EDEBİ SANATLAR ÖSS/LYS/ÖYS SORULARI
LYS SORULARI
1. Gördüm ol meh duşuna bir şâl atup lâhûrdan
Gül yanaklar üstüne yaşmak tutunmuş nûrdan
(meh: ay, düş: omuz, lâhûr: bir tür kumaş)
Bu beyitteki altı çizili sözcükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) İstiare B) Telmih C) Tevriye D) Kinaye E) Teşbih
(2015-LYS)
Dost cemalin benzer güneşe aya
Bakamam yüzüne yandırır beni
Âşığı kül eyler şendeki ziya
Gonca güller gibi sordurur beni
2.Bu dörtlükte altı çizili sözcüklerle sağlanan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tevriye B) Leff ü neşr C) Kinaye D) Mecaz-ı mürsel E) Tenasüp
(2015-LYS)
3. Güler düşmen benim ağladuğuma
Aceb şol kâfirin îmânı yok mı
(Düşman benim ağladığıma güler, acaba şu kâfirin imanı yok mudur?)
Şair bu beyitin ikinci mısrasında “kâfir” sözcüğünü “sevgili” sözcüğünü nitelemek için kullanmış, sevgiliyi kâfire benzetmiştir. Ancak sadece “kâfir” sözcüğünü söylemiş yani......... yapmıştır.
3.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Teşbih B) Mecaz-ı mürsel C) Tevriye D) İstiare E) Tenasüp
(2014-LYS)
4. I. Sen kaçan ürkek bir ceylansın dağda
II. Ben peşine düşmüş bir canavarım!
III. İstersen dünyayı çağır imdada
IV. Ümitsiz ufuklar, bir de ben varım!
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez?
A) I. dizede, teşbih-i beliğ yapılmıştır.
B) II. dizede, istiare (eğretileme) sanatı vardır.
C) III. dizede, mecaz-ı mürsel vardır.
D) IV. dizede, teşhis (kişileştirme) yapılmıştır.
E) Dizelerin uyak düzeni “abab” şeklindedir.
(2014-LYS)
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, ayraç içinde verilen sanat yoktur?
A) Dolu rüzgârla çıkıp ufka giden yelkenli
Gidişin seçtiğin akşam saatinden belli (Hüsnütalil)
B) Uçuyor rüzgâr gibi altımdaki küheylan
Ne kadar dizginlesem yavaşlayacak değil (Mübalağa)
C) Kuşlar küsmüş yuvaya, ağaçlar yaprak vermez
Bu kavgalar bitecek, zulüm ebedî değil (Teşhis)
D) Gerçek, hayali aştı, ufuklar uzak değil
En olmaz isteklere uzanmak yasak değil (Tezat)
E) Gül yaprağına döndü tekmesi düşmanların
Sunulan zehir değil, saplanan bıçak değil (Teşbih)
(2013-LYS)
Şiirin en önemli unsurlarından biri de söz sanatlarıdır. Edebî sanatlar, dizelere çağrışım zenginliği ve çok boyutluluk katar.
6.Buna göre aşağıdakilerden hangisinin, çağrışım yönünden zengin olduğu söylenemez?
A) Kanı çekiliyor evlerin Eriyip dökülüyor damlar
B) Sonsuzlaşan yollara dalmış Tasalı gözler olur camlar
C) Bir bahar sabahının karanlığında ıssız Gökte diz çökmüş iki titrek ışıklı yıldız
D) Güneşle beraber söndüğüm akşam Ağlayacak hangi rüzgâr kim bilir
E) Mesut olmuş görmek isterdim hepinizi Her bahar gününde dertliyi, ümitsizi
(2013-LYS)
Kendi hüsnünden utanmış da kızarmış yanağı
Yüzün örtüp kapamış saçları baştan aşağı
7.Bu dizelerde aşağıdakilerden hangi sanata yer verilmiştir?
A) Hüsnütalil B) Tezat C) Tevriye D) Cinas E) Mecazımürsel
(2012-LYS)
8. Bir kâsedir alev dolu gönlüm yana yana
Men tâ senin yanında dahi hasretem sana
Yaşlar dökende söndüremez âteşimi su
Sunsan elinle kanımı içsem kana kana
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirine özgü benzetmelerden yararlanılmıştır.
B) Tezat sanatına başvurulmuştur.
C) Abartmaya başvurulmuştur.
D) Yinelemelere yer verilmiştir.
E) Didaktik bir boyut taşımaktadır.
(2011-LYS)
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde şiirsellik daha sınırlıdır?
