ama Trablusgarb Savaşı üzerine bu görevinden ayrılıp tekrar Darülfünun hocalığına döndü. Yirmi beş yıla yakın bir zaman bu görevde kaldı. Dariilfünun’un üniversite olması üzerine Kuleli Askerî Lisesi edebiyat öğretmenliğine nakledildi. 1937 yılında İstanbul’da öldü.
EDEBÎ KİŞİLİĞİ ve ESERLERİ: Arkadaşı ve mabeynden meslekdaşı Ahmet Reşit Bey gibi, Ali Ekrem Bey de Servetifünun’daki eserlerini takma adla yayınlamıştı. Her ikisi de bunu, sarayda görevli bulunmalarının bir gereği saymışlardı. Ali Ekrem’in şiirlerinde kullandığı ad A. Nadir’di. Babasının heyecanından ve sanat gücünden hemen tamamen yoksun olan Ali Ekrem, şiirleriyle hiçbir zaman büyük bir ün ve etki yaratamadı. Servetifünun’un sıradan şairlerinden birisi olarak kaldı. Yalnız 1897 Türk-Yunan Savaşı’n-da, meşrutiyetin ilânı yıllarında ve Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale muharebeleri konularında yazdığı bazı manzumelerle dikkati çekebildi. İlhamı kıt ve dar olduğu kadar, dil ve anlatımda da Servetifünun’un en tutucu kalemlerinden biri olarak tanındı. Onun Türk edebiyatına hizmeti —eserlerinden fazla— Darülfünun’da okuttuğu dersleriyle olmuştur. Eski metinleri ve bu metinlerin inceliklerini çok iyi bilen bir hoca olarak değerli öğrenciler yetiştirdi. Ali Ekrem Bey’in hizmetlerinden biri de bizde çocuk şiirlerinin ilk örneklerini verenler arasında yer almış bulunmasıdır.
Eserlerinden başlıcaları:
Şiir kitapları: Rûh-ı Kemal (babası üzerine manzum ve mensur anılar, şiirler, hitabeler); Zılâl-ı İlham; Ordunun Defteri; Çocuk Şiirleri; Şiir Demeti. İncelemeler: Namık Kemal; Recaizade Ekrem.
Şemseddin Kutlu
