DİVAN EDEBİYATI
TEST 1
Divan edebiyatında nesir daima ikinci planda kalmıştır. Verilen nesir örneklerinde de amaç sanat yapmak olduğundan, çoğunda secilerle yüklü, uzun cümleli bir dil görülür. Tazarruname bu süslü dilin en iyi örneklerinden biridir. Ancak bununla aynı çağda ortaya konan Kaabusname konuşma diline yakın bir dille yazılmıştır. Divan nesrinin en önemli eseri sayılabilecek Seyahatname’nin dili ise biraz abartılı olmakla beraber sade sayılabilir. Son dönemde görülen Sefaretname-i Fransa ise sade dille yazılmış bir gezi yazısıdır.
Bu parçada eserinden söz edilmeyen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Evliya Çelebi B) Mercimek Ahmet C) Sinan Paşa D) Ahmet Paşa E) 28 Çelebi Mehmet
2. Aşağıdakilerden hangisi bir mesneviden alınmamıştır?
A) Arpa gördü göğermiş aç eşek
Buldu can derdine ilaç eşek
B) Batıl isteyü haktan ayrıldım
Boynuz umdum kulaktan ayrıldım
C) Göklere erdi nale vü feryad
Dât ey padişah-ı adil dt
D) Şeyhi uzatma nale vü ahın
Nüktedandır bilür şehenşahın
E) Der gören taze dağı sinemde
Ne güzel kırmızı karanfil olur
3. (I) Bir edebiyat çığırı olan Divan edebiyatında şairler Arapça, Farsça kelimeleri bol bol kullanmışlardır. (II) Bu edebiyatın nazım ölçüsü aruzdur. (III) Rubai, mesnevi, kaside gibi nazım şekilleri kullanılmıştır. (IV) Divan edebiyatı şairleri gerçek hayatla ilgili olayları belli söz kalıplarıyla, belli biçimler içinde tekrarlamaktan öteye gidememişlerdir. (V) Konuya değil söyleyişe önem verildiğinden bir konu birçok defa işlenmiştir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
4. Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, ölçü, kafiye ve redifle yazılan şiire denir. Divan edebiyatı nazım türüdür. Bu gelenek Türk edebiyatına Iran edebiyatından geçmiştir. Eski edebiyatımızda oldukça yaygın olan bu tür, bugünkü anlamıyla bir taklit değildir. Şairler sevdikleri şairlere duydukları saygıyı göstermek ve üsluplarını beğendiklerini belirtmek için onların şiirlerine bu şekilde karşılık vermeye gayret etmişlerdir.
Bu parçada sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Taştir B) Münşeat C)Nazire D) Hamse E) Mersiye
5. Şiirleri çoğunlukla modern sanat akımlarını hayran bırakacak kadar mecazlar ve sembollerle, parlak renkli hayaller ve yüce tasarılarla, yepyeni deyişlerle, canlı, yaşantılı izlenimlerle yüklüdür. Hüsnü Aşk adlı tasavvufi mesnevisi de sembollerle yüklüdür. Bizde sembolizmi andıran bir şiirin öncüsüdür. Kendisinden sonra gelenlerin çoğu, özellikle, Namık Kemal, Abdülhak Hamit, Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin, Ahmet Haşim onun etkisinde kalmışlardır. “Sebk-i Hindi” denilen üslup çığırının şiirimizde uygulayıcısı odur.
Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nedim B) Şeyh Galip C) Fuzuli D) Taşlıcalı Yahya E) Mevlana
6. Divan edebiyatıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirlerde tam ve zengin kafiye kullanılmış, aruz ölçüsü esas alınmıştır.
B) Şiirlerde bütün güzelliğine değil parça güzelliğine değer verilir, konudan çok konunun işlenişi ön planda tutulur.
C) Temelinde İslam kültürü olan Arap, Fars ve Türk kültürlerinin karışımı bir edebiyattır.
D) Ortak nazım şekilleri olmasına rağmen, Türklerin Divan edebiyatına kazandırdığı şekiller de vardır.
