Kullanıcı Oyu: 4 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin değil
 

TASAVVUFİ TERİMLER

Mutasavvıf, Tasavvuf ehli olan, herhangi bir tasavvuf yolunda mertebe katetmiş kişidir.

Mürşit, Tasavvufta tabi olunan kâmil insan örneği. İslam tasavvuf ekollerinin hemen hemen tamamında müritlerini (tabiilerini ya da intisaplılarını) terbiye eden Kur'an-ı Kerim ve Sünneti Seniyyeye ait ölçüleri hayata geçirerek bu ölçüleri nefsinde bizzat yaşayan ve bağlılarını Dinin esasları, Dini hayat, Tevhit, Marifetullah, konusunda terbiye ederek onları fenafillâha (Allah'ta Fani olmaya) eriştirmek için önderlik eden öğretmen (Kelime anlamı: irşad eden.)

Mürit, Arapça kelime anlamı olarak öğrenci demektir. Tasavvufta mürşide tabi olan bireylere verilen addır.

Râbıta, bir tasavvuf terimi. Tasavvufta belirli tarikatlarda bulunan bir uygulamaya verilen isimdir. Etimolojik açıdan râbıta sözcüğü rabt kökünden türemiştir ve “birleştirmek” ve “bağlamak” anlamlarına sahiptir. Tasavvufta ise müridin, konsantre olup şeyhini aklında canlandırarak şeyhinden yardım istemesi, feyz alması anlamına gelir.

Vird, tasavvufta bir zikir çeşididir.

Tasavvufta belirli sayıda Allah denilerek kalbin durulmasını hedefleyen zikir çeşidine vird denir. Kalbin ilacı 'zikir', nefsin ilacı 'hizmet' denilmiştir. Nakşibendi tarikatında gizli zikir esasken Kadiri tarikatı açıktan zikri tercih etmiştir. Sadatı Kiram'ın ismini ezberlemeden İhlas suresi zikri yapılır. İsimler ezberlendikten sonra; günde 5.000'den başlayan Kalp zikri, 21.000'den sonra Letaif zikri, 101.000'den sonraysa Nefy u isbat zikrine başlanır yani Lailaheillalah denir. Bazı kollarda nefy u isbat zikrine geçmeden önce, bazılarında ise ondan sonra hatme-i tehlil denilen, "la ilahe illallah" zikri yapılır. Bu zikre genellikle hayat boyu devam edilir. Mürşidlerin vefatlarına kadar günde 30.000, 50.000 gibi yüksek sayılarda hatme-i tehlil yaptığı bilinmektedir.

Tarikat, aynı dinin içinde birtakım yorum ve uygulama farklılıklarına dayanan, bazı ilkelerde birbirinden ayrılan, Allah'a ulaşma ve onu tanıma yollarından her biri[1]. İslamiyet'te, İslamiyetin kalbi boyutu üzerinde duran ve "kalbin fıkhı (kalptekini iyice anlayıp bilme)" diye nitelenen tasavvuf öğretisinin uygulandığı düzenli kurumsal yapılar olarak tarif edilir. Bununla birlikte tarikat kelimesi gündelik konuşmada ve medyada sıklıkla laik düzen ve rejim karşıtı köktendinci grupları tanımlamakta kullanılır.

Şeriat, Arapça kökenli bir sözcük olup; "yol; mezhep; metod; âdet; insanı bir ırmağa, su içilecek bir kaynağa ulaştıran yol" anlamına gelir. İslam dinindeki terimsel anlamı ise "ilâhî emir ve yasaklar toplamı", "İslam'ın kutsal kitabı Kur'an'ın âyetleri, İslam dininin peygamberi olan Muhammed'in söz ve fiilleri (sünnet/hadis) ve İslâm bilginlerinin görüş birliği içinde bulundukları hususlara dayanan ilâhî kanun"dur.

HAKİKAT: Tasavvufta erenlerin, dervişlerin peşine düşüp de kurda kuşa karıştığı kavram. En çok aranan, bulmak için en çok yol yürünen, her defasında bambaşka bir diyarda ama aynı ayna, su, cam yansımasında beliren, hikmeti sırrı yol almaktan geçen.

İnsan i kamil: Kendi seviyesinde olabileceği en yüksek noktaya gelmiş, iç huzura ermiş, aşmış, yanmış, ideal insan modeli.  Tasavvufta insanın ulaşabileceği en üst makam.

Tekke, tarikat etkinliklerinin yürütüldüğü yapılardır. Tekke anlamında dergâh, hankâh, âsitane sözcükleri de kullanılır. Bazı tarikatlarda hankâh ve âsitane yalnızca merkez tekkeye denir.

Vahdetivücut: Varlık birliği ya da vahdetivücut, tasavvuf düşüncesinde, yaratılanla yaratanla yaratılanın tek kaynaktan geldiğini v bir olduğunu savunan görüştür.

Masiva, dünya, kâinat, tasavvufta âlem. Allah'tan başka her şey demektir. 5 çeşit âlem kabul edilmektedir: lâhut âlemi, ceberut âlemi, melekût âlemi, anasır âlemi, insanı kâmil âlemi. İnsan, masivanın zübdesidir. Genel olarak zahir âlemi görünen âlemdir ve maddedir, batın âlemi ise soyuttur, ruhlar âlemidir. 18.000 âlem demek, dokuz felek, dört unsur, dokuz göktür.

Nefsin mertebeleri

  1. Nefsi Emmare: Kötülüğü emreden ve bundan zevk alan nefistir.
  2. Nefsi Levvame: Kötülük yaptığında bundan pişman olup af dileyen nefistir.
  3. Nefsi Mülhime: Allah'tan ilham alan nefs.
  4. Nefsi Mutmainne: Tatmin olmuş nefistir.
  5. Nefsi Radiyye: Allah'tan razı olmuş nefistir.
  6. Nefsi Mardiyye: Allah'ın razı olduğu nefistir.
  7. Nefsi Tezkiye: Bu kademede nefs temizlenmiştir.
  8. Nefsi Kâmile: Olgunluğa ermiş nefistir. Mürşidi Kamillerin nefsinin karşılığıdır.

Fenafillah, "Ölmeden önce ölmek" anlamına gelir. Tasavvuf inancına göre, evrende gerçekte Allah'ın varlığından başka ebedi olan gerçek varlık yoktur; varlıklar onu gösteren birer aynadır. İnsan, er ya da geç Allah'a geri dönecektir. Bir Vahdet-i Vucut kavramıdır.

Fenafişşeyh Tasavvuf terimi. Bu makamda bulunan mürit yaptığı her işi şeyhinden bilir. Nereye baksa hep onu görür, daima onun huzurunda bulunduğu hissiyle ahlakını düzeltip güzelleştirir. Bu makamdan sonra fenafirrasul gelmektedir.    

 

İLGİLİ İÇERİK

TASAVVUF FELSEFESİ ve TERİMLERİ SUNUSU

TASAVVUFİ HALK ŞİİRİ

DİNİ TASAVVUFİ HALK ŞİİRİ

TASAVVUF NEDİR?

TASAVVUFUN ANAHTAR TERİMLERİ

YUNUS EMRE -TASAVVUF ŞİİRLERİ

TASAVVUFİ TERİMLER

 

SON EKLENENLER

Üye Girişi