1) Aşağıdaki cümlelerin anlatım bozukluğunu gidererek cümleleri doğru kuruluşlarla yazınız. ( 2x5=10 P)

1. Bugün şirkette başarıyla çalışan elemanlara törenle plaket verildi.
2. Eğitime küçük yaşlarda başlanılırsa sağlam bir temele oturtulabilir.
3. En küçük kardeşimin doktorluğu seçmesinde ne annemin ne de babamın bir yönlendirmesi olmadı.
4. Türkçedeki ilk antoloji ise Ömer bin Mezid’in yaklaşık elli şiiri kapsayan Mecmu’atü’n-Nezâir adlı eserdir.
5. Sınava başlamadan önce ve sonra salon görevlisinin söylediklerini dikkatlice dinlemenizi tavsiye ederim.

2) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. (10 p)

1. Sanat metinlerinde dil kesinlik taşır, yan ve mecaz anlamlı sözcüklere yer verilmez
2. Hikâye, roman, tiyatro gibi uzun anlatıma dayalı edebî eserlerde kişi kadrosu içinde yer alan ve belli    bir düşüncenin, topluluğun zihniyetini ve ideolojinin temsilciliğini yüklenen kişiye tip denir.
3. Beydaba, Aisopos ve La Fontaine’i  fabl türünün önemli temsilcileri arasında sayabiliriz. 
4. Edebiyatımızda realizmin etkisinde ve teknik yönden ilk başarılı roman örnekleri Cumhuriyet Döneminde verilmiştir 
5. Öykücülüğü kendine meslek edinen ilk yazarımız Ömer Seyfettin’dir
6. Olaya dayalı metinlerde, olay örgüsü ve temanın oluşması için sadece “mekân” yeterlidir. 
7. Bir romanda anlatıcının bakış açısı olay örgüsü içinde değerlendirilmez 
8. Tanzimat ve Servetifünun dönemi roman ve hikâyelerinde genellikle uzun tasvirler, süslü bir dil kullanılırken Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi roman ve hikâyelerinde daha sade bir dil kullanılmıştır. 
9. Ortaoyunu anlatmaya dayalı bir edebi metindir.
10. Roman ile öykü arasındaki en önemli fark, romanda kişi, zaman ve mekâna bağlı olarak olay örgüsünde ayrıntıya inilmesidir.

Şimdi yeni bir güneş kaynıyor kalbimizde 

Olacaktır bu hızla yedi kat gökler bizim” 

3) Bu dizelerde ses olaylarından hangilerinin örneği vardır?(10p.)

4) Aşağıdaki cümlelerde dilin hangi işlevde kullanıldığını yazınız.  (10 p) 

1. Gözlerin gözlerime değince /felâketim olurdu ağlardım 
2. Beni sevmiyordun bilirdim /bir sevdiğin vardı duyardım
3. Tahtadaki yazıyı herkes okuyabiliyor mu acaba?
4. Niteleme sıfatı, çekim eki alıp ismin yerine geçtiğinde adlaşır. Buna “adlaşmış sıfat” denir.
5. Angut; ördekgillerden, tüyleri kiremit renginde, evcilleştirilebilen bir yaban kuşudur.
6. Ne yaptın be kardeşim, bu gol de kaçar mı be!

5) Aşağıdaki parçadan aşağıdaki anlatım biçimlerine uygun cümleler bularak yazınız. (10p.)

        İyi düşünen, saygın savaşçı demek olan Samuray’ın Japoncada asıl anlamı hizmet eden kişidir. Japonya’da ev yaşamı çok basittir. Halkın çoğu iki odalı evlerde yaşıyor. Evler küçük olduğundan çamaşır makineleri balkonda bulunuyor. Yataklar  ya yerde veya açılır kapanır tiptedir. Evler, çoğunlukla soba ile ısıtılıyor. Zaten ev gezmelerine de pek vakitleri yok.

• Tanımlama Cümlesi : …………………………………………………………………………………
• Betimleme Cümlesi : …………………………………………………………………………..………
• Açıklama Cümlesi : ………………………………………………………………………….……….

6) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yere uygun kelime/kelimeleri yazınız. (10 P)

• Oyunculara rollerinde unuttukları sözleri izleyicilere duyurmadan söyleyip hatırlatan kimseye ……………..denir. 
• Acıklı ve üzüntülü olayları bazen güldürücü yanlarını da katarak anlatan sahne olayına …………………denir.
• ……………..  sahneye çıkma sırası gelen kişileri uyarmakla görevli kişidir.
• Perdenin açılmasından kapanmasına kadar geçen olaylardan oluşan bölüme …………… denir.
• Oyunda karşınındakinin sözüne gerekli karşılığı vermeye ……………… adı verilir.

7) Aşağıdaki manzum parçanın ölçüsünü,  kafiye ve rediflerini, kafiye örgüsünü gösteriniz. (10 p)

Gözlerim bir kuyu, dilim kördüğüm 

Bir görünmek âlem olsa gördüğüm;

Mermer bir kabuğa girip ördüğüm

Kapansam içimden gelen ahenge.

