“YAMAN OLUR KASTAMONU UŞAĞI”
...Sepetçioğlu sepetinde testere
Ela gözlüm ben gidiyorum asilere
Gelir gelmez ben seni kaçırcem
Komutanım verir ise tezkere
Kalk gidelim kışla önü aşağı
Salıvermiş ince belden kuşağı
Yaman olur Kastamonu uşağı
Sepetçioğlu Osman efem geliyor...
Kastamonu insanı tarih boyunca ayağını bastığı toprağı mukaddes bilip istilacı ve sömürücü düzenlere karşı kafa tutmuş, düşman karşısında sıradağlar gibi durmuştur. Kastamonu ve İnebolu’nun yiğit evlatları büyük fedakârlık ve kahramanlıkla, bazen kağnılarla bazen de sırtlarında taşıdıkları silah ve cephaneleri Anadolu’ya ulaştırarak savaşın kazanılmasında çok önemli bir rol oynamışlardır.
İnebolu-Küre-Seydiler-Kastamonu-Kadı Dağı ve Ilgaz Yolu güzergâhı Kurtuluş Savaşı’nın istiklal güzergâhı olmuştur bir anlamda. Küre ilçesinde silah ve cephane nakli için konaklama ve komuta merkezleri yapılmış, aynı inanç ve kararlılık içerisindeki Küreliler mücadele döneminde “Küre Müdafaayı Hukuk Cemiyeti”ni kurmuşlardır.
Kastamonu, Milli Mücadele Dönemi’nde düşmandan en salim bölge olduğu gibi, Ankara ve çevrelerini besleyen bir köprü ve aynı zamanda can damarı durumundaydı. Çünkü Kastamonu ve Tosya gibi bölgeler hiç işgale uğramamış yerlerdi. Savaşla birlikte eli silah tutanlar silahlarına davranırken, geri kalan halk ise kadın, kız, genç, ihtiyar, çoluk çocuk, sakat denilmeksizin cepheye silah ve mühimmat taşımışlardır.
Kurtuluş Savaşı’ndaki güçleri birleştirip örgütleme bilinci gösteren Devrekâni de boş durmamış Müftüoğlu Mehmet Bey önderliğinde Devrekâni Müdaafa-i Hukuk Cemiyeti’ni kurmuştur.
Kastamonu, İstiklal Harbi’nde basın yayın faaliyetlerinin de en aktif olduğu yerler arasındadır.
O döneme ait en etkili gazete Hüsnü Açıksöz’ün arkadaşı Hamdi Çelen’le birlikte Vali İbrahim Bey’in katkılarıyla çıkan ‘Açıksöz” gazetesidir. “İstiklal Savaşında Kastamonu” kitabının yazarı da olan Hüsnü Açıksöz Kastamonu’nun stratejik konumunu şöyle ifade ediyor:
“Şehrimiz sanki bir santral gibi idi. İstanbul’dan gelenler İnebolu’ya çıkınca, Ankara’ya telgraf çekilir, oradan izin istenirdi”
Açıksöz’ün söylediği gibi pek çok ünlü isim Kastamonu üzerinden Ankara’ya geçmiştir. Bunların arasında Mehmet Akif de vardır. Akif camilerde halkı savaşmaya çağıran vaazlar vermiş, İstiklal Marşı’nın sözleri de ilk kez 21 Şubat 1921 tarihli Açıksöz’de yayınlanmıştır.
Milli Mücadele’de Tosya binlerce gazi ve 400 civarında şehit vermiştir. Burada bir hususu belirtmek gerekir. Şehit sayısı belki de bu rakamı üçe dörde katlayabilir. Çünkü asker cephede yarayı almış, seyyar hastanelerde vefat etmiştir. Bundan dolayı “kayıp” ve “ölmüştür” kayıtları yukarıdaki rakama dâhil değildir. Aynı durum Kastamonu’nun diğer ilçeleri için de geçerlidir.
KASTAMONU’NUN ÇANAKKALE KAHRAMANLARI, HÜSEYİN AKIN
