TÜRKÜ NAZIM ŞEKLİ

Page 2 of 4

TÜRKÜ-C.DİLÇİN

Türkü, türlü ezgilerle söylenen, bir anonim halk şiiri nazım biçimidir. Söyleyeni belli, kişisel halk şiiri biçimleri arasına giren türküler de vardır. Türkü, her iki bölüğe de girebldiğinden halk edebiyatının en zengin alanıdır.

Türkü bentleri, yapı ve sözleri bakımından iki bölümden oluşur. Birinci bölüm türkünün asıl sözlerinin bulunduğu bölümdür ki bent adı verilir. İkinci bölümse her bendin sonunda yinelenen nakarattır. Bu bölüme bağlama ya da kavuştak denir. Bentler ve kavuştaklar kendi aralarında uyaklanırlar. Türküler hece ölçüsünün her kalıbıyla söylenir. Genellikle yedili, sekizli ve on birli hece kalıpları kullanılmıştır. Türklerin konuları çok değişiktir. Aşk duyguları, günlük olaylardan etkilenmezler, savaşlardaki kahramanlıklar en güzel ve en coşkun olarak türkü biçimiyle anlatılabilmektedir. Halk arasında heyecan uyandıran her olaya bir türkü yakılır. Bunlar bestelenir ve türlü yollardan yurdun her köşesine yayılır. Türlü bölgelerde, türlü biçimlere girer; kimi dizeler düşer yerlerine yenileri eklenir. Kısaca Anadolu halkı bütün acılarını ve sevinçlerini türkülere doldurur.

Türküler, ezgileri, konuları ve yapıları bakımından sınıflanabilir. Ancak söylendikleri bölgelere göre de ad alırlar: Bingöl ağzı, Urfa ağzı, Eğin ağzı gibi. Kimi tanınmış türküler de içindeki en etkili sözlerle anılır: Ayşem, Zeynebim, Fidayda, Adanalı gibi.

1.Ezgilerine Göre Türküler:

Türküler, ezgilerine göre usulsüzler ve usullüler olarak ikiye ayrılır. Usulsüzlerin divan, bozlak, koşma, hoyrat, kayabaşı, Çukurova gibi çeşitleri vardır. Bunların hepsi de uzun havalardır. Usullü türküler, genellikle oyun havalarıdır. Bunlara Konya'da oturak, Urfa'da kırık adı verilir.

2. Konularına Göre Türküler:

Türkülerin, konu bakımından çok çeşitli sınıflamaları yapılmıştır. Türkülerdeki belli başlı konular göz önüne alınarak şöylece sınırlanabilir:

1. Ninniler

2. Çocuk Türküleri

3. Doğa Türküleri

4. Aşk Türküleri

5. Kahramanlık ve Askerlik Türküleri

6. Tören Türküleri

7. İş Türküleri

8. Karşııklı Türküler

9. Ölüm Türküleri (Ağıtlar)

10.Oyun Türküleri