A) Deniz engin bir sudur, tuzlu, yeşil, dalgalı
Kenarlarını süsler bazen küçük bir yalı
B) Ellerim takılırken rüzgârların saçma
Asıldı arabamız bir dağın yamacına
C) Bir cümbüştür kopsa da gece yakamozlarda
Münzevi balıklarız aynı kavanozlarda
D) Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
E) Bir göz gibi süzüyor beni camdan gece,
Dönüyor etrafımda bir sürü kambur cüce
(2011-LYS)
10. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen sanat yoktur?
A) Bizden evvel buraya inen üç dört arkadaş
Kurmuştular tutuşan ocağa karşı bağdaş (Mürsel mecaz)
B) Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü
Kar değil, gökyüzünden yağan beyaz ölümdü (Tezat)
C) Sardı katil gece dünyayı siyah bir kefene
Bir emel yıldızı göz kırpıyor ancak aradan (Teşhis)
D) Öyle bir boşandın ki çöle benzer ömrüme
Bir Nuh tufanı oldu, sel değil, sağanak değil (Telmih)
E) Çiziyorum havaya dünyamı bir çiçekle
Ve hayran bakıyorum bu rüya gibi şekle (İstifham)
(2010-LYS)
ÖSS-SORULARI
11. Şiirin, dil ve imge aracılığıyla gerçekliği yoğunlaştıran, en özlü ve en az söze indirgeyen bir anlatımı vardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede söylenene örnek gösterilemez?
A) Dünyanın en güzel kadını bu oydu
Saçlarını taraşa baştanbaşa Rumeli
B) Dağ dağ o güzel ses, bütün etrafı gezindi
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi
C) İnsanlar yüzyıllardır evler yaptılar İrili ufaklı birbirinden farklı
D) Demirciler bir nehri dövmektedir
Ucuz bir tarlaya sunulmak üzere
E) Başkadır çünkü bu akşam bütün akşamlardan
Güneşin vehmi saraylar yaratır camlardan
(2009-ÖSS)
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "Papatyalar, badem ve eriklerden akıllı davrandı ve ‘üçüncü cemreye’ aldanmayıp sabırla bekledi.” cümlesindekine benzer sanatlı bir söyleyiş vardır?
A) Eskiden Beyoğlu, iyi kötü her şeyiyle Batı uygarlığının simgesiydi.
B) Beyoğlu bir zamanlar yalnız Türkiye’de değil, yakın doğuda da çok ünlüydü.
C) Beyoğlu, Türkiye’nin kültür başşehrinin önemli yerlerinden biri olma özelliğini bugün de korumaktadır.
D) İstenirse Beyoğlu yine eski saygınlığına, eski güler yüzlülüğüne ve çekiciliğine kavuşturulabilir.
E) Eskiden İstanbullular, Beyoğlu’na çıkarken derlenir toplanırlar, giyimlerine özen gösterirlerdi.
(2009-ÖSS)
13. (I) Güneş yavaş yavaş yükselirken antik kent aydınlanmaya başlıyor. (II) Güneşle birlikte, kentin geçmişindeki bilinmeyen yönlerin de ortaya çıkacağını sanıyor insan ama bir süre sonra yanıldığını anlıyor. (III) Yüzyıllardır yalnızlığa alışmış, unutulmuş bu kentin geçmişini düşünüyor. (IV) Acaba bu tiyatro sahnesinde kaç oyun sergilendi, odeonda ne gibi sorunlar tartışıldı, ölümüne savaşlar nasıl yaşandı buralarda? (V) Bugün, bütün bunlardan habersiz, tarih sahnesindeki rolünü tamamlamış ve mağru/bir sessizliğe gömülmüş bir kentle karşı karşıyayız.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişileştirme sanatı vardır?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) III. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V.
(2006-ÖSS)
14. Derken bir düdük_öttü_ansızın
I II
Bembeyaz_gemi_gitgide_ufaldı
III IV V
Korkunç_yalnızlığıyla_baş başa
VI VII
Rıhtımda bir_adam kaldı
VIII
Bu dizelerdeki numaralanmış yerlerin hangilerinde ulama vardır?
A) I. ve VIII. B) II. ve V. C) III. ve VI. D) IV. ve VII. E) V. ve VIII
ÖYS - SORULARI
15. Çocuğun birine sormuşlar:
- Ne olacaksın?
- Adam olacağım, demiş.
Çocuğun bu yanıtı aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir?
A) Benzetme B) Kinaye C) Tenasüp D) Mecaz-ı mürsel E) Hüsn-i talil
(1998-ÖYS)
16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, tırnak içine alınmış sözlerde bir söz sanatı vardır?
A) Ben, sizin sandığınız gibi “ünlü biri” değilim.
B) “Beş sınıflı, tek öğretmenli” bir ilkokulda okudum ben.
C) Dergi yöneticilerinin bu “hoşgörülü tutum”u duygulandırdı beni.