E) Şiir, nesirden daha üstün tutulmuş, sadece dini bilgileri içeren eserler ya da bilimsel kitaplar nesirle yazılmıştır.
7. Divan-ı Lügat-it Türk ve Muhakemet’ül Lügateyn’in ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aynı sanatçı tarafından ortaya konması
B) Yabancılara Türkçeyi öğretmek için yazılması
C) Türk dilinin yapısı ve sözcüklerin anlamıyla ilgili bilgiler vermesi
D) Aynı nazım şekliyle yazılmış olması
E) Türklerin ört, adet ve yaşayışlarıyla ilgili bilgiler vermesi
8. Fuzuli ile Saki’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Eserlerinde tasavvuf kültürüne geniş yer vermişlerdir.
B) Hem nazım hem nesir türünde eser vermişlerdir.
C) Şiirlerinde İstanbul Türkçesini kullanmışlardı r.
D) Divanlarından başka mesnevileri de vardır.
E) 16. yüzyılda yetişen iki şair de gazelde oldukça başarılıdır.
9. Nedim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Mahallileşme cereyanını benimsemiş ve şiirlerinde halk deyimlerine yer vermiştir.
B) Şiirlerinde İstanbul’un güzelliklerini, Lale Devrinin zevk ve safa âlemlerini anlatmıştır.
C) Bütün şiirlerini Divan’ında toplamış, mesnevi türünde eser vermemiştir.
D) Divanında aruzla yazılan şiirler dışında heceyle söylediği bir türkü de vardır.
E) Gazel ve kasidelerinde tasavvufa yer vermiş ancak şarkılarında eğlenceyi ön plana almıştır.
10. Aşağıdakilerden hangisi hiciv türünde bir mesnevidir?
A) Siham-ı Kaza B) Şikâyetname C) Harname D) İskendername E) Mantık’ut Tayr
11. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Şiirde güzeli aramaktan çok doğruyu bulmak amacını güden Nabi’nin, ahlaki öğütler verdiği Hayriyye adlı didaktik bir mesnevisi vardır.
B) Şeyh Galip’in Hüsn ü Aşk adlı eseri sembolik kahramanları bulunan bir mesnevidir.
C) Edebiyatımızda Yusuf u Züleyha adında hem Şeyyad Hamza’nın hem de Taşlıcalı Yahya Bey’in mesnevisi vardır.
D) İstanbul’un fethi sırasında Fatih’in yanında bulunan Ahmet Paşa, edebiyatımızda nazirecilik geleneğini geliştirmiştir.
E) Şeyhi’nin Harnamesi ve Fuzuli’nin Şikâyetnamesi mesnevi tarzında yazılan hiciv türünde eserlerdir.
12. Ali Şir Nevai ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Edebiyatımızda hamse oluşturan ilk şairdir.
B) Türkçeyle Farsçayı karşılaştırmış ve Türkçenin üstünlüklerini ortaya koymuştur.
C) Mecalis’ün Nefais adlı eseri ilk şairler tezkiresi sayılır.
D) Hem nazım hem nesir türünde eserleri vardır.
E) Şiirlerinde İstanbul Türkçesini bütün incelikleriyle kullanmayı başarmıştır.
13. Aşağıdaki dizilerin hangisinde Anonim Halk edebiyatı, Aşık edebiyatı, Tekke edebiyatı nazım şekillerinin ve aruzla yazılan halk şiiri nazım şekillerinin birer örneği vardır?
A) Kalenderi - türkü - semai - varsağı
B) Mani - koşma - destan - ilahi
C) Türkü - semai - ilahi - kalenderi
D) Varsağı - nefes - ninni - koçaklama
E) Mani - koşma - şathiye - deme
14. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı ürünlerinden değildir?
A)Nazire B) Tuyug C)Şarkı D) Ağıt E) Rubai
CEVAP ANAHTARI:
1.D 2.E 3.D 4.C 5.B 6.E 7.C 8.E 9.E 10.C 11.E 12.E 13.C 14.D
TEST 2
1.Divan edebiyatıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirlerde gerçek hayat ya da insan, olduğu gibi değil idealize edilerek anlatılmıştır.
B) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan ve mazmun adı verilen semboller hiç değiştirilmeden kullanılmıştır.
C) Dili; cümle yapısı bakımından Türkçe, kullanılan sözcükler bakımından ise Arapça, Farsça ve Türkçe karışımı bir dildir.
D) Şiirde tam ve zengin kafiye kullanılmış, redife sıkça başvurulmuş ve aruz ölçüsü kullanılmıştır
E) Şiirlerde üsluba değil konuya önem verildiğinden şiirden, o şiirin şairini çıkarmak zordur.
2. Fuzuli ile Baki’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Şiir dili olarak Fuzuli, Azeri Türkçesini; Baki ise İstanbul Türkçesini kullanmıştır.
B) Fuzuli tasavvufa şiirlerinde geniş yer vermiş, Baki ise tasavvuf la hiç ilgilenmemiştir.
C) Fuzuli’de şiirin konusu aşk ıstırabı iken Baki’de aşkın verdiği zevk ve neşedir.
D) Her iki şair, gazel türünde başarılı olmakla birlikte mesnevi türünde de eserler vermiştir.
E) Her iki sanatçının şiirlerinde de şiirin bir musiki olduğunu hissettirecek bir ses ahengi görülür.
3. Ali Şir Nevai ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan-ı Lügat’it Türk’ten sonra ikinci önemli dil kitabı olan Muhakemet’ül Lügateyn adlı eseri yazmıştır.
B) Beş mesneviden oluşan hamse türünün edebiyatımızda ilk temsilcisidir.
C) Edebiyatımızda ilk tezkire sayılan Mecalis’ün Nefais adlı şairler tezkiresini yazmıştır.
D)Divan edebiyatında Türklerin ortaya çıkardığı“Tuyug” nazım şeklini geliştirmiştir.
E) Tanınmış en önemli eseri, tasavvufi didaktik bir mesnevi olan Garipname adlı eseridir
4. Aşağıdakilerden hangisinde nazım birimi aynı olan Divan edebiyatı nazım şekilleri bir arada verilmiştir?
A) Gazel — Mesnevi — Tuyug
B) Kıta — Rübai — Müseddes
C) Kaside — Mesnevi — Gazel
D) Terkib—i Bend — Terci- i Bend — Murabba
E) Şarkı — Taştir — Muhammes
5. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir mesneviden alınmıştır?
A) Gez bir nice gün benimle hemrah
İnsan deyüp etme benden ikrah
B) Bize bir zevk-i tahattür kaldı
Bu sönen gölgelenen dünyadan
C) Küçük muttarit, muhteriz darbeler
Kafeslerde, camlarda pür ihtizaz
D) Yanaram mumleyin başdan ayağa
Nedür bu yanmağın payanı yok mu
E) Nalişlerini derd ile biçare bülbülün
Bad-i sabâ eliyle gülsitane yazmışım
6. Kaside ile ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Kafiye örgüsü gazelinki gibidir: aa,ba,ca...
B) Şairin mahlasının geçtiği beyit, taç beyittir.
C) En güzel beyite beyt’üI kasid denir.
D) Fahriye, bir kişinin övüldüğü kasidelere verile addır.
E) Nesib bölümünde bahar mevsimi, kış manzaraları betimlenir.
7.Medet! Medet! Bu cihan yıkıldı bir yanı
Ecel celâlileri aldı Mustafa Han’ı
Yukarıdaki beyit aşağıdaki nazım biçimlerin den hangisine ait olabilir?
A) Methiye B) Mersiye C) Tuyug D) Gazel E) Rubai
8. Aşağıdaki sanatçıların hangisi şarkı türünün en güzel örneklerini vermiştir?
A)Nedim B) Baki C)Nef’i D) Fuzuli E) Necati
9. Kaside türünün en usta şairlerindendir. Gazellerini dönemindeki şairlere göre sade bir dille yazmıştır; kasidelerinde ise çok ahenkli bir dil kullanmıştır. Şiirlerinde Divan şiirinin kurallarını başarıyla uygulayan sanatçı çoğunlukla din dışı konularda şiir söylemiştir. Yergilerinde çirkin, kaba sözler, küfürler çoktur. Bu yergilerini Siham-ı Kaza adlı eserinde bir araya getirmiştir.
Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şeyh Galip B) Şeyhi C) Nefi D) Nâbi E) Ali Şir Nevai
10. İlk Divan şairlerimizin önemli isimlerindendir. Kendinden sonra gelen Divan şairlerini kuvvetle etkilemiştir. XIV. yüzyıl Anadolu Türkçesini yabancı dil kurallarıyla birlikte ustalıkla kullanmıştır. Üstün bir zevkle , titiz bir dikkatle din dışı konuları işlemiştir. Eserlerinin en tanınmışları: Büyük İskender’i anlatırken ahlak öğütleri veren 10.000 beyitlik İskendername ile Padişahın isteği üzerine yazılan güzel bir aşk hikâyesi olan Cemşid ü Hurşid adlı mesnevileridir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmedi B) Necati C) Şeyhi D)Fuzuli E)Nâbi
11. Bir kimseyi övmek için yazılan şiirlere ---- denir. Genellikle ---- şeklinde yazılır. Bu türden farkı sadece fahriye bölümünden ibaret oluşlarıdır. Edebiyatımızda çok işlenmiştir. Övülen kimsenin kişiliğinde bulunmayan ancak çok hoşlanacağı düşünülen özellikler abartılı bir biçimde dile getirilir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) medhiye - kaside
B) nazire - terci - bend
C) taştir - gazel
D)muhakemat - mesnevi
E)Tegazzül - kaside
12. “17. yy Divan şairlerindendir. Divan edebiyatında öğretici şiirlerin en önemli isimlerindendir. Toplumun aksayan yönlerini, oğlu için yazdığı Hayrabad adlı mesnevide dile getirmiştir. Öğüt verici tarzda şiirler yazmış; şiirlerinde hikmetli sözlere, atasözlerine yer vermiştir.”
Bu parçada tanıtılan şair, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nedim B) Baki C) Şeyh Galip D) Naili E) Nbi
13. Nedim ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirlerinde Lale Devri’nin zevk, safa âlemlerini anlatmıştır.
B) Günlük hayatı ve kendi yaşayışını sanatına koymuştur.
C) Halkın söyleyişini, dilini, deyimlerini şiirlerinde sıkça kullanmıştır.
D) Eğlenceye olan düşkünlüğünü şarkılarında göstermiştir.
E) Gazel ve kaside nazım şekillerini hiç kullanmamıştır.
14. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin matla beyitidir?
A) Gözlerimden aktı deryalar gibi yaşım benim
Dostlar çok nesne gördü ummadık başım benim
B) Hani ol gülerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
C) Hep sen inçündür benim dünya cefasın çektiğim
Yoksa ömrün yarı sensiz neyleyim dünyayı ben
D) Bir mevsim-i baharına geldik ki âlemin
Bülbül hümuş havz tehi gülsitan harab
E) Bu harabatta Sâbit olamam sultanım
Dil-i viranımı yapsan da yıkılsam gitsem
15. Ey gül-i rana seninçün zar zar oldum yeter
Har-ı cevrinle ciğerden zahm-dar oldum yeter
Hasretinle bülbül-i şuride-kâr oldum yeter
Şeb-nem-âsâ eşk-bar-ı intizar oldum yeter
Ah-ı subhunla sabâ-veş bî karar oldum yeter
Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine örnek gösterilebilir?
A) Rubai B) Tuyug C) Murabba D) Muhammes E) Müseddes
CEVAP ANAHTARI:
1.E 2.D 3.E 4.C 5.A 6.D 7.B 8.A 9.C 10.A 11.E 12.E 13.E 14.A 15.A