11.SINIF DİL ANLATIM DERSİ 1.DÖNEM 3.SINAV 

1.Metin

 “Benim küçüklüğümde “ev” de gazete, dergi nedir bilinmezdi.”Okul” da bunların ne demek olduğunu bildirmemek çabasıyla içeri girmelerini engellerdi. Yurt içinde görev yaptığım zamanlarda da bunların pek çoğunun kişiler üzerinde ev, okul içinde bulunmasının cezayı gerektirdiğini öğrendim. Evde ana baba korkusu varsa okulda müdür, öğretmen, çavuş, onbaşı; ülkede de padişah, devlet ileri gelenleriyle daha küçük görevlilerden oluşan büyük ve yaygın topluluğun meydana getirdiği yoğun baskı yönetimi korkusu vardı.”

2.Metin

    10 Kasım 1950 gecesi birkaç günlüğüne geldiği Ankara’da bir kaza geçirdi. Karanlık bir sokakta yürürken belediyenin kazdırdığı bir çukura düştü ve başından yaralandı. Ağrı ve sızılardan şikâyet ediyordu.14 Kasım Salı günü bir arkadaşının evinde öğle yemeği yerken fenalık geçirdi ve hastaneye kaldırıldı. Alkol zehirlenmesi teşhisi kondu ve tedavi edildi. Halbuki düşme dolayısıyla beynindeki damarlardan biri çatlamış ve beyin kanaması olmuştu. Saat 20’de komaya giren Orhan Veli, bütün gayretlere rağmen kurtarılamayarak 14 Kasım Salı gecesi saat 23.20 de vefat etti. Bundan sonrasını Adnan Veli şöyle anlatıyor:

“Depoya gönderilen elbiselerinin ertesi gün cepleri karıştırıldı. At yarışlarına ait bir programla ,sarı ambalaj kağıdına sarılmış bir diş fırçası çıktı.Fırçanın sarılı olduğu kağıda “Aşk Resmi Geçidi” adlı şiirini yazmıştı.”

3.Metin

(…)Gazinolar, kahveler açık, hatta dopdolu. Masa masa insan kümeleri konuşup görüşüyorlar, simsarlar, komisyoncular, tüccarlar, iş adamları, aracılar düşünce alış verişi yapıyorlar. Bilardo, tavla tak taktan uzak değil, ama hiçbirinde kağıt oynanmıyor. Büyük caddeler gelen geçenlerle, mağazalar alış verişle meşgul. Köylü, yerli, asker, Frenk, Alman, Avusturya Türk subayları, hatta arada sırada birkaç fesli, tek tük sarıklı, bu caddelerin sürekli kişilerinden.

Lokantalar da ayrıca birer iş yerleri… Oteller, günlük hayata göre daha dolu. Savaş başlangıcında Rusçuk ve diğer yerlerden gelen göçmenlerle müttefik devletlerin subay ve askerleri Sofya’yı sıkı sıkı doldurmuşlar.

1-Yukarıdaki metinlerde kullanılan anlatım tekniklerini yazınız.(10p)

1.Metin :…………………………………….

2.Metin :…………………………………….

3.Metin :…………………………………….

2- . Aşağıdaki şemayı yandaki türleri kullanarak doldurunuz.(masal, konferans, fabl, orta oyun, makale, söylev, roman, karagöz oyunu, mektup, forum, deneme, tiyatro)  (10 puan)

3- Yukarıdaki Metinlerde anlatılanlardan hareketle 1. ve 3. metnin türlerini nedenleriyle birlikte yazınız.(10p)

1. Metin :…………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………

3. Metin :…………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………

4- Aşağıdaki cümlelerde geçen boşlukları doldurunuz.(10p)

• Günümüzdeki biyografinin yerini divan edebiyatında …………………….. tutuyordu.
• Açık bir anlatım ………….,………….,………….. özellikleri taşımalıdır 
• Seydi Ali Reis’in …………………….. adlı eseri gezi türünün ilk örneklerinden biri olma özelliği taşır.
• ………………….. bir işlevi de yaşadıkları döneme ayna tutmaktır 
• Bir yazarın, kişisel görüş ve düşüncelerini fazla derinleştirmeden, okuyucusuyla konuşuyormuş gibi içten bir hava içinde yazdığı yazılara ………..denir..

5-Aşağıdaki cümlelerin karşısına doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.(10p)

a)(  )Biyografi türündeki eserler, tarihe, edebiyat tarihine, eleştiri türüne kaynaklık edebilir.

b)( )Bir gezi yazısı iyi bir gözlem gücüne dayanmalı ve okuyucuda anlatılan yeri gezip görme isteği uyandırmalıdır. 

c)(  )Gezi yazılarında psikolojik değerlendirmeler de önemli bir yer tutar.

d)(  )Biyografilerde yazar bir tarihçi gibi titiz davranmak zorundadır.

e)(  )Gezi yazılarında olduğu gibi biyografilerde de gözlemin önemli bir yeri vardır.

f)(  )Yaşamıyla ilgili bilgilere ulaşılan herkes hakkında biyografi yazılabilir.

g) (  )Özel mektuplar, mektubu yazanla mektubun yazıldığı kişi arasındaki özel bir iletişim türüdür.

h)(  )Otobiyografide nesnel anlatım vardır.

ı)(  )Ortaoyunu anlatmaya dayalı bir edebi metindir.

i)(  )Özel mektuplarda konu sınırlaması yoktur.

j)(  ) Anı türündeki eserler aynı zamanda tarihe de kaynaklık edebilir.   

6- -Aşağıdaki verilen cümlelerde dilin hangi işlevde kullanıldığını yanlarındaki boşluklara yazınız. (10)

• “Umarım söylediklerimi anlamışsındır?” (…………………….…..)
• “A, bunları sen mi yaptın?” (………………………………)
• “Biraz sessiz olunuz.” (………………………………..)
• “Şiir, darası alınmış sözdür.” (…………….……………..)
•  “Fiiller anlamlarına göre kılış, oluş ve durum fiilleri olmak üzere üçe ayrılır.” (……………………………..)

7- Aşağıdaki cümlelerde geçen anlatım bozukluklarını düzeltip cümleyi doğru bir şekilde tekrar yazınız.(10p)

• Kadın küçük çocuğa yaklaşarak senden büyük ağabeyin var mı diye sordu. ...............................................................................
• Yarınki toplantıda ülkenin ekonomik ve iktisadi problemleri tartışılacak. ...............................................................................
• Yaşlı adamın parası alınarak evine gönderildi................................................................................
• Viraja hızlı giren aracın lastiği patladı ve kaza yaptı................................................................................
•  Bu kuralların gerekli olduğunu biliyorum;ama uygulayamıyorum................................................................................

(…) Aileyi kuranlar, hep bir evde, bir sobanın sıcağında, bir sofranın başında birbirlerini severek, koruyarak, kavga ederek, barışarak yaşıyorlar. Bazılarının zeytini ve mavisi ayrı. Yine de onları koruyan, daima koruyacak olan “aile” dediğimiz bir kurulu düzen olacak. Bunu anlamak istemiyorlar.

(…) Rıza Bey bunlardan biri.  Hikâyesi şöyle anlatılabilir:

Akşamüzerine doğru  çıkan fırtına hava karardıktan sonra iyice şiddetlendi. Sabiha Hanım sobaya ağzına kadar kömür doldurdu ve örgüsünü alıp oturdu. Başlamadan önce, kanepeye uzanmış gazetesini okuyan kocasına ve duvardaki saate baktı. Halının saçaklarından tül perdenin püsküllerine doğru sıcak bir haz dalgası yayılıyordu. Radyonun üzerindeki resimlikte biricik kızları Nevin’in resmi var. Ufacık tefecik, yeşil gözlü tatarcık. Yağmurluğun kalkık yakası, elindeki kitapları ve güleç yüzüyle sanki “Dondum valide hanım, dondum!” diyor. Sabiha Hanım da onu düşünüyor zaten. Rıza Bey dalgın doğrulup oturuyor, ayak ayak üstüne atıyor, yeniden gazetesini eline alıyor. Arada bir başını kaldırıp karısına bakıyor. Gazeteyi katlayıp yanına koyuyor.

8.Yukarıdaki metinden aşağıdaki ses olaylarına (varsa) birer örnek vererek ses olaylarını gösteriniz. (10p)

a)Ünlü Düşmesi :………………………………………………………………………..

b)Ünsüz Düşmesi …………………………………………………………………………

c)Ünlü Türemesi :…………………………………………………………………………

d)Ünsüz Türemesi :………………………………………………………………………….

e)Ünlü Daralması :……………………………………………………………………………

f)Ünsüz Yumuşaması (Değişimi) :………………………………………………………………………….

g)Ünsüz Benzeşmesi :……………………………………………………………………………

9.Okulun sorunlarını konu alan sohbet yazısı yazınız?20

Yönlendirme: Süre 45 dakikadır. Yazım ve noktalama puanlamaya dâhildir.

BAŞARILAR…

 Tunç MUCUK

Türk Dili ve Edebiyatı/Türk Edebiyatı/Dil Ve Anlatım Öğretmeni..