AHMET ŞUAYB HAYATI ve ESERLERİ

AHMET ŞUAYİP KİMDİR?

Medeniyet âleminin ilminin ve edebiyatının güzelliklerinden feyizler alarak daima aydınlığa ve gerçeğe doğru ilerlemekten daha güzel bir program olamaz.

Ahmet Şuayip

HAYATI: Ahmet Şuayip 1876’da İstanbul’da doğdu. Salih Efendi isminde mütevazı bir memurun oğludur. Doğumundan çok kısa bir süre sonra babası öldüğü için, annesi tarafından zor koşullar içinde büyütüldü. Zeki ve çalışkan bir gençti. Fatih Rüştiyesi’ni, Vefa İdadisi’ni bitirdikten sonra «Mekteb-i Hukuk»a girdi. Burayı da birincilikle bitirdi.

Öğretmenlik, ilköğretim müdürlüğü yaptı. Açılan sınavı kazanarak «Mekteb-i Hukuk»a muallim muavini (doçent) oldu. Burada çok genç yaştan itibaren «İdare Hukuku» dersleri okuttu. Bir ara İstanbul Millî Eğitim Müdürü olarak çalıştı. Bütün resmi memurlukları sırasında Hukuk’taki derslerini sürekli ve düzenli bir biçimde yürütmekteydi.

Son görevi Divan-ı Muhasebat Müddeiumumiliği olan Ahmet Şuayip Bey, 1910 yılında, çok genç ve en verimli olduğu bir çağda, İstanbul’da öldü.

EDEBÎ KİŞİLİĞİ ve ESERLERİ: Servetifünun topluluğunun fikir ve inceleme yönündeki çalışmalarının temsilcisi olarak ün yapan Ahmet Şuayip Bey, bu topluluk içinde edebiyatın bilimsel verilerini yürütmekle görevliydi. Batının ünlü yazarlarını, özellikle realizmin ve natüralizmin başta gelen Fransız üstatlarını Türk kamuoyuna düzenli ve yeterli bir şekilde ilk tanıtan o olmuştur. Bu bakımdan kendisini, bu tür çalışmaların ülkemizdeki öncüsü ve ilk örnekçisi olarak kabul etmek gerekir. Ciddi bir etüd, araştırma, inceleme sonucu olan yazılarının en büyük kusuru dil ve anlatım bakımından biraz aşırı «âlimâne» ve çetrefil görüntüde bulunmasıdır. Fikir ve edebiyat tarihimizle meşgul olan araştırmacılarımızdan çoğu, onun erken ölümünü —haklı olarak— Türk fikir ve sanat hayatı için büyük bir kayıp sayarlar.

Ahmet Şuayip Bey’in basılı eserleri şunlardır: Hayat ve Kitaplar (Avrupa fikir ve edebiyat dünyasının bazı ünlü kişilerinin hayatları ve eserleri üzerine incelemeler); Esmâr-ı Matbuat (çeşitli makale ve araştırmalardan meydana gelmiş kitap); Ulûm-ı İktisadiye ve İçtimaiye Mecmuası (ekonomi ve sosyoloji dergisi); Hukuk-ı İdare (ders kitabı).