Tanzimat Edebiyatı ve Romantizm
Taznimat döneminde romantizm akımı etkili olmuştur. Romantizm, 18. yüzyıl sonunda başlayan, coşku ve duyguya aşırı yer veren bir edebiyat akımıdır. Romantizm, 19. yüzyılın ortalarına kadar devam eder. Kendisinden önceki klasisizmin katı, soylu, idealize edilmiş anlatım biçimine bir tepki olarak doğmuştur.
Victor Hugo’yla birlikte büyük ün kazanan romantizm, insanın yaratma özgürlüğü önündeki her şeye karşı çıkmıştır. “En iyi kural, kuralsızlıktır.” ilkesini savunan romantikler, insanın duygularını, düş gücünü hayata geçirmesini ve insanı düzeltmenin toplumu düzeltmekle söz konusu olabileceğini savunmuşlardır.
Romantizm, bireye, öznelliğe, akıl dışılığa, düş gücüne ve aşkınlığa, yani sınırları zorlamaya önem vermiştir. Romantik sanatçılar, seçkin kesim yerine orta sınıfın duygu, düşünce ve yaşam tarzını ön plana çıkarmıştır. Romantizmde konular dinden, tarihten ve günlük yaşamdan alınmıştır. Bu akımın etkisinde eser veren sanatçılar kişiliklerini gizlememişlerdir. Toplumu düzeltmeyi amaçladıkları için “Sanat, toplum içindir.” görüşünü benimsemişler, eserlerinde doğaya, betimlemeye önem vermişler, gözlemlerinden yararlanmışlardır. İyi-kötü, doğru-yanlış çatışmasını öne çıkarmışlardır. Üç birlik kuralını terk eden romantiklerin eserlerine karamsarlık hâkimdir.
Romantizm akımının temsilcileri: Batı edebiyatında: Victor Hugo, J.J. Rousseau, Voltaire, Lord Byron, Goethe, Friedrich von Schiller... Türk edebiyatında Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan, Ahmet Mithat Efendi ve Recaizâde Mahmut Ekrem romantizmden etkilenmişlerdir.
Tanzimat romanının ortaya çıkıp geliştiği ortama kısaca değindikten sonra romantizm akımı ve Ahmet Mithat ile Namık Kemal hakkında bilgi vereceğiz.