8) Tabloda verilen eserlerle ilgili istenen bilgileri kutucuklara yazınız. (10 p)

               Eserin Adı                                             Yazarı                                  Önemi

1. Şair Evlenmesi
2. Nesteren
3. İntibah
4. Keşanlı Ali Destan
5. Eylül

Mesainin bitmesini iple çekti. Masadaki dosyalarla oyalandı. Sonra çantasını topladı. Yürüyerek gitmeyi gözü kesmedi. Otobüse binmek için durağa doğru yürüdü, otobüse bindi ve gazetesini okumaya başladı. On dakika sonra evine gelmişti. Elini yüzünü yıkadı, saçını taradı, yanına da güzel bir kahvaltı hazırladı. Mutfağa geçip çay demledi, yanına da güzel bir kahvaltı hazırladı. Yemeğini yedi, bir belgesel izledi. Saatin geç olduğunu fark etti, yatağına uzandı, ama gece yarısına kadar gözüne uyku girmedi.

9) Yukarıdaki parçada geçen fiilleri bulup yapılarına göre çeşitlerini yazınız. (10 p)

10) Yukarıdaki parçada geçen fiilimsileri bularak  çeşitlerini yazınız. (10 p)

Not: Süre 45 dakikadır.         

Soruların doğru cevaplarının puanları parantez içinde ( ) belirtilmiştir.  Başarılar Dilerim…       

. ...................................... Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni    

CEVAP ANAHTARI

1) Aşağıdaki cümlelerin anlatım bozukluğunu gidererek cümleleri doğru kuruluşlarla yazınız. ( 2x5=10 P)

Bugün şirkette başarıyla çalışan elemanlara törenle plaket verildi.        

• Şirkette başarıyla çalışan elemanlara bugün törenle plaket verildi.

Eğitime küçük yaşlarda başlanılırsa sağlam bir temele oturtulabilir.

• Eğitime küçük yaşlarda başlanılırsa, eğitim sağlam bir temele oturtulabilir.

En küçük kardeşimin doktorluğu seçmesinde ne annemin ne de babamın bir yönlendirmesi olmadı. 

• En küçük kardeşimin doktorluğu seçmesinde ne annemin ne de babamın bir yönlendirmesi oldu

Türkçedeki ilk antoloji ise Ömer bin Mezid’in yaklaşık elli şiiri kapsayan Mecmu’atü’n-Nezâir adlı eserdir.

• Türkçedeki ilk antoloji ise Ömer bin Mezid’in yaklaşık elli şiiri kapsayan Mecmu’atü’n-Nezâir adlı eseridir.

Sınava başlamadan önce ve sonra salon görevlisinin söylediklerini dikkatlice dinlemenizi tavsiye ederim.

• Sınava başlamadan önce ve sınav bittikten sonra salon görevlisinin söylediklerini dikkatlice dinlemenizi tavsiye ederim.

2) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. (10 p)

• Y Sanat metinlerinde dil kesinlik taşır, yan ve mecaz anlamlı sözcüklere yer verilmez
• D Hikâye, roman, tiyatro gibi uzun anlatıma dayalı edebî eserlerde kişi kadrosu içinde yer alan ve belli    bir düşüncenin, topluluğun zihniyetini ve ideolojinin temsilciliğini yüklenen kişiye tip denir.
• D Beydaba, Aisopos ve La Fontaine’i  fabl türünün önemli temsilcileri arasında sayabiliriz. 
• Y Edebiyatımızda realizmin etkisinde ve teknik yönden ilk başarılı roman örnekleri Cumhuriyet Döneminde verilmiştir 
• D Öykücülüğü kendine meslek edinen ilk yazarımız Ömer Seyfettin’dir
• Y Olaya dayalı metinlerde, olay örgüsü ve temanın oluşması için sadece “mekân” yeterlidir. 
• D Bir romanda anlatıcının bakış açısı olay örgüsü içinde değerlendirilmez 
• D Tanzimat ve Servetifünun dönemi roman ve hikâyelerinde genellikle uzun tasvirler, süslü bir dil kullanılırken Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi roman ve hikâyelerinde daha sade bir dil kullanılmıştır. 
• Y Ortaoyunu anlatmaya dayalı bir edebi metindir.
• D Roman ile öykü arasındaki en önemli fark, romanda kişi, zaman ve mekâna bağlı olarak olay örgüsünde ayrıntıya inilmesidir.

Şimdi yeni bir güneş kaynıyor kalbimizde 

Olacaktır bu hızla yedi kat gökler bizim” 

3) Bu dizelerde ses olaylarından hangilerinin örneği vardır?(10p.)