D) Emekliliğin nasıl “güç bir iş” olduğunu bilmiyorum henüz.
E) “Aslanın ağzındaki”ne yetişmek için koşturup duruyorum.
(1997-ÖYS)
17. Aşağıdaki dizilerin hangisinde bir söz sanatı yoktur?
A) Düşlerimde bir güzel
Bakışı ayva çürüğü
B) Tüm otların sarardığı zamanlar
Yere yüzükoyun uzanıyorum
C) Asılı salkımlardır çocuklar
Anaların uzun eteklerinde
D) Acılarım acılarım benim
Çiçeğe durmuş badem ağacı
E) Saçları uçuşuyor rüzgârda
Her telinde ayrı bir kalp çarpıyor
(1996-ÖYS)
18. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, dört öğesi de bulunan bir “teşbih” vardır?
A) Her hâtıra bir damla yaş oldukça gözümde
B) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi
C) Canlandı hayâlimde o mazideki yazlar
D) Her gölge bir insan kadar inceydi, derindi
E) Ben böyle değildim, bu deniz böyle değildi
(1995-ÖYS)
19. Tablasındaki taze salatalıkları övmek için, “Badem bunlar, badem” diye bağıran satıcı aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurmaktadır?
A) Benzetme B) Tenasüp C) Kinaye D) Hüsn-i talil E) Mecâz-ı Mürsel
(1995-ÖYS)
20. Sıladan geliyorsunuz
Ne var ne yok bizim oralarda
Çiçek açmış mı erikler
İpek perdeli pencerenin altında
Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir özlem dile getirilmiştir.
B) Kişileştirme sanatına başvurulmuştur.
C) Ölçü ve uyak yoktur.
D) Birinci dize kurallı bir cümledir.
E) Üçüncü ve dördüncü dizeler, anlamca birbirini bütünlemektedir.
(1994-ÖYS)
21. Ne_şair yaş_döker ne âşık_ağlar.
I II III
Tarihe_karıştı eski_sevdalar
IV V
Bu dizelerde numaralanmış yerlerin hangisinde ulama vardır?
A) I. B) II. C) III. DIV. E)V.
(1993-ÖYS)
22.Aşağıdaki beyitlerin hangisinde “cinas” vardır?
A) Gönlümle oturdum da hüzünlendim o yerde
Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde
B) Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akibet yer yer seni
C) Akşam lekesiz, sâf, iyi bir güz gibi akşam
Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam
D) Gözlerin mahmur olurmuş her zaman
Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman
E) Görmeden mecnunların sahradaki cem’iyyetin
Sevdiğim meşk-i nigâh eylersin ahularla sen
(1993-ÖYS)
23. Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır?
A) Gönül sevdiğinden soğur
Görülmeyi görülmeyi
B) Gölgesinde dinlendiğim
Koca çamlar yerinde mi
C) Şu karşıma göğüs geren
Taş bağırlı dağlar mısın
D) Elbet bir devasız dertten
Doğan göz bir zaman ağlar
E) Uçtu kuşların kervanı
Her biri bir dala gider.
(1992-ÖYS)
24. (I) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası görüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde benzetmeye yer verilmiştir?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) IV. ve V.
(1992-ÖYS)
25.Nedir can kim anı sen nazenin cânâne vermezler.
Sana âşık olanlar yoluna cânâ ne vermezler.
Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamları ayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Cinas B) Hüsn-i tâlil C) Teşhis D) Tevriye E) İntak
(1991-ÖYS)
26.Aşağıdaki dizelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır?
A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir
Gözüm yaşı değirmeni yürütür
B) Bu topraklar ecdadımın ocağı
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı
C) Ne doğan güne hükmüm geçer.
Ne hâlden anlayan bulunur
D) Derdim çoktur hangisine yanayım
Yine tazelendi yürek yarası
E) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağın var
(1991-ÖYS)
27. Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anlatan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yla görüşmeye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara, nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek: “Yaban’dan geliyoruz üstat, Yaban’dan!” der. Parçada geçen “Yaban’dan geliyoruz” sözünde, aşağıdaki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme
B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma
C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatmak
D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamıyla kullanma
E) Söz arasında, bilinen bir duruma işaret etme
(1990-ÖYS)
28. Yalnız zaman olur bazı akşamlar
Bir kadın çehresi; yanarken camlar
Bir lahza belirir loş aynalarda
Bu dizelerde geçen, “yanarken camlar” sözünde, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir durumu, gerçekte olduğundan daha üstün gösterme
B) Bir sözü benzetme amacıyla başka bir söz yerine kullanma
C) Birden çok anlamı bulunan bir sözcüğü uzak anlamıyla kullanma
D) İnsanlara özgü bir niteliği cansız varlıklara aktarma
E) Bir olguyu, gerçek nedeninin dışında, hoşa giden bir nedene bağlama
(1990-ÖYS)
29. Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: “Bana dokunma!” diye bağırdı.
Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakiler-den hangisidir?
A) Teşbih (benzetme) B) Tezat C) İstiare D) Kinaye E) İntak (konuşma)
(1989-ÖYS)
30. İlâhi, kabul senden, dert senden; şifa senden, dert senden... İlâhi, iman verdin, daim eyle; Hep san verdin, kaim eyle.
Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) İmale B) Seci C) Aliterasyon D) Redif E) Cinas
31. Kısmetindir gezdiren yer yer seni
Arşa çıksan akıbet yer yer seni
Bu iki dizedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mecaz B) Cinas C) Kinaye D) İstiare E) Hüsn-i talil
(1988-ÖYS)
32. Anavarza at oynağı
Kana bulanmış gömleği
Kıyman a zalımlar kıyman
Kör karının bir değneği
Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdaki açıklamalardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır?
A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme
B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma
C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma
D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama
E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma
(1988-ÖYS)
33.Aşağıdaki dizelerin hangisinde karşıt kavramlar bir arada kullanılmıştır?
A) Hani ol gül gülerek geldiği demler şimdi
B) Gönüldendir şikâyet kimseden feryadımız yoktur
C) Baki kalan bu kubbede bir hoş şada imiş
D) Ağlarım hatıra geldikçe gülüştüklerimiz
E) Neler çeker bu gönül söylesem şikâyet olur
(1987-ÖYS)
34.Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü
Yırtarken çekinerek gecenin kara eli
Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü
Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarını
Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Yorgun omuz - sürüklenen ufuklar
B) Durgun bir akşam - ağır adımlar
C) Erguvan örtü - bir günün yükü
D) Gecenin kara eli - yorgun bir gölge
E) Akşamın örtüsü - omzun yükü
(1989-ÖYS)
35. Kalem böyle çalınmıştır yazıma
Yazım kışa uymaz, kışım yazıma.
Bu iki dizedeki söz sanatı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) İstiare B) Abartma (mübalağa) C) Kişileştirme (teşhis) D) Cinas E) Benzetme (teşbih)
(1986-ÖYS)
36. “Ey saz benizli yolcu, sen, söyle bana, Kuş uçmaz, kervan geçmez sema yolunda; Gündüzün, gecenin hangi kovuğunda Dinlenmek için gidip yatacaksın?” Burada şairin “yolcu” diye seslendiği "ay"dır.
Bunu, şiirdeki hangi sözlerden çıkarabiliriz?
A) sema yolunda
B) kuş uçmaz, kervan geçmez
C) saz benizli
D) gündüzün, gecenin hangi kovuğunda
E) dinlenmek için gidip yatacaksın
(1985-ÖYS)
37. “Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan, omuzlarına sislerden birer atkı alıyorlar. Şimdi rüzgâr, ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hele böcekler, görülecek şeyi”
Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden hangisidir?
A) böcekler B) sisler C) rüzgâr D) dağlar E) ağaçlar
(1985-ÖYS)
38. “Sakin ve rüzgârsız havalarda, bacalar üzerinde bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu.”
Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıda-kilerden hangisidir?
A) Hava - Rüzgâr B) Rüzgâr - Duman C) Hava - Ses D) Duman - Gök E) Duman - Ses
(1984-ÖYS)
39. Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi;
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.
Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan;
Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında.
B) Bir bulut geldi üstüne bahçenin,
Bütün ağaçların keyfi kaçtı.
C) Ay, zeytin ağaçlarından yere damlıyordu;
Açtım avucumu altına tuttum.
D) Eskici dükkânındaki asma saat,
Çelik bir şal atmış omuzlarına.
E) Toros dağlarının üstüne
Ay un eledi bütün gece.
40. “Menekşeler külahını kaldırır” dizesindeki edebî sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır?
A) Güzel gitti diye pınar ağladı
B) Ak kuğular sökün etti yurdundan
C) Gül budanmış dal dal olmuş
D) Kara yerde mor menekşe biter mi
E) Gözlerim kapıda kulağım seste
(1981-ÖYS)
CEVAP ANAHTARI
1.A 2.E 3.D 4.B 5.A 6.E 7.A 8.E 9.A 10.E 11.C 12.D 13.D 14.A 15.B 16.E 17.B 18.D 19.A 20.B 21.C 22.B 23.C 24.B 25.A 26.A 27.D 28.B 29.E 30.B 31.B 32.C 33.D 34.D 35.D 36.A 37.D 38.E 39.C 40.A
EDEBİ SANATLAR 1 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
EDEBİ SANATLAR 2 - KONU ANLATIM VİDEOSU