Ünlü daralması, ünsüz sertleşmesi, ünsüz yumuşaması 

4) Aşağıdaki cümlelerde dilin hangi işlevde kullanıldığını yazınız.  (10 p) 

Gözlerin gözlerime değince /felâketim olurdu ağlardım 

Beni sevmiyordun bilirdim /bir sevdiğin vardı duyardım Şiirsel (sanatsal) işlev

Tahtadaki yazıyı herkes okuyabiliyor mu acaba? Kanalı kontrol işlevi 

Niteleme sıfatı, çekim eki alıp ismin yerine geçtiğinde adlaşır. Buna “adlaşmış sıfat” denir. Dil ötesi işlev

Angut; ördekgillerden, tüyleri kiremit renginde, evcilleştirilebilen bir yaban kuşudur. Göndergesel işlev 

Ne yaptın be kardeşim, bu gol de kaçar mı be! Heyecanı dile getirme işlevi 

5)Aşağıdaki parçadan aşağıdaki anlatım biçimlerine uygun cümleler bularak yazınız. (10p.)

        İyi düşünen, saygın savaşçı demek olan Samuray’ın Japoncada asıl anlamı hizmet eden kişidir. Japonya’da ev yaşamı çok basittir. Halkın çoğu iki odalı evlerde yaşıyor. Evler küçük olduğundan çamaşır makineleri balkonda bulunuyor. Yataklar  ya yerde veya açılır kapanır tiptedir. Evler, çoğunlukla soba ile ısıtılıyor. Zaten ev gezmelerine de pek vakitleri yok.

Tanımlama Cümlesi   …I. cümle………

Betimleme Cümlesi       V. Cümle 

Açıklama Cümlesi         VI: cümle

6) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yere uygun kelime/kelimeleri yazınız. (10 P)

• Oyunculara rollerinde unuttukları sözleri izleyicilere duyurmadan söyleyip hatırlatan kimseye suflör denir. 

• Acıklı ve üzüntülü olayları bazen güldürücü yanlarını da katarak anlatan sahne olayına dram denir.

• Konduit  sahneye çıkma sırası gelen kişileri uyarmakla görevli kişidir.

• Perdenin açılmasından kapanmasına kadar geçen olaylardan oluşan bölüme perde denir.

• Oyunda karşısındakinin sözüne gerekli karşılığı vermeye replik adı verilir.

7) Yukarıdaki manzum parçanın ölçüsünü,  kafiye ve rediflerini, kafiye örgüsünü gösteriniz. (10 p)

Gözlerim bir kuyu, dilim kördüğüm 

Bir görünmek âlem olsa gördüğüm;

Mermer bir kabuğa girip ördüğüm

Kapansam içimden gelen ahenge.

6+5=11  hece ölçüsü (3 p)

Ördüğüm........ Zengin Kafiye  (4 p)

a-a-a-b..............Düz kafiye (3 p)

Düğüm : İp, halat vb. şeylerde iki ucu bir araya getirmek için için oluşturulan boğum, bağ.

tüğ - ü - m > düğ - ü – m     .............fiil k. - yard.ses. - fiilden isim yapım eki 

8) Tabloda verilen eserlerle ilgili istenen bilgileri kutucuklara yazınız. (10 p)

               Eserin Adı     Yazarı                     Önemi

• Şair Evlenmesi    Şinasi         İlk yerli tiyatro eseri
• Nesteren           A.Hamit         Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri
• İntibah          Namık Kemal İlk Edebi Roman  
• Keşanlı Ali Destan  Haldun Taner İlk Epik Tiyatro
• Eylül                  Mehmet Rauf İlk Psikolojik Roman

Mesainin bitmesini iple çekti. Masadaki dosyalarla oyalandı. Sonra çantasını topladı. Yürüyerek gitmeyi gözü kesmedi. Otobüse binmek için durağa doğru yürüdü, otobüse bindi ve gazetesini okumaya başladı. On dakika sonra evine gelmişti. Elini yüzünü yıkadı, saçını taradı, yanına da güzel bir kahvaltı hazırladı. Mutfağa geçip çay demledi, yanına da güzel bir kahvaltı hazırladı. Yemeğini yedi, bir belgesel izledi. Saatin geç olduğunu fark etti, yatağına uzandı, ama gece yarısına kadar gözüne uyku girmedi.

9) Yukarıdaki parçada geçen fiilleri bulup yapılarına göre çeşitlerini yazınız. (10 p)

• Basit Fiiller: yürü-, bin-, gel-, yıka-, tara-, ye-
• Türemiş Fiiller: oyalan-, topla-, düzelt-, başla-, değiştir-, demle-, hazırla-, izle-, uzan- 
• Birleşik Fiiller: iple çek-, yola düş-, gözü kes-, fark et-, gözüne uyku girme-

10) Yukarıdaki parçada geçen fiilimsileri bularak  çeşitlerini yazınız. (10 p)

• İsim Fiiller: bitmesini gitmeyi binmek okumaya
• Zarf Fiiller: yürüyerek, geçip
• Sıfat Fiiller: olduğunu

Not: Süre 45 dakikadır.         

Soruların doğru cevaplarının puanları parantez içinde ( ) belirtilmiştir.  

.......................................... Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni